ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешені оқушылардың оқу жетістіктерін критериальды бағалау 6М011200 «Химия» мамандығы үшін магистранттарға арналған пән бағдарламасы семей

6М011200 - « Химия» мамандығы үшін

1. 
   ӘЗІРЛЕНГЕН
   

ҚҰРАСТЫРУШЫ: ________ «_____» ___________ 2013 ж.

«Химия және география» кафедрасы

2. 
   ТАЛҚЫЛАНДЫ:
   

1. 
   «Химия және география» кафедрасы отырысында
   

« » ___ _______ 2013 ж. № хаттама

Төрайымы, доцент __________________ З.В.Абдишева

ОӘК төрағасы, проректор _______________ Г.К.Искакова

Баға – бағалау процесінің қорытындысы, бағалау бойынша іс әрекет немесе қызмет, кері байланыстың сапалы ақпараты.

Белгі – оқушының білім алудағы жетістіктерінің бағасын цифрмен, әріппен немесе басқа да түрде жинақтап өрнектейтін шартты – формальды символ.

сөздігінде» портфолио визиттік карточка есебінде қолданылады, яғни, адам

туралы ақпарат, ұйымның белгілі құжаттарының жинағы, жұмыс үлгілері деп

түсіндіреді.

Формативті (қалыптастырушы) бағалау– оқушының білім алуын үнемі бақылап отыратын мақсатқа бағытталған үзіліссіз процесс.

Формативті (қалыптастырушы) бағалаудың мақсаты - оқу процесі арысында оқушы мен мұғалімнің іс-әрекетіне түзетулер енгізу болып табылады.

Ынталандыру – дегеніміз бұл адамның іс-әрекетінің қажеттіліктерін анықтайтын, оның бастамасын, бағытын және белсенділігін құптайтын факторлар жүйесі.

Дәрістердің қысқаша мазмұны
Дәріс №1. Оқу жетістігін бағалау жүйесі

Жоспары:

1. 
   Жеке бағдарлы оқытудағы бағалау жүйесінің ерекшелігі.
   
2. 
   Оқушының жетістіктерін бағалау мақсаты.
   
3. 
   Оқушының жетестігін бағалау принциптері.
   
4. 
   Оқушының жетістігін бағалау түрлері.
   
5. 
   12 – жылдық білім беру кезінде қолданылатын бағалау жүйесі
   

Бағалаудың әр түрлі тәсілдерін, әдістері мен техникасын оқушылардың өтілген тақырыпты түсіну дағдыларын қалыптастыру дәрежесін анықтау мақсатында мәліметтер жинау үшін ұтымды қолдану мұғалімге оқытуды жүйелеуге мүмкіндік береді, яғни әр оқушының талабы мен мүмкіндігі ескеріледі, ал оқушы білім алуына және алдағы өміріне қажетті өзінің білімін, жоғары құзіреттілігін қалыптастыруын бақылайды.

Бағалау – оқыту мәселерінің диагностикасы мен жетістіктерін, кері байланысты, оқу процесіне қатысушыларды (сыныптағы оқушылар, мұғалімдер, ата-аналар, мемлекет) білім берудің жағдайымен, мәселелерімен, және жетістіктерімен таныстыруды өлшеудің негізгі құралы. Оқушының оқудағы жетістіктерін бағалау жүйесі – білім беру бағдарламасын меңгеру сапасын бағалайтын оқу үрдісінің негізгі элементі.

Қазіргі кездегі мектептің білім беру жүйесінде бағалау, баға, белгі деген сөздер тек синоним түрінде қолданылады. Бірақ іс жүзінде олай емес.

Оқушылар білім алуда сапалы нәтижеге қол жеткізу үшін қазіргі бағалау мынандай болуы керек:

- оқу процесіне қатысушылардың барлығына түсінікті;

- икемді;

- көп жабдықты;

- психологиялық жағынан жағымды;

- көп құрылымды.

Оқушының білім алудағы жетістіктерін тиімді бағалау мақсатында мұғалім бағалаудың мынандай түрлерін сәтті қолдануы тиіс: диагностикалық, формативтік (қалыптастырушылық), жиынтық.

