ПӘннің ОҚу бағдарламасы (силлабус)

жүктеу/скачать 239,63 Kb.

Дата	10.06.2017
өлшемі	239,63 Kb.
	#18559

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

СМЖ 3 дәрежелі құжаты

Силлабус

042-18.22.1.2/01–2016

«Генетика және селекция»

пәннің оқу бағдарламассы (силлабус)

№ 1 басылым 08.09.2016

ПӘННІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ

(СИЛЛАБУС)

Пән атауы: Генетика және селекция

Кредит саны: 3

Шифр – мамандық атауы: 5В060700 – Биология

Факультет: Аграрлық

Кафедра: Мал шаруашылығы және аңшылықтану

Семей 2016

Алғысөз
1 ӘЗІРЛЕГЕН

Құрастырушы

Нұржанова К.Х., а.ш.ғ.к., доцент, кафедра меңгерушісі ______ «26» 08. 2016 ж.

Аты-жөні, тегі, қолы

ғылыми дәрежесі, атағы, лауазымы

2 КЕЛІСІЛДІ

2.1 «Мал шаруашылығы және аңшылықтану» кафедрасының отырысында

Хаттама «29» 08. 2016 жыл, № 1.

Кафедра меңгерушісі Нұржанова К.Х ______________
2.2 Аграрлық факультеттің оқу-әдістемелік бюросының отырысында

Хаттама «01» 09. 2016 жыл, № 1.

Төраға Тлеубаева А.В. ______________
3 БЕКІТІЛДІ

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлдандыжәнебаспаға ұсынылды

Хаттама «08» 09. 2016 жыл, № 1.
ОӘК төрағасы, оқу-әдістемелік істері жөніндегі проректор
Искакова Г.К. ______________
АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ

Мазмұны

1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ

3 КУРС САЯСАТЫ

4 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ

5 ӘДЕБИЕТ ЖӘНЕ ИНТЕРНЕТ-РЕСУРСТАР

1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1.1 Оқытушы және пән туралы жалпы мәліметтер
Оқытушының аты-жөні, тегі Нұржанова Кульсара Халимәрденқызы

Ғылыми дәрежесі, атағы, лауазымы а.ш.ғ.к., доцент, профессор м.а.

Факультет, кафедра: Аграрлық, Мал шаруашылығы және аңшылықтану

Байланыс ақпараты – тел.: 53-19-70, aza938@yandex/ru, № _5_ оқу корпусы, кабинет 212.

1.2 Пәннің қысқаша мазмұны
Генетика және селекция (БП-ТК)

Сілтемелер

- Білім берудің жоғарғы оқу орындарына мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты 23.08.2012 ж. №1080 (85 қосымша);

- «Генетика және селекция» таңдау компонентінің оқу бағдарламасы 25.08.2016 ж. №2;

- Құжатталған рәсім «Пәннің оқу бағдарламасы (силлабустың) және таңдау компоненті оқу бағдарламасының құрылымы және рәсімдеуге қойылатын талаптар» ДП 042-1.09-2016
«Генетика және селекция» пәні 5В060700 – «Биология» мамандығының студенттеріне арналған.

Генетика - бүкіл тірі ағзаларға тән тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті зерттейтін биология ғылымының бір саласы. Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің заңдылықтарын ашып, оларды қоғамды дамыту үшін пайдаланудың жолдарын шешуде генетика ғылымы зор үлес қосты. Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік - бір - бірімен қатар жүретін, бір жағынан, бір - біріне қарама - қарсы, өзара тығыз байланысты процестер.

1.3 Пәнді оқыту мақсаты

Пәннің әрбір бөліміндегі негізгі белгілердің, заңдылықтардың және ұғымдардың мазмұндарын ашу; генетика және оның проблемалары, қазіргі жағдайы, жаңа жетістіктері туралы түсінік қалыптастыру; генетиканың әдістерін игеріп және саналы түрде қабылдау үшін генетикалық ойлау әдептерін дамыту.

