«педагогиканың философиясы және әдіснамасы» ПӘні бойынша дәрістер мазмұНЫ
Педагогика әдіснамасы дамуының эвристикалық сипаты
жүктеу/скачать 0,98 Mb.
|
ПФжӘ дәріс
| Педагогика әдіснамасы дамуының эвристикалық сипаты. Педагогика ғылымы мен практикасының CCI ғасырдың басында қарқынды дамуы кезеңінде әдіснамалық және теориялық, қолданбалы және нормативтік-конструктивтік педагогикалық білімдердің жүйелік деңгейін көтеру мәселесі ерекше қойылды. Бұл педагогика әдіснамасын зерттеушілердің әдіснамалық, теориялық, теориялық-эксперименттік және қолданбалы, соның ішінде пәнаралық сипаттағы зерттеулерді (психологиялық-педагогикалық, әлеуметтік-педагогикалық, медициналық-педагогикалық және т.б.) жүйелендіру негіздері мен нәтежиелеріне бағытталуын күшейту керектігін білдіреді.
Отандық педагогика әдіснамасын дамытудың жағдайына талдау және нәтижелерін қолданыстағыларымен салыстыру осы заманғы әдіснамалық білімнің педагогика ғылымы мен оның әдіснамасын дамытудың жаңа модельдерінің дәлелділігін талап ете отырып, педагогиканың құрылымына деген қалыптасқан көзқарастан озып алға шыққаны туралы тұжырым жасауға жетелейді [2]. Әдістер жаңа модельдердің пайда болғанын түсіндіріп қана қоймай, сонымен бірге, оларды құрылымдауға, жаңа қызметтерін немесе дамудағы бағыттарын болжауға мүмкіндік беретін педагогика ғылымы мен оның әдіснамасының жүйе және мега жүйе ретінде даму үдерісін талдауға қажет системологиялық тұғыр туралы айтуға болады. Осы заманғы әдіснама ғылыми жүйе ретінде ашықтығымен және теориялық педагогика өзінің мегажүйесі ретінде педагогикалық ғылымтану аясында педагогика ғылымының даму тарихымен белсенді ақпараттық алмасуымен сипатталады. Педагогика әдіснамасы мен педагогика ғылымының мүмкіндіктеріне, яғни түрлі тұрпатты (соның ішінде, педагогика әдіснамасының педагогика ғылымына қызметтерін атқаруына және дамуына елеулі ықпал етіп, жәрдем беруге ықтималды мүмкіндіктерді) педагогиканы зерттеушілердің мәселелеріне талдау жасау үшін педагогика әдіснамасы мен ғылымды, педагогикалық зерттеулердің «эвристикалық әлеуетін» түсіну және пайдалану мақсатқа сай болмақ. Педагогика саласынының әдіснамалық мәселелерінің өткенін шолу арқылы талдау олардың бәрі белгілі бір дәрежеде ғылыми және практикалық құндылыққа ие екендігін көрсетеді. Зерттеулердің ғылыми құндылығы эвристикалық әлеуетімен, ол жұмыстың танымдық мүмкіндіктерімен анықталды. Оның әлеуетін бағалау үшін жаңа фактілер, тұжырымдамалар, объектілер мен әдістер керек болып табылады. Дәстүрлі тұжырымдамалар аясында ғылымдағы белгілі объектілерді зерттеуге осы саладағы танымал зерттеу әдістерінің көмегімен жүргізілетін зерттеулердің эвристикалық әлеуеті төмен болып келеді. Бұл ретте ұстанымды түрде жаңа нәтижелерге қол жеткізудің ықтималдылығы аз не болмаса мәселе белгілі бір фактілер, ережелер, үдерістер мен құбылыстарды нақтылаумен және түсіндірумен шектеледі және мұны сараптамалық жолмен алуға да болады. Педагогика ғылымының нақтылы саласы үшін жаңа әдістерді пайдалана отырып, алынған жаңа фактілер, заңдылықтар мен тұжырымдамалар негізінде бұрын белгісіз объектілерді зерттеу жоғары эвристикалық әлеуетті сипаттайды. Ол жаңа нәтижелер беруі ықтимал. Жоғарыда айтылғандармен байланысты даму үстіндегі педагогика әдіснамасының эвристикалық әлеуеті әдіснамалық зерттеулердің әдіснамалық мәселені, педагогикалық әдіснаманың құрылымы мен қызметін жаңарту, сондай-ақ жүйелік әдіснаманың қалыптасу шарттарының пәндік-объектілік өрісін кеңейту арқылы ашылады. Оқу құралының үшінші тарауында әдіснамалық зерттеулердің нақты әлеуеті мен проблемалық-пәндік өрісін кеңейтудің негізгі векторларын, педагогика әдіснамасы қызметтерінің, дереккөздерінің және даму бағыттарының нақты алуан түрлілігін бейнелейтін педагогика әдіснамасын, оның мәні мен ерекшеліктерін түсінудің негізі тұғырлар ашылады. Оның пәні мен негізгі категорияларына талдау жүргізіліп, әдіснамалық білімді жүйелендіру типологиясы мен құрылымы анықталады және CC ғасырдың соңы мен XXI ғасырдың басындағы педагогика әдіснамасының мәртебесіне елеулі түрде ықпал еткен тұғырлар мен бағдарлар ұсынылады. Отандық педагогикада жинақталған әдіснамалық қорды пайымдаудың келесі ерекшелігі педагогика әдіснамасын дамытудың мазмұнды моделін құруда болып табылады. Педагогика әдіснамасын анықтауға ұсынылған тұғырлардың танымдық қызметі – оның неғұрлым ортақ негіздерін нақтылап тұжырымдауда. Педагогика әдіснамасын дамытуға ұсынылған тұғырлар мен модельдер педагогика ғылымы пәнінің даму үдерісін түсіну, педагогикалық зерттеулердің проблемалық өрісінің дамуындағы үрдістерді түсіндіру, педагогиканың ғылыми білімінің басқа салаларымен өзара қатынасының негізгі формалары мен тәсілдерін анықтау педагогика ғылымы мен практикасының педагогикалық іздену немесе жобалаудағы эмпирикалық және теориялық даму стратегиясының заңдылықтары мен сипаттамасын ашу үшін маңызды. Олар осы заманғы педагогтардың зерттеу бағдарламалары мен жобаларындағы идеалға сай құрылымын және теориялық инварианттарын (басқаша нұсқаларын) құруда әдіснамалық бағдарды таңдау үшін қажет. Педагогика әдіснамасын дамыту динамикасы оның үдерістік, қызметік, құрылымдық жүйелілігін қалпына келтіру арқылы мынандай ірі педагогикалық мегабілім блоктарына мүшелеудің арқасында ашылады: педагогика әдіснамасы туралы жалпы ұғым, оны аны анықтауға қажет тұғырлар; педагогика әдіснамасының ұғымдық аппараты; педагогика әдіснамасы қызметтері мен әдіснамалық білімдер құрылымы; педагогика әдіснамасын дамытудағы әдіснамалық бағдарлар мен үрдістердің жиынтығы; жүйелік педагогикалық әдіснама. жүктеу/скачать 0,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|