ПӘнінің ОҚУ-Әдістемелік материалы

4. Дисперсті жүйелерде құрылым түзілу.

Бос және байлан қатынас. Түйіршіктердің өзара әрекеттесуінің потенциялдық қисығы. Потенциялдық тосқауыл. Электролиттермен коагуляциялау, оның негізгі заңдылықтары. Электролиттер қоспасымен коагуляциялау. Гетерокоагуляция және гетероадагуляция. Коагуляция құбылыстарының практикалық маңызы.

5. Дисперсті жүйелерде құрылым түзілу.

Бос және байланған дисперсті жүйелер. Еркін дисперсті жүйелердің тұтқылығы, құрылдың коагуляция Гельдер. Тиксотропия және синерезис. Құрылымдалған жүйелердің тұтқырлығы. Шведов-Бингат теңдеуі. Аққыштықтың шегі. Құрылымдалған сұйықтардың реологиялық қисықтары. Кристаллизациялық-конденсациялық құрылымдар.

Дисперсті жүйелердің кейбір өкілдері

1. Дисперсиондық ортасы сұйық жүйелер.

Суспензиялар, оларды тұрақтату. Полидисперстік. Жоғары концентрациялы суспензиялар (пасталар),олардың реологиялық қасиеттері. Суспензиялардың седиментациялық анализдеу.

Эмульсиялар, олардың классификациясы және алынуы. Эмульсияларды порошоктармен (ұнтақтармен) және молекулярлық тұрақтатқыштар арқылы тұрақтату

2. Бет активті және инактивті заттар. Гиббс теңдеуі және оны талдау. Бет активтік Траубе ережесі. Шишковский формуласы. Гиббс, Лэнгмюр және Шишковский теңдеулерінің арасындағы байланыс. Адсорбциялық қабаттың құрылысы және қасиеттері. Дифильді молекулалардың бағытталынуы. Сұйық - сұйық шекарадағы адсорбция.

3. Сұйық (ерітінді) - қатты дене шекарадағы адсорбция.

Ерітінділерен молекулярлық адсорбция, оған адсорбенттің еріткіштің және еріген зат табиғатының ықпалы. Қатты беттегі адсорбция үшін Траубе ережесі. БАЗ молекулалардың бет қабатта бағытталынуы. Ребиндердің полярлық теңесу ерітінділерінен адсорбция Фаянс-Пасков ережесі. Ион алмасу адсорбциясы, оның ерекшеліктері және тәжірибеде қолдануы. Табиғи жасанды иониттер. Хроматографияның принципі.

4. Адгезия және жұғу.

Адгезия және когезия. Адгезияның түрлері. Адгезияның термодинамикалық негіздері. Адгезия жұмысы. Қатты дене- сұйық шекарадағы адгизия. Жұғу. Жұғудың қыр бұрышы. Жұғуға БАЗ-дың ықпалы. Бетті гидрофильдеу және гидробтау. Адгезия мен жұғудың практикалық маңызы.

Дисперсті жүйелерді алу және олардың қасиеттері

1. Дисперсті жүйелердің қасиеттері және алу жолдары.

Дисперсті жүйелерді алудың негізгі шарттары - дисперсті фазаның дисперсиондық ортада ерімеушілігі және стабилизатордың болуы. Агрегативті тұрақтылық. Дисперсті жүйелерді химиялық және физикалық конденсация тәсілдерімен алу. Дисперсті жүйелерді ұнтақталу тәсілімен алу. Лиофильді коллоид жүйелерін өзінен-өзі ұнтақталу арқылы алу. Коллоидтың диірмендер, ультрадыбысымен ұнтақтау. Пептизация. Диализ, электродиализ, ультрафильтрациж.

2. Дисперсті жүйелердің молекуляр-кинетикалық және оптикалық қасиеттері.

Броун қозғалысы, оның жылулық табиғаты. Орташа жылжу. Эйнштейн теңдеуі. Броун қозғалысы, теориясының философиялық маңызы. Коллоид жүйелеріндегі дифузия. Зольдардың осмостық қысымы, оның ерекшеліктері. Седиментациялық тепе-теңдік. Лаплас-Перрен теңдеуі. Кинетикалық тұрақтылық.

Дисперсті жүйелердің оптикалық қасиеттері. Опалесценция. Рэлей теңдеуі оны талдау. Нефелометрия. Ультрамиктроскопия.

3. Дисперсті жүйелердің электрлік қасиеттері.

1. Көбіктер, оларды алу, тұрақтату және бұзу. Көбіктер тұрақтылығының факторлары. Көбіктердің еселіктері. Эмульсиялар мен көбіктердің практикалық маңызы.

2. Дисперсиондық ортасы газ жүйелер.

Аэрозольдер, олардың классификациясы. Аэрозольді алу және оның қасиеттері. Электрлік қасиеттері, шаңның жарылысы және олармен күрес. Аэрозольдерді дүзу тәсілдері. Аэрозольдер табиғатта және техникада.

Ұнтақтар (порошоктар), олардың аққыштығы, гранулау. Сұйық тәріздес күйі. Ұнтақ қасиеттерінің практикалық маңызы.

3.Дисперсиондық ортасы қатты жүйелер.

Дисперсионды ортасы қатты жүйелердің қисына бар классификациясы. Қатты көбіктер. Қатты көбіктерді алу. Қатты көбіктерді экструзия тәсілімен алу. Көбікпластар және кеуекпластар. Табиғи молекулалар кеуекті материалдар. Көбіктерді дымқылдау - г/қ жүйеден өту. Дисперстік фазасы және дисперсиондық ортасы қатты дисперстті жүйелер

Коллоидты бетактивті заттар

1.БАЗ-дың коллоидты ерітінділерінің қасиеттері

коллоидты БАЗ молекулаларының мөлшері, құрылысы. Негізгі топтар. Ерітіндінің күйі. Мицелляр формасынан молекулярлық формаға немесе кері формаға өтуіне ықпал ететін факторлар. Мицелла түзілүдің аумалы концентрациясы. Ерітіндідегі мицеллалардың түрі. Солюбилизация. Жуу механизмі.

ЗАТТАРДЫҢ МОЛЯРЛЫҚ РЕФРАКЦИЯСЫН ЖӘНЕ ОНЫҢ ЫҚТИМАЛДЫ СТРУКТУРАСЫН АНЫҚТАУ

І. Жұмыcтың мақсаты: Берілген заттың молярлық рефракциясы арқылы ықтимал структурасын анықтау.

ІІ. Жұмысқа берілетін тапсырма: Заттың сыну көрсеткішін рефроктометр арқылы анықтап, мүмкін болатын структурасын беру.

ІІІ. Теориялық бөлім:

Молекула, атом, ион нитральді немесе оң және зарядталған бөлшектерден тұрады. Молекулада оң және теріс зарядтардын таралуына байланысты олар екі түрге бөлінеді:

1. 
   Полюссіз – зарядтар симметриялы таралған (Н₂, СН₄, С₆Н₆)
   
2. 
   Полюсті – зарядтар симметриясыз таралған (НCl, С₆Н₅Cl)
   

П_жалпы=П_эл+ П_ат + П_ор (1)

Мұндағы: R_м –Молярлық рефракция, м³/Кмоль