Пәнді оқытудың міндеттері

тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтарының теориялық негізін және қолданбалы генетиканың маңызды сауалдарын меңгеру;
биологиялық ғылымдар ішіндегі генетиканың алатын орнын анықтау және оның селекциядағы, биотехнологиядағы, медцинадағы, экологиядағы маңызы;
тұқым қуалаушылықтың материалдық негіздерін меңгеру: гендердің, хромосомалар мен геномдардың құрылымдары және олардың әртүрлі факторлардың әсер етуінен өзгеруі; прокариоттар мен эукариоттардағы гендер экспрессиясын реттейтін генетикалық элементтер; ДНҚ мутагенезі.
эксперименттік әдістерді, гибридтік, цитогенетикалық және генеалогиялық анализдерді игеру.

Құзыреті (оқыту нәтижелері)

Пәнді оқыту нәтижесінде студент білу керек:

тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің материалдық негіздерін, белгілердің тұқым қуалаушылық заңдылықтарын, организмдердің өзгергіштігінің себептері мен түрлерін, генетика проблемаларының қазіргі заманғы жағдайын, организмдердің тұқым қуалаушылығы мен өзгергіштігін басқаруға болатын мүмкіншіліктерін орындай алу:
генетикалық есептерді шығара білуі керек, тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік туралы экспериментті мүлтіксіз орындауы қажет, меңгерген генетиканың тәсілдері мен әдістерін биотехнологияның қажеттіліктері үшін қолдануын меңгеру;

дағдысының болуы:

- Drosophila melanogaster гибридтік анализ жүргізудің практикалық ілімдерін меңгеру.

1.6 Курстың пререквизиті

«Жеке даму биологиясы», «Адам және жануарлар физиологиясы», «Адам және жануарлар морфологиясы».

1.7 Курстың постреквизиті

«ЖЖҚ және ОЖЖ физиологиясы», «Биология оқыту әдістемесі»

1.8 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме

Оқу жұмыс жоспарының көшірмесі 1-кестеде келтірілген

1-кесте

Курс

Семестр

Кредиттер

Дәріс,

сағ.

СТС,

сағ.

ЗЖ,

сағ.

БӨЖ,

сағ.

Барлығы,

сағ.

Қорытынды бақылау

формасы

135

емтихан

2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ

Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу 2-кестеде келтірілген

2 - кесте

№	Модуль. Тақырып		Сағаттар саны
			Д	ЗЖ		СТС	БӨЖ	Әдебиет
1	2		3	4		5	6	7
1 Модуль Тұқым қуалаушылық және өзгергіштік 1 Блок Тұқым қуалаушылықтың цитологиялық негіздері
1	Кіріспе. Генетика пәні және әдістері. Генетика: пәні, әдістері мен міндеттері. Дрозофиланың биологиясы және морфологиясы		1			2		5.1.2 5.1.3
2	Тұқым қуалаушылықтың материалдық негіздері Дрозофиланың биологиясы және морфологиясы Тұқым қуалаушылықтың цитологиялық негіздері		1			2		5.1.2 5.1.3
2 Блок Тұқым қуалаушлықтың гибридтік негіздері
3	Жыныстық көбею барысында белгілердің тұқым қуалау заңдылықтары Тұқым қуалаушылықтың цитологиялық негіздері. Жануарлар мен өсімдіктердің кариотиптерін зерттеу		1			2		5.1.2 5.1.3
4	Аллельді емес гендердің өзара әсерлері Жануарлар мен өсімдіктердің кариотиптерін зерттеу. Моногибридті будандастыру		1			2		5.1.1 5.2.1 5.2.2
5	Жыныс генетикасы Моногибридті будандастыру Анализденген будандастыру		1			2		5.1.1 5.2.1 5.2.2
6	Тұқым қуалаушылықтың хромосомалық теориясы Анализденген будандастыру Дигибридті будандастыру		1			2		5.1.1 5.2.1 5.2.2
7	Хромосомалық емес тұқым қуалау Дигибридті будандастыру Полигибридті және қайталану будандастыру		1			2		5.1.1 5.2.1
2 Модуль Тұқым қуалаушылықтың молекулалық және популяциялық негіздері 1 Блок Молекулалық генетика
8	Генетикалық материалдың өзгергіштігі Полигибридті және қайталану будандастыру Комплементарлық	1			2				5.1.1 5.2.1 5.2.2
9	Тұқым қуалаушылықтың молекулалық негіздері Эпистаз, полимерия, гендер-модификаторлар	1			2				5.1.1 5.2.1 5.2.2
10	Генетикалық ақпараттың жүзеге асуы Тіркескен белгілердің тұқым қуалаулығы	1			2				5.1.1 5.2.1 5.2.2
11	Даму генетикасы Жыныспен тіркескен тұқым қуалау.	1			2				5.1.1 5.2.1
2 Блок Популяциялық генетика
12	Популяция генетикасы Тұқым қуалаушылықта нуклеин қышқылдарының рөлі	1			2				5.1.1 5.2.1
13	Адам генетикасы Вариациялық қатардың құрылуы және олардың графикалық маңызы	1			2				5.1.1 5.2.1
3 Блок Селекцияның негіздері
14	Селекцияның генетикалық негіздері Статистикалық көрсеткішке дәлдігі және екі орташа арифметикалық көрсеткіштің араларындағы айырмашылық	1			2				5.1.1 5.2.1
15	Генетика және биотехнология Популяцияның сандық белгілерінің тұқым қуалау өзгергіштігін есептеу. Популяцияның құрылымының анализі.	1			2				5.1.1 5.2.1
	БАРЛЫҒЫ:	15			30

