мұндағы  -катоктың айналу осінен қашықтығы. Бұл қашықтықты сызғышпен өлшеп алып,  және  үдеулерін оңай есептеп табамыз.
Сөйтіп, денелерге бірдей күш әсер еткенде олардың алатын үдеулерінің денелер массасына кері пропорционал екендігі жөнінде қорытынды жасаймыз, немесе
 .
Олай болса, дене массасы мен үдеу модулінің көбейтіндісі қарастырылған денелер үшін бірдей:
 .
Сонымен, бірдей күш әсер еткенде барлық денелер үшін  шамасы бірдей болып шықты, оны күш әсерінің өлшемі ретінде қабылдауға болады:
 .
Тәжірибеден күш пен үдеудің бағыттары бірдей екендігі өзінен өзі анық, сондықтан, теңдікті векторлық түрде былай жаза аламыз:
 .
Алынған бұл формула Ньютонның екенші заңы болып табылады. Экспреименттен алынған бұл қорытындыны мына түрде айтуға болады: белгілі күш әр түрлі денелерге әсер етіп үдеу бергенде, барлық денелер үшін  көбейтіндісі бірдей.
Сонымен Ньютонның екінші заңы күш ұғымының сапалық анықтамасын толықтырады және оның сандық өлшемін тұрақтандыру үшін қолданылады: күш – берілген денеге басқа дененің әсерін сипаттайтын, бағыты дененің алатын үдеуімен бағыттас векторлық шама; ол дененің массасы мен алатын үдеуінің көбейтіндісіне тең. Үдеудің әсер етуші күшке пропорционалдығы енді Ньютонның екінші заңынан шығатын салдар ғана болып қалады.
Достарыңызбен бөлісу: |
