Пәндер тізімі Биологияны оқыту әдістемесі Биологияға кіріспе биологияны оқыту әдістемесі
жүктеу/скачать 0,66 Mb.
|
| БИОЛОГИЯҒА КІРІСПЕ
Биология ғылымының зерттеу нысандары.Тірі табиғаттың көпалуандығы. Биологияның адам мен қоғам өміріндегі маңызы. Биологияның басқа ғылымдармен байланысы және салалары. Цитология. Гистология. Эмбриология және генетика. Палеонтология. Антропология. Экология. Биологияның даму тарихы (ежелгі ғасыр, орта ғасыр, 18, 19 ғасыр, қазіргі заманғы этап). Биологияның ғылым ретінде қалыптасуы мен дамуының тарихи деректері. Тірі және өлі табиғатқа тән қасиеттер: зат және энергия алмасу (қоректену, тынысалу, зәршығару), сезім және өз-өзін реттеу, көбеюге қабілеттілік, тұқым қуалайтын өзгергіштік. Тіршіліктің пайда болуы және оның мәні. Креационизм. Стационарлық жағдай теориясы,тіршіліктің өздігінен пайда болуы, панспермия, биохимиялық эволюция. Тіршілікті сипаттаушы заңдылықтар: өздігінен жаңару, өздігінен пайда болу, өздігінен қалыптасу. Тіршіліктің пайда болуы туралы қазіргі көзқарастар. Тіршіліктің пайда болуының заманауи теориясы (Опарин А.И.). Тірі жүйенің ұйымдасу деңгейі. Молекулалық – генетикалық деңгей. Онтогенетикалық деңгей. Популяциялық – түрлік деңгей. Биогенетикалық деңгей. Ағзалардың элементарлық химиялық құрамы. Микроэлементтер, ағза үшін олардың маңызы. Судың маңызды биологиялық функциясы. Биологиялық макромолекуланың негізгі типтері. Маномерлер, олигомерлер, полимерлер түсінігі. Тірі ағзаның негізгі макромолекулаларының элементарлық бірліктері. Адам эволюциясы. Жануарлар әлемінің жүйесіндегі адамның орны. Адам эволюциясын зерттеудің әдістері. Адамдардың түрішілік жіктелуі Ауылшаруашылығының пайда болуы. Ауылшаруашылығының зиянкестері. Топырақ эрозиясы. Ортаның ластануы. Цитологияның даму этаптары. Жасуша теориясы, негізгі қағидалары. Жасушаны зерттеу әдістері. Жарық микроскопиясы. Электрондық микроскопия. Жасушаның негізгі типтері: прокариот, эукариот. Жасушаның екі типтерінің ұқсастығы мен айырмашылығы. Жасуша және оның құрылысы. Жасушаның негізгі компоненттері: жасуша мембранасы, цитоплазма және гендік ақпарат. Жасушаның химиялық құрамы. Жасушаның атомдық және молекулалық құрылымы. Жасушаның құрамындағы бейорганикалық заттар. Жасушаның құрамындағы органикалық заттар. Көмірсулардың құрамы. Күрделі көмірсулар. Липидтер. Нәруыз - биологиялық полимер. Вирустар мөлшері мен құрылысы. Симметрияның екі типі (спиральды және кубтық). Вирустар, өсімдіктер, жануарлар және адам ауруының қоздырғыштары. Бактериялардың құрылысы. Грам - оң және грам - теріс бактериялар. Қоректенуі: сапрофитті, симбионтты, паразитті. Жануарлар мен өсімдіктер жасушасының ұқсастығы мен айырмашылығы. Жасушалық циклдің басты стадиялары: интерфаза, кариокинез, цитокинез. Митоз. Митоздың маңызы: генетикалық тұрақтылық, өсу, регенерация, жасуша орынбасуы, жыныссыз көбею. Амитоз.Эндомитоз. Мейоз. Мейоздың ағзалар үшін маңызы: жынысты көбею, генетикалық өзгергіштік. Ұлпалар типтері: эпителиальдық, байланыстырушы, майлық, қаңқалық, гемопоэтикалық, бұлшық еттік, жүйке. Морфогенез. Жасушалардың дифференциялануы. Жасушадағы зат және энергия алмасу. Катоболизм. Анаболизм.