2.1 1-2 аралық білімді бақылау тапсырмалары

1 және 2 аралық білімді бақылау білім алушылардың білімің теқсеру ауызша әдісімен жүргізіледі. 1 аралық білімді бақылау – 1 модуль, 2 аралық білімді бақылау - 2 модуль. Аралық білімді бақылауға дайындық бақылау сұрақтар бойынша үнемі жүргізілу қажет. Сонымен қатар пәннің оқу-әдістемелік материалдардың, оқу құралдарын және т.б. қолдану керек.

1 аралық білімді бақылау сұрақтары

1 Генетика пәні туралы түсінік және генетикада қолданылатын әдістер.

Тұқымқуалаушылық және өзгергіштік туралы түсінік.
Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштіктің тірі ұйымның әртүрлі: молекулалық, клеткалық, организмдік және популяциялық деңгейлерінде көрінуі.
Тұқымқуалаушылықтың цитологиялық негіздері.
Гибридологиялық әдіс. Моногибридтік және полигибридтік будандастырулар.
Моногибридтік будандастыруда Мендель ашқан тұқымқуалау заңдылықтары.
“Гаметалар тазалығы” заңы.
Талдаушы будандастырудың маңызы.
Аллелизм. Көптік аллелизм.

2 аралық білімді бақылау сұрақтары

1 Адам генетикасын зерттеудің әдістері.

2 Тұқым қуалайтын аурулар.

3 Хромосомалық және гендік аурулар.

4 Тұқым қуалайтын және туа пайда болған аурулардың шығу себептері.

5 Селекцияның ғылым екендігі. Селекцияда қолданылатын әдістер.

6 Селекцияда бастапқы материал туралы ілім. Тұқым, сорт, штамм туралы түсінік.

3 курс САЯСАТЫ

Сабаққа қатысу қатаң түрде, міндетті болып табылады. Егер қандайда бір себеппен студент сабаққа қатыса алмаған жағдайда, барлық меңгерілмеген материалға жауапты.

Бақылау тапсырмалары орындалуға міндетті және уақытылы тапсырылуы тиіс. Кешіктіріліп орындалған жұмыс автоматты түрде төмен бағаланады.

Аралық аттестациясының қорытындысы студенттің сабаққа қатысуы, белгіленген мерзімде өздік жұмыстарын орындауы, сабақ барысындағы ауызша немесе жазбаша жауаптары, сонымен қатар аралық бақылау нәтижесі ескере отырып қойылады.

Аралық аттестация қорытындысы студенттің сабаққа қатысу, өзіндік жұмысты уақытылы орындауына, сабақ кезіндегі ауызша және жазбаша түрдегі жауабына және аталған аралық бақылаудың нәтижесіне байланысты шығарылады.

Егер студент белгіленген мерзімде сәйкес келетін мекеменің растайтын құжатымен денсаулық жағдайына немесе басқа да дәлелді себептермен сабақ босатып, аралық бақылауды тапсыра алмаған жағдайда, студент аралық бақылауды индивидуалды түрде тапсыруға құқылы.

