Педагогикалық қабілетті зерттеу Мақсаты: Педагогикалық қабілеттің даму деңгейін зерттеу. Нүсқау

1. 
   «Қарай гөр, өзін!»
   
2. 
   «Саған не күлкілі?»
   
3. 
   «Еркің білсін».
   
4. 
   «Есің дұрыс па?»
   
5. 
   «Көңілді адамдарды үнатамын!»
   
6. 
   «Сенің көңіл - күйіңді көтергеніме қуаныштымын.»
   

1. 
   «Сенің ісің мүғалімге үйрету емес, өзің оқуың керек».
   
2. 
   «Әрине, мен сендейлерге ештеңе үйрете алмаймын».
   
3. 
   «Саған басқа сыныпқа ауысып, басқа мүғалімнен оқуың керек шығар».
   
4. 
   «Шындығына келгенде, сенің оқығың келмейді».
   
5. 
   «Неге олай ойлайтыныңды білгім келеді».
   
6. 
   «Бүл туралы нақтырақ сөйлессек қайтеді? Мүмкін мен бір нэрсені
   дү_рыс істемегендіктен сенде осындай ой отырған шығар?»
   

- Орындағым келмейді, - деді. Мүгалім әрекеті?

1. 
   «Орындағың келмесе орындатамын!»
   
2. 
   «Онда сен неге мектепке келдің?»
   
3. 
   «Дым білмей қалғаның өзіңе жаман. Сен оқымай өзіңе жамандық
   жасап тұрсың»
   
4. 
   «Мүның немен аяқталатынына сен есеп бересің бе?»
   

5. 
   «Не себепті екенін сен маған түсіндіре аласың ба?»
   
6. 
   «Мүмкін сенікі дұрыс шығар. Бұл туралы отырып сөйлесейікші»
   

1. 
   «Шынымды айтсам, күмэнім бар».
   
2. 
   «Әрине, сен бүған күмэнданбай - ақ қой».
   
3. 
   «Қабілетің жақсы, мен сенен үлкен үміт күтемін».
   
4. 
   «Неге сен өз - өзіңе сенбейсің?»
   
5. 
   «Сөйлесіп қиындықтың неде екенін анықтап алайық».
   
6. 
   «Бәрі екеуіміздің бірігіп жүмыс істейтіндігімізге байланысты».
   

1. 
   «Осыдан солай істеп көр»
   
2. 
   «Келесіде мектепке ата - анаңды ертіп келуіңе тура келеді»
   
3. 
   «Өзің біл, емтихан тапсыратын өзің ғой. Сабақты босатқан күндеріңе
   бэрібір жауап беруге тура келеді.
   
4. 
   «Сен сабаққа ешқандай көңіл бөлмейтін сияқтысың?»
   
5. 
   «Мүмкін саған мектепті тастау керек шығар?»
   
6. 
   «Одан эрі сен не істеймін деп ойлайсың?»
   
7. 
   «Сенің сабақ оқығаннан гөрі, достарыңмен қыдырғаның неге қызықты
   екенін білу маған қызықты»
   
8. 
   «Мен сені түсінемін. Сабақ оқығаннан гөрі демалған, қыдырған,
   концертке бару қызықты. Бірақ та неге бүлай ойлайтыныңды білгім
   келеді?»
   

1. 
   «Сенің тараптарыңнан маған мүндай ескерту жасау дұрыс емес»
   
2. 
   «Ия, мен өзімді нашар сезініп түрмын»
   
3. 
   «Өзіңді жөндеп ал!»
   
4. 
   «Бүгін нашар үйықтадым жэне жүмыстарымда көп болды»
   

1. 
   «Уайымдама, менің шаршағаным біздің сабағымызға зиянын
   келтірмейді»
   

1. 
   «Ондай ақымақтықты таста»
   
2. 
   «Ойлап тапқанын қарашы»
   
3. 
   «Мүмкін, саған басқа мұғалім табу керек шығар?»
   
4. 
   «Сенің неге олай істейтініңді анығырақ білсем деймін»
   

1. 
   «Мүмкін, біз сенің жағдайыңды бірлесе отырып шешетін басқа
   жолдарды қарастырамыз?»
   

5. 
   «Мүмкін, сенің жағдайыңды басқаша шешерміз?»
   

1. 
   «Сен өзіңді тым жоғары бағалайсың»
   
2. 
   «Қайдам? Сенің мына қабілетіңмен бе?»
   