- оқушының оқудағы мақсаты мен жетістіктерге жету критериіне көңіл аудару;

- мұғалімнің әрекетін әр оқушыны жеке дамыту технологиясын жетілдіруге бағыттау, атап айтқанда:

• 
  оқушыға ары қарай білім алуда дұрыс шешім қабылдауға қажетті ақпараттар беру (өз күшін қайда бағыттау, неге көңіл аудару, нені жақсарту, нені түзету, қай жағынан жетілдіру керек);
  
• 
  оқушыға өзін өзі бағалау дағдысын қалыптастыру;
  
• 
  - оқушыларменүнемікерібайланыста болу;
  
• 
  - оқушыға ары қараймақсаттытүрдебілімалукерекекендігіндәлелдеу;
  

• 
  - оқушығаоныңжұмысыныңсапасытуралы;
  
• 
  - оқушыдағыпроцестертуралымұғалімдерге;
  
• 
  - білімалунәтижесіндегіжетістіктердіңдеңгейітуралыата –аналарға;
  

• 
  мектепжәнеелді мекен (аудан, қала, облыс, т.с.с)бойыншажалпыесеп беру саясатынқалыптастыру.
  

Мұғалімгеөзқызметіндемынандайпринциптердібасшылыққаалуға тура келеді:

• 
  Маңыздылық.Оқушыныңбілімалудағыжәнеіс - әрекетіндегінеғұрлыммаңыздыжетістіктердібағалауғакөңілаудару.
  
• 
  Теңбе-теңдік.Оқушыныңбілімінің, іскерлігінің, дағдысының, құндылықтарының, мақсаттағықұзіреттілігініңжәнеоқудағыжетістіктерініңбағаларыныңсәйкесболуынқадағалау.
  
• 
  Шындық және әділдік.Нақтыбағалаукритериінжасапжүзегеасыру. Критерий бағалаудыжәнебелгіқоюдыоқушығаұысымжасауқаупіненарашалайды.
  
• 
  Интеграциаланған.Бағалаудыжүзегеасыружоспарлыжәнежан-жақтыойластырылғаноқытудыңқұрамдасбөлігіболыптабылады.
  
• 
  Ашықтық.Бағалаудыңкритериі мен әдістерінтапсырманыорындамасбұрынхабарлау. Оқушыларбағалаукритериінжасауға да қатысаалады.
  
• 
  Қолжетімділік.Барлықбілімалупроцесінеқатысушыларүшінбағалаупроцесініңқарапайымжәнеоныңтүрлері мен әдістерініңайқынболуынаұмтылу.
  
• 
  Жүйелілік.Бағалаупроцедурасынтізбектейжәнежүйеліорындау.
  
• 
  Мейірімділік.Оқушы мен мұғалімніңарасындажетістіктердіарттырудасеріктестікқатынастаболуғажағдайжасау.
  

Мұғалімнің қызметінде оқушының жетістіктерін тиімді бағалауды жоспарлауда бағалаудың мақсатын білу қаншалықты маңызды болса, оның жеке түрлерін білу соншалықты маңызды. Осы параметрлер бойынша бағалау мынандай үш түрге бөлінеді: диагностикалық, формативтік (қалыптастырушы), суммативтік (жиынтық, қорытынды).

• 
  Ағымдық 
  
• 
  Кезеңдік 
  
• 
  Межелік 
  

Бастауыш және негізгі мектепті аяқтағаннан кейін ( 4 және 10 сыныптардан кейін) аралық мемлекеттік бақылау және оқыту нәтижелерін межелік бақылаулар арқылы өткізіледі. 

1. 
   Оқу жетістігін бағалау жүйесі
   
2. 
   Оқу жетістігін бағалаудың негізгі принциптері
   
3. 
   Оқушылардың оқу жетістігін бағалау түрлері
   
4. 
   Формативті және суммативті бағалау жүйесі
   
5. 
   12-жылдық білім берудегі бағалау жүйесі
   

1. 
   Методические пособия АО Назарбаев Интеллектуальные школы по критериальному оцениванию.
   
2. 
   А.А. Красноборова. Критериальное оценивание в школе. Пермь, 2010.
   
3. 
   Оценка достижения планируемых результатов в начальной школе. Система заданий в 2 частях. Под редакцией Ковалёвой Г.С.Логиновой О.Б. Москва «Просвещение» 2010 год.
   
4. 
   Көкіжанова Г.К. Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау білім сапасын басқарудағы негізгі критерий – Педагогика,2009 ж.
   

1. 
   Оқу жетістіктерін критерийлік бағалау туралы жалпы түсінік
   
2. 
   Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың критерийлері
   
3. 
   Критериалды бағалаудың негізгі принциптері мен функциялары
   
4. 
   Критериалды бағалаудың тиімділігі
   

Критериалды бағалауды енгізудің мақсаты — мектепте білім беру сапасын көтеру, мектеп  бітірушілердің білімін  халықаралық стандартқа сәйкестендіру. 

