Мақсаты: Жауын құртының сыртқы және ішкі құрылысымен танысу. Медициналық сүліктің дене құрылысымен танысып, ерекшеліктерін анықтау. Тапсырмалар

1. 
   Жауын құртының сыртқы пішінін көріп, суретін салу керек. Жауын құртын сойып, оның ішкі мүшелерінің орналасуын, құрылысын анықтап көріп, белгілеп, суретін салу. Жауын құртының көлденең кесіндісін микроскоппен қарап, оның дене қабаттарын ажырату және барлық белгілерін көрсетіп суретін салу.
   
2. 
   Сүліктің дене құрылысымен танысып, суретін салу. Сүлікті сойып, анатомиялық құрылысына қарап, ас қорыту, жүйке, жыныс, зәр шығару жүйелерін анықтап, суретін салу. Гистологиялық препараттардан сүліктің көлденең кесіндісін қарап, суретін салу.
   

1. 
   Целомның алғашқы дене қуысынан айырмашылығы неде?
   
2. 
   Мезодерманың дифференциациясы, оның буылтық құрттардағы туындылары.
   
3. 
   Буылтық құрттардың жүйке жүйесі мен зәр шығару жүйелері.
   
4. 
   Буылтық құрттардың табиғаттағы маңызы.
   
5. 
   Сүліктердің тіршілік ету типі және оның маңызы.
   
6. 
   Сүліктің ас қорыту жүйесінің ерекшеліктері.
   

1. 
   Жүзім ұлуы мысалында бауыраяқтылар класының құрылыс ерекшеліктері. Классификациясы, таралуы.
   
2. 
   Айқұлақ мысалында тақтажелбезектілердің құрылыс ерекшеліктері. Кластың кәсіптік өкілдері.
   

1. 
   Ұлудың бақалшағының құрылысын қарап, оның бақалшақтың ішінде қалай орналасқанын көріп, оны сойып, ішкі мүшелерімен танысып, суретін салу керек.
   
2. 
   Тіссіз моллюсканың бақалшағының сыртқы және ішкі құрылысына қарап «құлпына» көңіл аудару. Тіссіз моллюсканың денесін сойып, анатомиялық құрылысын және мантиялық комплекс мүшелерін көріп суретін салу.
   

1. 
   Тақтажелбезектілердің бақалшағының құрылысы қандай?
   
2. 
   Мантиялық комплекс дегеніміз не және оның функциясы қандай?
   
3. 
   Тіссіз моллюсканың ас қорыту системасының өзгешеліктері және олардың қоректенуі.
   
4. 
   Моллюскалардың жүйке жүйесі қандай типке жатады?
   
5. 
   Бауыраяқтылардың денесінің симметриясы қандай?
   
6. 
   Моллюскаларға қандай сезім мүшелері тән?
   
7. 
   Моллюскалардың практикалық маңызы қандай?
   

1. 
   Буынаяқтылардың жалпы сипаттамасы. Өзен шаяны.
   
2. 
   Өзен шаянының және оның аяқтарының морфологиясымен танысу.
   
3. 
   Төменгі сатыдағы шаянтәрізділер: циклоп, дафниялар.
   

1. 
   Өзен шаянының дене бөлімдерін анықтап, сол бөлімдеріндегі орналасқан аяқтарының құрылысын көру керек. Өзен шаяндарының аяқтарын ұқыпты түрде жіктеп алып, оларды ретімен орналастырып, суретін салу.
   
2. 
   Өзен шаянын сою. Ішкі мүшелерін қарау. Өзен шаянының бұлшық ет, ас қорыту, тыныс алу, қан айналу, жыныс, зәр шығару, жүйке жүйелерін көріп, сойылған өзен шаянының суретін салу.
   
3. 
   Дафнияның ішкі және сыртқы құрылысымен танысып, суретін салып, белгілеу.
   
4. 
   Циклоптың сыртқы құрылысымен танысып, денесінің сегменттелуіне, аяғының құрылысына, науплиальды көзіне көңіл аудару қажет. Ішкі құрылысын қарап, суретін салу.
   

1. 
   Өзен шаянының сыртқы құрылысындағы буылтық құрттарға тән белгілер қандай?
   
2. 
   Буынаяқтылардың аяқтарының құрылысы және гомономдық немесе гетерономдық сегменттердің айырмашылықтары.
   
3. 
   Өзен шаяның ас қорыту жүйесінің ерекшеліктері қандай?
   
4. 
   Буылтық құрттармен салыстырғанда өзен шаянының қан айналу жүйесінде қандай өзгешеліктер пайда болды?
   
5. 
   Өзен шаянының тыныс алу жүйесі.
   
6. 
   Дафнияның тіршілік циклі.
   
7. 
   Дафнияның ұрпағындағы цикломорфоздық өзгеріс деген не?
   
8. 
   Ескекаяқтылардың көбеюі және табиғаттағы маңызы.
   

1. 
   Өрмекшіәтәрізділердің жалпы сипаттамасымен танысу.
   
2. 
   Өрмекшітәрізділердің сыртқы және ішкі құрылысының ерекшеліктері. Классификациясы.
   