3. 
   «Сен бүлай деуіңе қарағанда, өз - өзіңе сенімді сияқтысың?»
   
4. 
   «Егер істеймін десең, қолыңнан бэрі келетініне күмэнім жоқ»
   
5. 
   «Ол үшін сенің көп еңбектенуің керек шығар»
   
6. 
   «Шектен тыс сенімділік жүмысқа кері эсерін тигізеді»
   

1. 
   «Сен бүл айтылған ойға сэйкес келмейсің»
   
2. 
   «Сенің сабақтағы қиналғаныңа қарағанда, бұған білімің
   жетіңкіремейді»
   
3. 
   «Көп адамдар өздерін солай санайды, бірақ іс жүзінде көпшілігі олай
   болып шықпайды»
   
4. 
   «Өзің туралы мүндай жоғары ойда болғаныңа қуаныштымын»
   
5. 
   «Міне, енді өзіңнің оқуыңа одан да көп күш салуың керек»
   
6. 
   «Сен өзіңнің қабілетіңді, шамаңды білмей түрған сияқтысың»
   

1. 
   «Тағыдама?»
   
2. 
   «Бүл жауапсыздық қой»
   
3. 
   «Бүл іске енді басқаша қарау керек сияқты»
   
4. 
   «Неге екенін білуге бола ма?»
   
5. 
   «Сенде ең қү_рымаса дэптерді үмытпайтындай мүмкіндік болмады ма?»
   

7.

1. 
   «Неге мен саған басқалардан гөрі ерекше қарауым керек?»
   
2. 
   «Кімге қалай қарау керек екенін өзім білемін»
   
3. 
   «Сен сияқты өтініш жасайтын адамдар маған үнамайды»
   
4. 
   «Неге мен сені басқа оқушылардан бөле - жара қарау керектігін білгім
   келеді?»
   
5. 
   «Егер мен сені басқалардан ерекше жақсы көремін десем, өзіңді жақсы
   сезінер ме едің?»
   
6. 
   «Қалай ойлайсың, шындығында мен саған қандай көзқарастамын?»
   

1. 
   «Меніңше сенің өзіңе көңілің толмайтын сияқты»
   
2. 
   «Бүған алаңдайтын еш нэрсе жоқ»
   
3. 
   «Мен бүл туралы өз ойымды айтпас бүрын, жағдайды тереңірек біліп
   алуым керек»
   
4. 
   «Шамалы күте түрайық, біраз жүмыс істеп барып, бүл жағдайға қайтып
   оралайық. Біз шешімін табатын сияқтымыз»
   
5. 
   «Мен саған тура қазір жауап бере алмаймын. Сэл ойлануым керек»
   
6. 
   «Алаңдама, менің де сендей кезімде дэл осындай қиындық болған»
   

1. 
   «Бүл жақсы емес»
   
2. 
   «Сен бұл туралы ештеңе түсінбейтін сияқтысың»
   
3. 
   «Бүдан арғы сабақтарда сенің көзқарасың өзгереді деген ойдамын»
   
4. 
   «Неге?»
   
5. 
   «Сабақты қалай түсіндіргенімді қалайсың?»
   
6. 
   «Әр адамның қабылдауы эр түрлі»
   
7. 
   «Мен не үшін сабақ түсіндіреді деп ойлайсың? »
   

А) шешесіне ұлының мұқият болуына кеңес беруін, ал осындай жағдайларда өз күнәсіздігін белсенді дәлелдеу керектігін айту;

Б) шешесіне жай ғана «төбелестен соң қол бұлғамайды» («после драки кулаками не машут»);

В) шешесін тергеу: егер оның ұлы кінәсіз болса, ұлы өз- өзін сенімді ұстау керек еді және сынып алдында өзінің адалдығына шек келтірмеу керек еді;

Г) шешесін тыныштандыру (қажет жағдайда дәрі беру, сыныпта ол үнемі тұру керек), және шешесіне ұлын бақылаға кеңес беру- «адал немесе әлде кінәлі ме?», өзі қалай ойлайды?

Д) шешесінің алдында кешірім сұрау;

Е) шешесіне ертең милицияны шақыртып, кінәлі адамды тауып, кінәсін мойындатуын қарастыратынын айту.
№2 Жағдай. Үзіліс кезіәнде ұл мен қыз бала ұрсысып жатыр. Өтіп бара жатқан мұғалім олардың бір- бірімен ұрсысып жатқан себебін сұрайды. Ұл бала қыздың мектепке әкелген жаңа тр бұзып тастаған, ұл бала кездейсоқ бұжып алғанын айтады, ал қыз болса ақшасын төлеуін немесе жаңа ТР әкеп беруін талап етеді. Не істеу керек?