Катоболизм мен анаболизмнің өзара байланысы. Фототрофты және хемотрофты ағзалар. Автотрофты және гетеротрофты ағзалар. Бұл ағзалар формаларының тірі табиғаттағы мәні және қатынасы. Көбею мен дамудың табиғатына тарихи көзқарастың дамуы. Жынысты және жыныссыз көбею. Ағзаның жеке дамуы. Жынысты көбею. Жынысты көбеюдің типтері. Гаплоидты және диплоидты жасушалар. Дара және қос жынысты дарақтар. Гермофродизм, портогенез. Жынысты көбеюдің биологиялық ролі. Жыныссыз көбеюдің типтері. Бөліне: бинарлық, көпшілік (шизогония). Споруляция. Бүршіктену. Фрагментация: табиғи және кездейсоқ. К.Линней жануарлар және өсімдіктер систематикасының негізін қалаушы. Ж.Б.Ламарктың эволюциондық ілімі. Эволюциялық ілім. Макроэволюция, микроэволюция түсініктері. Ч.Дарвиннің эволюциялық ілімі. Дарвиннің эволюциялық теориясының негізгі қағидалары. Сұрыптаудың түрлері. Қолдан сұрыптау туралы Ч.Дарвиннің ілімі. Тіршілік үшін күрес. Түр анықтамасы. Түр критерийі. Түр түзілуі. Биологиялық прогесс. Биологиялық регресс. Эволюцияның басты бағыттары: араморфоз, идиоадаптация, жалпы дегенерация. Популяциялық генетика туралы түсінік. Популяциядағы генетикалық процестер: Харди-Вайнберг заңы, гендердің дрейфі. Популяция – эволюцияның элементарлық бірлігі. Макро- және микроэволюция. Органикалық дүние эволюциясының дәлелдемесі: салыстырмалы – анатомиялық, эмбриологиялық. Палентологиялық. Биогенетикалық заң. Қазіргі заманғы биоәралуандылық. Тірі жүйелер эволюциясының себептері, механизмдері және заңдылықтары. Адамдардың органикалық дүние әлеміндегі орны. Адамның табиғи шығу тегінің дәлелдемесі. Адамның жануарлардан айырықша белгілері. Адамның қалыптасу этаптары: көне адамдар, ертедегі адамдар, қазіргі заманғы адамдар. Нәсілдер және нәсілдер теориясы. Экология негіздері. Экологияның міндеттері мен әдістері. Экологиялық факторлар, олардың қарқындылығы. Биоценоздар, биогеоценоздар, экожүйелер. Экожүйенің құрамдас бөлігі. Қоректену тізбегі. Экологиялық пирамида ережесі. Ортаның экологиялық факторлары. Ортаның абиотикалық және биотикалық факторлары. Адам қызметінің органикалық дүниеге әсері. Тірі ағзалардың өзара қатынастарының формалары: мутуализм, селбесу, комменсализм, тоғышарлық, т.б. Экология бағыттары: теориялық экология, іргелі экология, әлеуметтік экология, өнеркәсіптік экология, геоэкология, ғаламдық экология, ауыл шаруашылығы экологиясы. Биосфера туралы ілім. Тіршіліктің жаһандық заңы. В.И.Вернадскийдің бірінші заңы. Биосфера құрылымы және шекарасы. Тірі заттың сипаттамасы. Жанама заттың сипаттамасы. Ноосфера туралы ілім. В.И.Вернадскийдің 2 заңы. Заттар мен энергияның табиғаттағы жаһандық айналымы. Табиғаттағы су айналамы.Табиғаттағы көміртегі айналысы. Табиғаттағы азот айналысы. Таусылатын және таусылмайтын табиғи ресурстар. Адамның табиғатқа тікелей әсері. Табиғатты қорғау биологиясы: а) табиғатты қорғау шаралары; б) қорықтық территориялар (қорықтар, қорықшалар, табиғи ұлттық бақтар, табиғат ескерткіштері). жүктеу/скачать 0,66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|