Кез-келген көшіру немесе плагиат (дайын тапсырмаларды көшіру, қолдану және басқа студенттің тапсырманы орындауы) жазасы аудиториядан шығарунемесебағасын«қанағаттанарлықсыз» деп тану түрінде болады.

Сабақ жүру барысында ұялы телефондар өшіріледі.

4 Бағалау саясаты

Басқа кредиттерден тәуелсіз әр пәнге бір академиялық кезең үшін 600 балл бөлінеді (1-7 апта – 270 балл және 30 балл сабаққа қатысқаны үшін, 8-15 апта – 270 балл және 30 балл сабаққа қатысқаны үшін).

Апта және білімді бақылау түрлері бойынша балл бөлу 3-кестеде көрсетілген.
3 - кесте

Апта №	Практикалық сабақтарының, БӨЖ тақырыптары	Білімдібақылаутүрі	Барлық балл
1	2	4	3
1-7	1-7 апта аралығындағы барлық аудиториялық сабақтарға қатысу	Оқытушы тек білім алушының сабақта жоқ екендігі туралы фактіні ғана тіркейді	30

Тәжірибелік сабақтар, БӨЖ
1	Генетика: пәні, әдістері мен міндеттері. Дрозофиланың биологиясы және морфологиясы	Ағымдағы бақылау
2	Дрозофиланың биологиясы және морфологиясы Тұқым қуалаушылықтың цитологиялық негіздері	Ағымдағы бақылау	15
3	Тұқым қуалаушылықтың цитологиялық негіздері. Жануарлар мен өсімдіктердің кариотиптерін зерттеу	Ағымдағы бақылау	22
4	Жануарлар мен өсімдіктердің кариотиптерін зерттеу. Моногибридті будандастыру	Ағымдағы бақылау	23
5	Моногибридті будандастыру Анализденген будандастыру	Ағымдағы бақылау	20+55 (БӨЖ)=75
5	Өсімдіктерде спорогенез және гаметогенез (БӨЖ)	Ағымдағы бақылау	20+55 (БӨЖ)=75
6	Анализденген будандастыру Дигибридті будандастыру	Ағымдағы бақылау	20+55 (БӨЖ)= 75
6	Кроссинговер және генетикалық карталар құрастыру (БӨЖ)	Ағымдағы бақылау	20+55 (БӨЖ)= 75
7	Дигибридті будандастыру Полигибридті және қайталану будандастыру 1 Аралық бақылау	Аралық бақылау	60
1-7 апта аралығындағы оқу нәтижелері бойынша балл қорытындысы			30+270= 300
8-15	8-15 апта аралығындағы барлық аудиториялық сабақтарға қатысу	Оқытушы тек білім алушының сабақта жоқ екендігі туралы фактіні ғана тіркейді	30
Практикалық сабақтар, БӨЖ
8	Полигибридті және қайталану будандастыру Комплементарлық.	Ағымдағы бақылау	10
9	1, 2 Эпистаз, полимерия, гендер-модификаторлар.	Ағымдағы бақылау	15
10	1, 2 Тіркескен белгілердің тұқым қуалаулығы.	Ағымдағы бақылау	15
11	1, 2 Жыныспен тіркескен тұқым қуалау.	Ағымдағы бақылау	15+55 (БӨЖ)=70
11	Мутациялардың жіктелуі (БӨЖ)	Ағымдағы бақылау	15+55 (БӨЖ)=70
12	1, 2 Тұқым қуалаушылықта нуклеин қышқылдарының рөлі.	Ағымдағы бақылау	15
13	1, 2 Вариациялық қатардың құрылуы және олардың графикалық маңызы.	Ағымдағы бақылау	15+55 (БӨЖ)=70
13	Молекулалық генетика және цитогенетиканың табыстарымен байланысты селекцияның дамуы (БӨЖ)	Ағымдағы бақылау	15+55 (БӨЖ)=70
14	1, 2 Статистикалық көрсеткішке дәлдігі және екі орташа арифметикалық көрсеткіштің араларындағы айырмашылық.	Ағымдағы бақылау	15
15	Популяцияның сандық белгілерінің тұқым қуалау өзгергіштігін есептеу. Популяцияның құрылымының анализі. 2 Аралық бақылау	Аралық бақылау	60
8-15 апта аралығындағы оқу нәтижелері бойынша балл қорытындысы			30+270= 300
Емтиханның қорытынды баллы			400
Академиялық кезең үшін қорытынды балл			1000

