ПОӘК 042- 18-10 20/03-2015 11. 09. 2015ж №1 басылым

T_{лап ету}<50 °С мұнай өнімдерін зерттеу барысында қыздырғыш ваннаны қоршаған орта температурасына дейін салқындатады.

Зерттелетін ерітіндіні тигельге белгісіне дейін жеткізіп құямыз, ерітіндінің белгіден асып кетпеуін қамтамасыз ету керек.

Тигельді қақпақпен жауып, оны қыздырғыш ваннаға қоямыз, термометр салып және жалынды оның формасы шамамен диаметрі 3-4 мм шармен бірдей болатындай етіпғ жанғыш лампа жағамыз.

Жұмысты жүргізу

1. Құрылғыны тоқ көзіне қосып, қыздыруды келесідей түрде жүргіземіз.

а) T_{лап ету}<50 °С болатын мұнай өнімдерін анализдеу үшін температураны минутына 1°С жылдамдықпен тәжірибенің басынан аяғына дейін үздіксіз көтеріп отырады;

б) лап ету температурасы 50 °С ден 150 °С-қа дейін мұнай өнімдері үшін тәжірибе басында минутына 5-8 °С жылдамдықпен, ал лап ету температурасы 150 °С жоғары мұнай өнімдері үшін периодты түрде минутына 10-12°С жылдамдықпен арттыра отырып жүргізеді.

Мұнай өнімі күтіліп отырған лап ету температурасынан 30 °С температураға төмен қызған кезде, қыздыруды температура минутына 2 °С артатындай етіп жүргізеді.

2. Мұнай өнімі лап ету температурасынан 10 °С төмен температураға дейін қызған кезде лап етуге сынақ жүргізе бастайды, лап ету температурасы 50 °С мұнай өнімдері үшін әрбір 1 °С температура сайын, 50 °С -тан жоғарғы өнімдер үшін әрбір 2 °С темпера сайын жүргізеді.

Мұнай өнімін араластырғыштың көмегімен өнемі араластырып отырады.

Тек лап етуін тексеру сәтінде ғана раластыруды тоқтатады.Қақпақтың тесігін 1 с ашады, егер лап ету болмаса, өнімді қайтадан араластырады, операцияны жоғарыда аталған ережені сақтай отырып қайталайды.

Лап ету температурасы ретінде, мұнайдың бетінде алғаш көк жалын пайда болған сәттегі, термометрдің көрсеткішін алады. Алғашқы лап етуді алғаннан соң зерттеуді қайталайды. Лап ету болмаған жағдайда тәжірибені қайтадан қайталайды. Егер лап ету температурасын қайталап анықтау барысында алғашқысында алынған нәтиже қайталанса, онда осы сәтте термометр көрсеткен температура лап ету температурасы деп есептелінеді.

4. Зерттелетін мұнай өнімінің лап ету температурасы жоғарыда көрсетілген әдістеме арқылы 3 рет анықталады және орташа арифметикалық мәні есептелінеді. 3 өлшеменің арасындағы айырмашалық 2 °С температурадан аспауы керек. Зерттеулердің барлығы мұнай өнімінің жаңа порцияларымен жасалуы керек. Тигельді, қақпақ, жабқышты араластырғышты міндетті түрде құрғақ әрі таза орамалмен сүртіп отыру керек.

6. Лап ету температурасын анықтау барысында атмосфералық қысымды қадағалап және жазып отыру керек.

Барометрлік қысым кезінде 760 мм сын. бағ. 15 мм және одан да көбірек шамаға айырмашылық көрсетеді, сондықтан термометр көрсеткен лап ету температурасына түзету t еңгізеді, оны мына формула бойынша есептейді.

t=0,0345-(760-B),

7. Табылған лап ету температурасын МЕСТ бойынша салыстырып, мұнайөнімінің қандай түрге тиесілі екенін анықтау.

Сұрақтар:

1. Лап ету, тұтану температурасы деген не ?

2. Мұнай өнімдерінің лап ету температурасын білудің мәне неде?

3. Лап ету температурасы неге МЕСТ бойынша реттеледі?

4. Мұнайдың құрамына кіретін көмірсутектерің лап ету температурасы бойынша не айтуға болады?

5. Іштен жану қозғалтқышының жұмысына лап ету температурасы қалай ісер етеді?

6.МЕСТ 6356-75 бойынша жабық тиегльде лап ету температурасын анықтау әдісі?

1. 
   Тас көмірді кокстеуді жүргізу
   
2. 
   Кокстеу процесінің материалдық баланс теңдеуін құру
   

Көмірді ауа қатысынсыз 800-900 ⁰С температурада пиролиздеу кокстеу деп аталады, нәтижесінде металлургия өнеркәсібі және әр түрлі химиялық қосылыстар(аммиак, бензол, толуол, нафталин, антрацен және т.б.) алу үшін қолданылатын кокс алынады. Шикізат ретінде кокстелетін көмір немесе әр түрлі көмір үлгілерінен тұратын шихта пайдаланылады.