3. 
   Кенелердің паразитті түрлері.
   

Құршаяндардың сыртқы құрылысына қарап, денесінің сегменттелуін, хелицера аппаратын анықтап қарап, суретін салу. Сольпугалардың, жалған құршаяндардың, нағыз өрмекшілердің, кенелердің денесінің сыртқы құрылысын қарастырып, суретін салу.

1. 
   Хелицералылар тип тармағының негізгі белгілері неде?
   
2. 
   Қарапайым өрмекші тәрізділердің денесінің сегменттелуінің қандай ерекшеліктері бар?
   
3. 
   Жоғары сатыдағы өрмекші тәрізділер өкілдерінң денесінің сегменттелу ерекшелігі қандай?
   
4. 
   Өрмекші тәрізділердің практикалық маңызы қандай?
   

1. 
   Насекомдар класы. Насекомдардың сыртқы құрылысы. Бунақденелінің денесінің морфологиясын оқып-үйрену. Тарақанның денесінің бөлімдерге бөлінуі. Қоректенуге байланысты ауыз аппараттарының типтері. Насекомдардың аяқтарын салыстырмалы түрде оқу. Мұртшалардың, аяқтардың, қанаттардың типтерін қарастыру.
   
2. 
   Насекомдарың ішкі құрылысы. Насекомдардың дамуы. Толық түрленбей және толық түрленіп даму онтогенездері.
   

1. 
   Насекомдардың сыртқы құрылысының ерекшеліктерін – бас, көкірек, құрсақ бөлімдерінің сегменттелуін талдау.
   
2. 
   Қарапайым және специализацияланған ауыз аппараттарының құрылысын көріп, суретін салу.
   
3. 
   Насекомдардың әртүрлі типтегі аяқтарының құрылысын қарап, бунақтарын бөлімдерге бөлшектеу және суретін салу. Әртүрлі қанаттардың типтерін қарап, жүйкеленуінің схемасына және ерекшеліктеріне көңіл бөліп, оларды белгілей отырып, суретін салу.
   
4. 
   Насекомдарды сойып, ішкі мүшелер жүйелерін көріп суретін салу.
   
5. 
   Насекомдардың екі түрлі даму типтерінің айырмашылықтарын, нимфаның, дернәсілдердің, қуыршақтардың құрылысындағы ерекшеліктерін және ересек түрінен айырмашылықтарын анықтау.
   

1. 
   Насекомдардың басқа тип тармағының өкілдерімен салыстырғандағы айырмашылықтары мен ұқсастықтары.
   
2. 
   Насекомдардың қанша жұп аяқтары бар және олар қалай орналасқан?
   
3. 
   Абдоменде қандай аяқтар орналасқан?
   
4. 
   Насекомдардың ауыз аппараттары қандай бөлшектерден тұрады?
   
5. 
   Кеміргіш ауыз аппараттарының қандай ерекшеліктері бар?
   
6. 
   Тесіп-сорғыш, сорғыш, жалағыш және басқа ауыз аппарат типтерінің айырмашылықтары мен ұқсастықтары неде?
   
7. 
   Насекомдардың аяқтарының әртүрлі болуы неге байланысты?
   
8. 
   Кеңірдек жүйесі қай ұрық жапырақшасының туындысы?
   
9. 
   Насекомдардың зәр шығару мүшесі қандай?
   
10. 
    Насекомдардың жүйке жүйесі қандай типке жатады?
    
11. 
    Эмбрионды және постэмбрионды даму дегеніміз не?
    
12. 
    Шала және толық түрленіп дамудың айырмашылықтары мен өзгешеліктері?
    
13. 
    Метаморфоз дегеніміз не?
    

Толық түрленбей дамитын насекомдардың негізгі отрядтарымен танысу.

Анықтағышпен жұмыс істеуді үйрену. Толық түрленбей дамитын насекомдардың негізгі отрядтарымен танысу және коллекциядағы насекомдарды отрядтарға, тұқымдастарға дейін анықтай білу.

1. 
   Насекомдар қандай үлкен екі класс тармағына бөлінеді?
   
2. 
   Түзуқанаттылар, инеліктер отрядтарына тән белгілері қандай?
   
3. 
   Жартылай қаттықанаттылар отрядына тән белгілер қандай?
   
4. 
   Тарақандар отрядына тән белгілері қандай?
   

Толық түрленіп дамитын насекомдардың негізгі отрядтарымен танысу.

Толық түрленіп дамитын насекомдардың негізгі отрядтарымен танысу және коллекциядағы насекомдарды отрядтарға, тұқымдастарға дейін анықтай білу.

1. 
   Қоңыздар, қабыршаққанаттылар отрядтарына тән белгілері қандай?
   
2. 
   Жарғаққанаттылар отрядына тән белгілері қандай?
   
3. 
   Қосқанаттылар отрядына тән белгілері қандай?
   
4. 
   Қоңыздар мен жартылай қаттықанаттылардың айырмашылықтары неде?
   

1. 
   Теңіз жұлдызының құрылысы.
   
2. 
   Тікентерілілер типінің жалпы сипаттамасы.
   

Теңіз жұлдызының сыртқы құрылысын сипаттағанда денесінің бес сәулелі симметриясына көңіл аудару. Теңіз жұлдызын сойып ішкі мүшелерінің құрылысын қарап, суретін салу. Теңіз кірпілерінің сыртқы құрылысымен танысу.

1. 
   Тікентерілілердің денесінің симметриясы қандай?
   
2. 
   Амбулакральды жүйесі қалай орналасқан? Оның қызметі қандай?
   
3. 
   Тікентерілілердің зәр шығару жүйесі туралы не айтуға болады?
   
4. 
   Тікентерілілердің эмбрионалдық дамуының ерекшеліктері қандай?
   
5. 
   Тікентерілілерді неге екінші ауыздыларға жатқызады?
   

1. 
   Микроспоридиялар типінің жалпы сипаттамасы, тіршілік циклінің ерекшеліктері, маңызы.
   
2. 
   Миксоспоридиялар типінің жалпы сипаттамасы, тіршілік циклінің ерекшеліктері, маңызы.
   

1. 
   Оқулықтармен және ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасау.
   
2. 
   Қысқаша конспект жазу және суреттерін салу.
   
3. 
   Тұрақты микропрепараттардан микроспоралылардың және миксоспоралылардың өкілдерін қарастыру. Таблицалармен жұмыс жасау.
   
4. 
   Тест материалдарымен жұмыс жасап, өз білімдерін тексеру.
   

1. 
   Тақталылар типінің жануарлар дүниесіндегі орны.
   
2. 
   Трихоплакстың құрылысы, көбеюі.
   

1. 
   Оқулықтармен және ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасау.
   
2. 
   Қысқаша конспект жазу және суреттерін салу.
   
3. 
   Тұрақты микропрепараттардан трихоплакстың құрылысымен танысу. Таблицалармен жұмыс жасау.
   
4. 
   Тест материалдарын қарастырып, өз білімдерін тексеру.
   

1. 
   Ескектілердің жалпы сипаттамасы, систематикасы.
   
2. 
   Ескектілердің симметриясы мен ішкі құрылысының ерекшеліктері.
   
3. 
   Ескектілердің ішекқуыстылармен салыстырғанда ұқсастығы мен айырмашылығы неде?
   

1. 
   Оқулықтармен және ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасау.
   
2. 
   Қысқаша конспект жазу және суреттерін салу.
   
3. 
   Ескектілердің сыртқы және ішкі құрылысымен таблицалар арқылы танысу.
   
4. 
   Тест материалдарын қарастырып, өз білімдерін тексеру.
   

1. 
   Паразитизм дегеніміз не?
   
2. 
   Паразиттердің негізгі және аралық иелеріне анықтама бер.
   
3. 
   Паразиттің тіршілік етуіне байланысты құрылыс ерекшеліктері.
   
4. 
   Паразиттік құрттардың тіршілік циклдарының күрделенуі неде?
   

1. 
   Оқулықтармен және ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасау.
   
2. 
   Қысқаша конспект жазу және суреттерін салу.
   
3. 
   Тұрақты микропрепараттардан паразиттік құрттардың ішкі құрылысымен танысу.
   
4. 
   Ылғалды препараттар арқылы паразиттік құрттардың алуан түрлілігімен танысу. Таблицалармен жұмыс жасау.
   
5. 
   Тест материалдарын қарастырып, өз білімдерін тексеру.
   
6. 
   Жұмыс дәптері бойынша салыстырмалы таблицаларды толтыру.
   

Немертиндердің классификациясын қарастыру.

1. 
   Немертиндердің құрылысы, көбеюі, дамуы.
   
2. 
   Немертиндердің экологиясы.
   

1. 
   Оқулықтармен және ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасау.
   
2. 
   Қысқаша конспект жазу және суреттерін салу.
   
3. 
   Немертиндердің сыртқы және ішкі құрылысымен таблицалар арқылы танысу.
   
4. 
   Тест материалдарын қарастырып, өз білімдерін тексеру.
   

1. 
   Көпклеткалы жануарлардың шығу тегі туралы Э.Геккель, И.Мечниковтың еңбектері.
   
2. 
   Көпклеткалы жануарлардың шығу тегі туралы А.А. Захваткиннің пікірі.
   
3. 
   Көпклеткалы жануарлардың шығу тегі туралы И.Хаджи концепциясы.
   

1. 
   Оқулықтармен және ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасау.
   
2. 
   Қысқаша конспект жазу.
   

1. 
   Коловраткалардың тіршілік циклінің ерекшеліктері қандай?
   
2. 
   Коловраткалардың басқа жұмыр құрттармен салыстырғанда қандай ерекшеліктерін атауға болады?
   
3. 
   Коловраткалардың аталығының құрылысы қандай?
   

1. 
   Оқулықтармен және ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасау.
   
2. 
   Қысқаша конспект жазу және суреттерін салу.
   
3. 
   Тұрақты микропрепараттардан коловраткалардың сыртқы құрылысымен танысу. Таблицалармен жұмыс жасау.
   
4. 
   Тест материалдарын қарастырып, өз білімдерін тексеру.