Ескертпе:

1 бағанда апта № көрсетіледі, соған қарай білім алушылардыңбілімінбақылаужүзегеасырылады;

2 бағанда білім алушы сәйкес келетін аптада меңгеруі тиіс сабақ тақырыбы көрсетіледі,

3 бағанда білімді бақылау түрі келтіріледі;

4 бағанда білім алушылардың жұмыс түрлерін орындауына байланысты қойылатын максималды балл көрсетілген;

Оқытушы баллды бөлу бойынша мәліметтерді электронды журналға енгізеді.

Білім алушы пән бойынша емтиханға кіруге егер оның пәннің пререквизиті болып табылатын семестрде жинаған жиынтық рейтингтік баллы 300-ден-600 баллды құраса және пән бойынша академиялық қарызы болмаған жағадайда ғана рұқсат етіледі.

Білім алушы пән бойынша емтиханға егер, семестрде жинаған жиынтық рейтингтік баллы 300-ден-600 баллды құраса және пәннің пререквизиті болып табылатын пән бойынша академиялық қарызы болмаған жағадайда ғана кіруіне рұқсат етіледі.

Пән бойынша емтихан бағасы ең жоғарғы оқу үлгерімікөрсеткіштері бойынша анықталады: қорытынды аттестация (60%), емтихан (40%), барлығы 100%. құрайды.

Пән бойынша білім алушылардың білім сапасын бағалаушкала бойынша анықталады (4-кесте).
4 – кесте

Білімді бағалаудың көпбаллды әріптік жүйесі

Әріптік жүйе бойынша бағалау	Баллдардың цифрлықэквиваленті	Пайыздықмазмұны	Дәстүрлі жүйе бойынша баға
А	4,0	95-100	Өте жақсы
А-	3,67	90-94	Өте жақсы
В+	3,33	85-89	Жақсы
В	3.00	80-84
В-	2,67	75-79
С+	2,33	70-74	Қанағаттанарлық
С	2,00	65-69
С-	1,67	60-64
Д+	1,33	55-59
Д	1,00	50-54
F	0,00	0-49	Қанағаттанарлықсыз

5 ӘДЕБИЕТ ЖӘНЕ ИНТЕРНЕТ-РЕСУРСТАР

5.1 Негізгі әдебиет

5.1.1. Жимулёв И.Ф. Общая и молекулярная генетика. Учебник для вузов. 4-е издание. –Новосибирск. Изд-во НГУ. 2007. –470 с.

5.1.2. Инге-Вечтомов, С.Г. Генетика с основами селекции: учебник для студентов вузов / С. Г. Инге-Вечтомов. -2-е издание, перераб. и доп. -СПб.: Изд-во Н-Л, 2010. — 720 с.: ил. (1-е издание: –М.: Высш. шк., 1989. –591 с.).

5.1.3. Бакай А.В., И.И. Кочиш, Г.Г. Скрипниченко. Генетика. М., Колос, 2007.

5.1.4. Берсімбаев Р.І., Мұқамбетжанов К.Қ. Генетика. Алматы: Қазақ университеті. 2002. 1-бөлім.

5.1.5. Берсімбаев Р.І., Мұқамбетжанов К.Қ.. Жалпы және молекулалық генетика. Алматы: Қазақ университеті. 2005. 2-бөлім.

5.2 Қосымша әдебиет

5.2.1. Бочков А.Н. Клиническая генетика. М., Колос, 2007

5.2.2. Клаг У., Камингс М. Основы генетики. –М.: Техносфера, 2007. –894 с.

5.2.3. Моисейкина, Л.Г., Турдуматов Б.М., Кленовицкий П.М. Практикум по генетике и биометрии: Изд-во Калм. ун-та, 2012. – 167 с.

5.2.4. Максимов Г.В., Степанов В.И., Василенко В.Н.. Сборник задач по генетике. Под ред. М.В. Супотницкого.

5.3 Интернет-ресурстар

5.3.1. http://bio-x.ru/

5.3.2. http://www.biorosinfo.ru/press/chto-takoe-biotekhnologija/

5.3.3. http://www.cbio.ru/

жүктеу/скачать 239,63 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: