Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету
жүктеу/скачать 6,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Патофизиология учебник (1)
| Ультрадыбыстардың әсері.
20 кГц жиіліктегі дыбыс толқындары ультрадыбыстарға жатады және олар адам құлағымен есгілмейді. Қазіргі дәстүрлі медицинада бұл дыбыстар ауруларды анықтау үшін және оларды емдеу үшін қолданылады. Үлтрадыбыстық толқындардың кеңістіктерде тарау жылдамдықтары және оларды ішкі ағзалар мен тіндердің қабылдауы мен шағылыстыруы әртүрлі дәрежелерде болғандықтан (бауырда, мида, бүйректе, үйқы безінде) өспелер мен тастарды, сүйектердің сынығын және бітуін, жүректің жиырылу-босаңсу кездеріндегі көлемін т. т. анықтау үшін пайдаланылады. Ультрадыбыстар организмге механикалық, температуралық және физикалық-химиялық әсер етеді. Ультрадыбыс толқынында дыбыстың қысымы 3 атмосфера (304 кПа) теріс және соншама оң жаққа ауысып тұрады. Бұл кезде дыбыстың теріс қысымының әсерінен жасушаларда өте майда қуыстар пайда болады. Олар тез тым қатты жабылуы кездерінде ішіндегі сұйыққа соғылып жасушаның қабығында майда жыртықтар пайда болады. Осындай құбылысты кавитация деп атайды. Осыдан дамитын мембрананың деполяризациясы, молекулалардың иондануы тіндердегі химиялық реакцияларды күшейтіп, зат алмасуларын арттырады және оларды қалыпты деңгейге келтіреді. Ультрадыбыстардың 1,5 Вт/см 2 -ге дейінгі аз немесе 1,5 - 3 Вт/см 2 аралығындагы орташа қарқындылығы организм тіндеріне жағымды әсер етеді. Ультрадыбыстардың тіндерге тарауынан жылу пайда болады. 4 Вт/см 2 мөлшерінде қарқынды ультрадыбыс 20 секунд әсер еткенде тіндердің ішінде 5-6 см-ге дейінгі тереңдікте температура 5—6° С-ға көтеріледі. Температураның көтерілуі тіндерде микроциркуляцияны жақсартьш, зат алмасуларын арттырады. Үлкен қарқынды ультрадыбыстар (3-10 Вт/см 2 ) жалпы организмге, тіндер мен жекелеген жасушаларға бүліндіргіш әсер етеді. Олар қылтамырларда қанның ағымын бұзады, жасушалардың құрылымдық өзгерістерін туындатады, 35 тіндердің тым қызып кетуіне әкеледі. Жүйке жүйесі ультрадыбыстардың әсеріне өте сезімтал болады. Осыдан шеткері жүйкелердің түйіспелері (синапстары) арқылы жүйкелік серпіндердің берілуі бұзылады. Сондықтан есту, вестибулалық және көру талдағыштарының қозымдылығы төмендейді, үйқы бұзылады, адамның жөнсіз қызбалығы және тез шаршауы байқалады. Қатты шуға қарағанда ультрадыбыстар есту талдағышының қызметіне азырақ әсер етеді. Бірақ олар кеңістіктерде дененің қалыпты кейпін сақтайтын вестибулалық талдағыштың қызметін басымырақ өзгертеді және ауыру сезімталдығын күшейтеді, дене температурасын реттеу жолдарын бұзады. жүктеу/скачать 6,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|