А) қыздың талабы дұрыс – бұзылған заттың құны төленуі тиіс;

Б) қыздың талабы қате- ұл бала әдейі сындырған жоқ қой;

В) балаларды тыныштандырып, ата- аналарымен хабарласып (немесе мектепке шақыру) және бұл сұрақты солармен бірлесіп шешу;

Г) қызды тыныштандырып, ұл баланың ата- анасын мектепке шақыру- материалдық шығын тек солардан ғана шығу тиіс;

Д) қызды мектепке қымбат зат әкелгендігі үшін сөгу, сныптасына бермеу керек еді;

Е) оқушыларды шусыз мәселені шешуге шақыру.
№3 Жағдай. Химия сабағы өтіп жатыр. Бір мезгілде бір оқушы: «салтанат Берікқызы, менің естуімше жақында батыс елдерінің университеттерінде эстрада жұлдыздарының өмірі мен жетістіктері туралы сабақ өткізіледі екен, мысалы Мадонна. Барғысы келетіндер саны- шексіз! Бізге де сонда барса!» не жауап беру керек?

А) суық қана: «Батыс университетіне қашан түсесің, сонда олардың биографиясын оқисың, қазір тыныш отыр да химияны оқы!»;

Б) улы мысқылмен: «Армандау артық емес!…»

В) жай ғана: «Жандос, қане үзіліс кезінде армандайық, қазір сабақ оқиық…»;

Г) оқушының айтқанына көңіл бөлмей, қатаң үнмен: «Жандос, көңіліңді бөлме, тапсырманы орында…»;

Д) оқушылармен ақылдаса кету, қандай факультеттер тағы да ашуға болатындығы жөнінде;

Е) шын көңілмен таңырқанып: «Қалай қызықты! Балалар бұл тақырып жөнінде сынып сағатында талқылап көрсек қайтеді?»
№4 Жағдай. Акт залы. Мерекелік концерт өтуде. Сахнада қыз бала гитарамен өлең айтып тұрған кезде бір оқушының ұялы телефоны шырылдап қоймай қояды. Барлығы дыбыс шыққан жаққа қарай көңіл аударады, шу шыға бастайды. Бұл жағдайда не істеу керек?

А) үндемей ғана оқушының «ойыншығын» өшіріп, сыртқа шығуын білдіріп, есік жақты меңзеу;

Б) нық дауыспен: «Нұрбол, телефоныңды өшір!»;

В) айғайлап қалу: «Жомартов, тағыда өзіңдікіне басып отырсың ба?»

Г) сахнадағы қыздың көңілін бөлмеу үшін, жай ғана ештеңе болмағандай үндемеу;

Д) сахнадағы қызға айғайлап қалу: «Айта бер өлеңіңді, Гүлсім, шырқа, көңіл бөлме!»;

Е) бұл сіздің өз кінәңіз. Оқушыларға алдын- ала мерекелік концерттерөтерде ұялы телефондарын міндетті түрде өшіріп отыруларын талап ету.
№5 Жағдай. Кешке сабақтан келе жатқан мұғалім өзінің сегізінші сыныпта оқитын оқушысының қоқыс жәшігін ақтарып жатқанын көреді. Мұғалім жанына жақындап не істеп жатқанын сұрайды. Ол еш шімірікпестен түсіндіреді: «ескі «Рубиндерді» жинап жатырмын, қазір бәрін есептеймін де, көрші телеательеге барып сатамын». Мұғалім оған: «Бауыржан, осы ақша сенің қоқыстан заттар тергеніңе тұра ма?» Бауыржан таңдана: «Онда тұрған не бар? Бұл менің бизнесім!» Не істеу керек?

А) оқушыға ұсыныс жасау: «Бауыржан, жүр мені үйге дейін шығарып салшы, әңгімелесейік, қоқыс жәшігінің жанында тұрып сө»

Б)

В)

Г)

Е)
А)

Б)

В)

Г)

Е)
А)

Б)

В)

Г)

Е)
А)

Б)

В)

Г)

Е)
А)

Б)

В)

Г)

Е)
А)

В)

Г)