Тақырып 8. Ғабит Мүсірепов (1902-1985)
Жазушының шығармашылық өмірбаяны. 20-жылдардың аяғындағы әңгімелері («Тулаған толқында», «Қос шалқар», «Талпақ танау», «Үздіксіз өсу», «Бір адым ілгері, екі адым кейін», т.б.), олардың тақырыбы.
Жазушының ана туралы әңгімелері.Адамның анасы» (1933), «Өлімді жеңген ана» (1933), «Ананың анасы» (1934), «Ананың арашасы» (1935), «Ана жыры». «Ашынған ана» новелласындағы ауылдағы озбыр болыстардың өктемдігі, бас бостандығы үшін күреске көтерілген қазақ әйелі – Қапия образы. «Ананың арашасы». Мұндағы азамат соғысының көріністері, романтиканың реализммен ұштасуы. Нағима. Оның ерлік әрекеттері. «Ер ана» (1942), «Ақлима» (1944) атты әңгімелері. Ақлиманың адамгершілік қасиеті. Наталья образы. «Ананың анасы» әңгімесі. Жазушы творчествосында ана тақырыбының алатын орны.
Драмалық шығармалары. Олардың жанрлық құрамы, поэтикасы «Қыз Жібек», «Қозы Көрпеш – Баян сұлу», «Ақан сері – Ақтоқты», «Аманкелді», т.б. Драматургия саласындағы алғашқы сәтті еңбегі – «Қыз Жібек» (1934) атты музыкалық драмасы, оның кейінірек операға айналуы. Пьесада махаббат бостандығы, гуманизм сарынының суреттелуі.
«Кездеспей кеткен бір бейне» (1967) повесі. «Ұлпан» (1974) романы. ІІ дүниежүзілік соғыс тақырыбына арнап жазған «Қазақ батыры» (1945) повесі. Автордың оны «Қазақ солдаты» (1950) романына айналдыруы. Олардың айырмашылығы, өзгешілігі. Романдағы халықтар достығының, патриоттық сезімнің суреттелуі. Жауынгер өмірінің суреттері. Басты образдар. Қайырғали Сарталиев, Петр Ушаков, Владимир Толстов, Самед Абдуллаев, т.б.Романның көркемдік ерекшеліктері, ұлттық және интернационалдық сипаты, көркемдеуіш-бейнелеуіш құралдары. Романдағы пейзаж, оның көркемдік қызметі.
«Оянған өлке» (1953), «Жат қолында» (1984) романдары.
Қазақстанда алғаш өндіріс орындары ашылып, қазақ кедейлерінің өндіріс жұмысшыларына айналуы. Халық өмірі, әлеуметтік тартыс көріністері. Шығарманың эпопеялық сипаты. Орыс, қазақ жұмысшыларының тұрмысы. Қарағанды шахталарындағы, Успен, Ақбұйрат мыс заводындағы жұмысшылардың өмірі, капиталистердің өзара тартысы. «Оянған өлкенің» саяси-әлеуметтік табиғаты. «Жат қолынданың» әлеуметтік-психологиялық сипаты. Өлкенің ояна бастауы. Сол кездегі қазақ ауылының өмірі, әлеуметтік қарым-қатынастары, тұрмыс-салтының суреттелуі, ерекшеліктері. Басты образдары: Бұланай, Байжан, Байшегір, Жабай, Сейіт, Назкеш, Быковтар, Шило, т.б. Екінші топтың адамдары: Жұман, Игілік, Рязанов, Ушаков, Сикорьский, т.б. Кенжеғара образының ерекшелігі, даму логикасы. Роман-дилогияның көркемдік ерекшелігі, қазақтың әдеби тілінің, көркем ойының соңғы табыстарын орынды пайдалануы. Әр оқиғаны, табиғат суреттері мен адамның ой толғаныстарын, қарым-қатынастарын суреттеудегі шеберлігі, тілі. Ғ.Мүсрепов творчествосының қазақ әдебиетіндегі орны.
|
1
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
