13-жаттығу. Диметилацетиленнің химиялық касиеттерін сипаттай-тын реакциялардың теңдеулерін жазыңдар. Ацетилен мен диме-тилацетиленнің қоспасын калай бөлуге болатынын көрсетіңдер.
Ш е ш у і.
Диметилацетиленнің (бутин-1-дің) қасиеттерін ацетиленнің қасиеттеріне ұксастырып, осы класқа төн реакциялардың теңдеулерін жазамыз:
а) косылу реакциялары:
ә) диметилацетиленнің кұрамында үш байланыс жанындағы көміртек атомымен байланысып түрран сутек атомы болмағандыктан бүл қосылыс орынбасу реакциясына түспейді.
Диметилацетилен мен ацетилен касиеттерінің арасындағы айыр-машылықка сүйеніп оларды бөлуге болады. Олардың коспасына күміс оксидінің аммиактағы ерітіндісімен әсер еткенде түссіз күміс ацетиле-ниді (АgС = САg) түнбаға түседі. Түскен түнбаны бөліп алып, кон-центрациялы түз қышкылымен әсер еткенде ацетилен бос күйінде бөлініп шығады:
14-жаттығу. Қүрамында бутан, бутен-1 жөне бутин-1 бар газ қоспасынан жеке газдарды калай бөліп алға болады? III е ш у і. Газдар коспасын мыс (I) оксидінің аммиакты-сулы срітіндісіарқылы еткізсек, бутин-1 ғана әрекеттесіп, мыс (I) ацетилеиидінің тұнбасы түзіледі. Түнбаны бөліп алып, оған концентрациялы тұз қышкылымен әсер еткенде бутин-1 бөлінеді:
Қалган бутан мен бутен-1-дің коспасын қараңгы жерде бромның хлороформдағы ерітіндісі аркылы өткіземіз. Тек бутен-1 ғана әре-ксттесіп дибромидке айналады:
Бром мен хлороформның артық мөлшерлерін айдап тастағаннан кейін, алынран дибромидті мырыш үнтағымен кыздырып, кайтадан бутен-1-ді аламыз:
Достарыңызбен бөлісу: |