• 
  Оқушының жеке басы емес, оның жұмысы ғана бағаланады ;
  
• 
  Оқушының жұмысы басқа оқушылардың жұмысымен емес ,
  

эталон оқушыларға алдын ала белгілі;

• 
  Оқушы өз жетістіктері мен өзінің бағасын анықтайтындай бағалаудың нақты алгоритмі жасалған;
  
• 
  Оқушыға берілген білім ғана бағалана алады , сондықтан бағалау критерийі - оқу мақсаттарының нақты көрінісі;
  

Рубрикатор – оқушының өткен тақырып бойынша алған білімін бағалау критерийлерінің тізбесі. Ол қандай да бір тақырыпты меңгеру мақсатымен анықталады және берілген рубриканы ашатын критерийлермен толықтырылады.

Өткен тақырып бойынша барлық жұмыстар, бақылау жұмыстары да сәйкес рубрикамен бағаланады. Рубрикаларды оқушы әр тақырыпты бастар алдында алады. Бұл берілген тақырып бойынша қорытынды жұмысы қалай бағаланатындығын түсінуіне мүмкіндік береді. Дәлірек айтсақ, рубрика оқушыға берілген тақырыпты меңгеру нәтижесінде нені үйренетіндігін және осы тақырыпты меңгеру үрдісінде неге көбірек көңіл аудару керек екендігін көрсетеді. Яғни, оқушы өз оқуының белсенді бір жағы – субъект болады.

Рубрика – оқушы не үшін оқып жүргендігін, критерий – ол нені үйренуі керек екендігін, ал дескриптор – оқушы оны қалай орындау қажеттігін көрсетеді. Егер рубриканы қандай да бір төбе деп есептесек, критерий – баспалдақ, ал дескриптор – жоғары көтеріле отырып, сенімді түрде мақсатқа қарай жылжуға болатын жеке басқыштар.

Критерийлер және дескрипторларды қолдана отырып, оқушы жақсы нәтижеге жету үшін қандай қадамдар жасауы керектігін анық көре алады. Ол жұмысын өздігінен бағалай алады және уақытында аяқтай алады.

Критерий оқушыларға жұмыстың басында таныстырылады. Сондай-ақ, критерийді мұғаліммен бірге талқылайды, тұжырымдалуына және критерий құнына өзгеріс енгізе алады. Сонымен қатар оны оқытуды жақсарту үшін бағалау деп те атауға болады.

Балдық бағалауда оқушылар жасаған еңбегіне сәйкес бал жинайды. Балдық жүйеде белгілі критерийлермен өлшенетін жазбаша жұмыс болу керек. Бағалаудың әр параметрі сабақтың және деңгейдің тармағында көрініс табады.Барлық көрсетілген параметрлер белгіленген критерийлер бойынша өлшенеді және есептеледі және оқушылар онымен таныстырылады. Бағалау криериийлерімен және дискрипторлар оқушыларға ұсынылады. Сол дескрипторлар арқылы оқушылар өзінің деңгейін анықтай біледі.

2.Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау кезінде негізгі 6 критерий қолданылады.

Критерийлер	Дескрипторлар	Макс. балл
А Теориялықбілім	Материалды білу және арнайы терминдер мен түсініктерді дұрыс және оңтайлы пайдалану.	6
В Коммуникация	Логикалық ауызша немесе жазбаша түрде берілген терминология мен шартты белгілерді пайдаланып, оқушыларға ғылыми ақпараттарды беру мүмкіндігі. Ақпаратты беру кезінде оқушылар көрнекілік құралдарын (суреттер, сызбанұсқалар, модельдер) пайдаланады	6
С Есептер шешу	Оқушылар ғылыми ақпаратты берерде әртүрлі ақпарат көздерін қолданып, таныс және стандартты емес жағдайларды шеше алады, оны қолдана алады, алынған ақпаратты талдай алады.	6
D Жобалау жұмысы	Оқушы мұғаліммен зерттеу мәселесін, мақсатын анықтап, зерттеу әдістемесін таңдайды, өз қызмектін жоспарлап, қорытынды шығарады, алынған нәтижелерді өз бетімен бағалай алады.	6
Е Ақпаратты өңдеу	Оқушы барлық мәліметтерді жинақтап, жаза алады; қажет болған жағдайда СИ жүйесіне келтіріп, сәйкестендіреді,мәліметтерді жүйелеп, сызбанұсқа түрінде және кесте түрінде жаза алады; нәтижені талдап, қорытынды жасайды	6
F Тәжірибе жүргізу	Оқушылар лабораториялық құралдарды дұрыс пайдалана алады; байқаудағы және өлшеулердегі нәтижелерді дұрыс ала алады; техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтайды.	6