3.5 Радиобайланыстың жалпыланған құрылымдық схемасы
Байланыс дыбыстық және теледидарлық хабар таратуды ұйымдастыру процесінде радиолокациялар радиотолқындардың радиациясын және қабылдауын қамтамасыз ету үшін кеңінен қолданылады. Радиоқабылдағыштың қарапайым құрылымдық схемасы 4-суретте көрсетілген. Схеманың элементтері: радио таратқыш, жіберу антеннасының фидері, таратушы антенна, қабылдау антеннасы, қабылдаушы антеннаның фидері және радио қабылдағыш.
Алғашты антенна Г.Герцтің электромагнитті толқындардың бар екенін дәлелдеуінен кейін 1888 жылы пайда болды. Радиобайланыстың жұмысын жалпы түрде қарастырайық. Электрбайланыстың жіберілетін хабарламаны көрсететін бастапқы телекоммуникациялық сигналы C (r) радиотаратқыштың кірісіне жетеді. Ол радио таратқышта S (t) радиожиілік сигналына айналады. Бұл сигнал электр тізбегінде фидер деп аталатын құрылғыдан радиосәулеленуге арналған жіберу антеннасына беріледі. Берілетін антеннаның радио толқындарының энергиясының өте аз бөлігі қабылдау антеннасына жетіп, оған S(t) әлсіз радиожиілік сигналын шығарады. Бұл сигнал қабылдағыш антеннаның фидері арқылы радиохабарлағыштың кірісіне беріледі, ол жерде C (t) бастапқы телекоммуникациялық сигналының көшірмесі жасалғанша өңделеді.
11-cурет. Радиоқабылдағыштың қарапайым құрылымдық схемасы
Радиобайланыстың жұмысын жалпы түрде қарастырайық. Электрбайланыстың жіберілетін хабарламаны көрсететін бастапқы телекоммуникациялық сигналы C (r) радиотаратқыштың кірісіне жетеді. Ол радио таратқышта S (t) радиожиілік сигналына айналады. Бұл сигнал электр тізбегінде фидер деп аталатын құрылғыдан радиосәулеленуге арналған жіберу антеннасына беріледі. Берілетін антеннаның радио толқындарының энергиясының өте аз бөлігі қабылдау антеннасына жетіп, оған S(t) әлсіз радиожиілік сигналын шығарады. Бұл сигнал қабылдағыш антеннаның фидері арқылы радиохабарлағыштың кірісіне беріледі, ол жерде C (t) бастапқы телекоммуникациялық сигналының көшірмесі жасалғанша өңделеді.
Радиоқабылдағыштың шынайы процесі әлдеқайда күрделі - бұл радио қабылдағыш құрылғы табиғаты әртүрлі бөгеуілдердің жағдайында пайдалы радио сигналын беру мәселесін шешетіндіктен күрделі.
Радиобайланыс процесі радио толқындарынсыз және, сонымен қоса, олардың сәулеленуін және қабылдауын қамтамасыз ететін құрылғылардың қолдануынсыз түбегейлі мүмкін емес екенін түсіну керек. Бұл функцияларды антенналар жүзеге асырады. Таратушы антенна электромагниттік толқындарды шығаруға арналған құрылғы, ал қабылдағыш антенна - электромагниттік толқындарды қабылдау үшін пайдаланылатын құрылғы.
Фидер радиожиілік сигналының энергиясы антеннаға немесе антеннаны радио қабылдағышқа жеткізетін электр тізбегі және көмекші құрылғылар (олар 4-суретте көрсетілген) арқылы анықталады. Сонымен қатар «фидер» сертификатталған терминнің орнына «фидер желісі», «толқын жолының жолы» терминология-синонимдерді пайдалануға жол берілмеуіне назар аударылады.
Фидерлерде радиожиілік сигналдары зарядтар мен токтармен байланысқан бағытталған электромагниттік толқындар түрінде таралады. Ашық кеңістікте шығарылатын электромагниттік толқындар еркін радиотолқындарға айналады.
Осылайша, радиобайланыс желісінің таратушы жағында таратушы антенна байланысқан электромагниттік толқындарды еркін электромагниттік толқындарға - радио толқындарына түрлендіреді. Радиоқабылдағыштың қабылдау жағында кері үрдіс орын алады. Қабылдағыш антенна радиотолқындарға байланысты электромагниттік толқындарға түрлендіреді, және олар радиоқабылдағыш кірісіне фидер арқылы беріледі.
Берілетін антеннамен шығарылған радиотолқындардың барлық дерлік энергиясы ол тарайтын ортада жұтылып, сондай-ақ түрлі кедергілерге ие болады. Қабылдаушы антенна қоршаған ортаға таратушы антеннамен шығарылатын энергияның бір бөлігін қабылдап алуына мүмкіндік береді. Дегенмен, тиісті түрде жобаланған радио байланыс желісінде антеннамен қабылданатын энергия радио қабылдағыштың жоғары сапалы жұмысына жеткілікті
Достарыңызбен бөлісу: |