Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету
Жҧқпалы аурулар қоздырғыштарының тҥрлері
жүктеу/скачать 6,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы патфиз
| Жҧқпалы аурулар қоздырғыштарының тҥрлері.
Жҧқпалы аурулардың қоздырғыштарына қарапайым жәндіктерді, майда саңырауқҧлақтарды, бактериялар мен вирустарды жатқызады. Олардың әр қайсысы ӛзіне ғана тән жҧқпалы ҥрдіс дамытады. Ол микробтың жаратылысынан байланысты болады. Жҧқпалы ҥрдістің дәстҥрлі ҥлгісі бактериялық жҧқпаларға ғана тән. Ал вирустық жҧқпалар дамуында бҧл ҥрдіс әртҥрлі болады. Ӛйткені, олар жасуша гендеріне әсер ететін болғандықтан, әртҥрлі вирустық жҧқпалардың дамуында маңызды ерекшеліктер байқалады. Микроорганизмдердің жҧқпалы ауру туындату қабілетін олардың дерттілігі (патогенділігі) дейді. Дерттілік қоздырғыштардың бір тҥрінің ӛкілдеріне ғана тән тҥрлік белгі. Бҧл белгі микроорганизмдердің гендік бағдарламасында бекітілген және ол тҧқым қуалау арқылы туынды микробтарға беріледі. Дерттіліктің нәтижесінде: ● жҧққыштық немесе организмге ену қабілеті; ● организмде ӛсіп-ӛну қабілеті; ● сол қоздырғышқа ғана тән даму жолдарымен ауру туындату қабілеті – қамтамасыз етіледі. Дерттілік ӛлшемі болып, микроорганизмдердің вируленттілігі ( лат . virulentus – уытты, дерт туындататын) есептеледі. Вируленттілік - микроорганизмнің дерт туындататын белсенділік дәрежесін сипаттайтын қасиеті. Ол микробтың сипатынан және организмнің қабылдағыштығынан байланысты болады. Вируленттіліктің ӛлшемі болып, жҧқпалы аурудың дамуына қажетті тірі микробтардың ең аз мӛлшері есептеледі. Жҧқпалы аурудың ӛту қарқыны микробтың вируленттілігіне байланысты болады. Микробтың вируленттілігі неғҧрлым жоғары болса, соғҧрлым ауру оның аз ӛлшемінен жҧғады. Ал, микробтың вируленттілігі тӛмен болғанда ауру жҧқтыру ҥшін оның мӛлшері де кӛп болуы 362 қажет. Микробтардың организмде дерт туындататын ықпалдарына: ● организмге енгіштік және озбырлық ықпалдары; ● тіндерге жабысу және колония қҧрып, ӛсіп-ӛну ықпалдары; ● фагоцитозға және иммундық жҥйеге қарсы тҧратын ықпалдары; ● уыттар ӛндіріп шығаратын ықпалдары – жатады. Микроорганизмдер, тін нәруыздарын ыдырататын ферменттер ӛндіріп және жіңішке талшықтарымен белсенді тҥрде қозғалып, тіндерге енеді, организмнің ішкі ортасына тарайды. Тіндерге енген микробтар жасушалардың рецепторларымен байланысады және онда ӛсіп-ӛну арқылы жекелеген біртектес топтар (колония) қҧрады. Фагоцитозға және иммунитетке қарсы тҧратын ықпалдарымен организмнің қорғаныстық жҥйелерінен сақтанады. Микроорганизмдер кӛптеген уыттар ӛндіріп шығарады. Бҧл уыттар эндотоксиндер және экзотоксиндер болып ажыратылады. жүктеу/скачать 6,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|