Өзіндік бақылау сұрақтары

1. 
   Әлеуметтік салықтың экономикалық мәні неде?
   
2. 
   Салық ставкаларының түрлерін атаңыз?
   
3. 
   Салық жеңілдіктерін атаңыз?
   
4. 
   Салық базасы дегеніміз не?
   
5. 
   Салық объектіісі не болып табылады?
   
6. 
   Салық шегерімдеріне не жатады?
   

1. Рента салығының талаптары мен экономикалық мазмұны

2. Салық салу объектісі мне субъектілері

Лекцияның мақсаты: ЖҚП төлейтін салықтар мен ранаулы төлемдерді оқып, үйрену, есептеу –төлеу тәртібін үйрену.

Негізгі сөздер: жер қойнауын пайдаланушылар, роялти бонус, салық, объект, субъект, ставка, адвалорлық стака, тұрлаулы ставка.

Салықтары мен арнаулы төлемдері. ҚР-ның салық жүйесінде табиғи ресурстарды, пайдалы қазбаларды, жер қойнауын пайдалануға байланысты бірқатар төлемдер бар,оларды шартты түрде салықтық сипаты бар табиғи ресурстар үшін төленетін төлемдер ретінде бір топқа біріктіруге болады. Оларға үстеме пайдаға салынатын салық, жер қойнауын пайдаланушылардың арнаулы төлемдері, су үшін төленетін төлем,орманды пайдаланғаны үшін төлем және басқалары жатады. Аталған төлемдер негізінен ренталық сипатта болады,ө йткені олардың пайда болуы мен мөлшермелерінің шамасы шығарылатын және шаруашылық қызметте пайдаланатын материалды, шикізатты , минералды ресурстарды алу, тұтыну, олардың сапасы табиғат факторларымен байланысты болады.Жер қойнауын пайдаланушы үшін белгіленген салық режімі тек қана ҚР–ның Үкіметі белгіленген тәртіппен жер қойнауын пайдалануға жасалатын келсімшартта айқындалады. Келісімшарттардың негізгі түрлеріне қарай жер қойнауын пайдаланушыларға салық салудың екі үлгісі белгіленген:

Бірінші үлгі жер қойнауын пайдаланушының Салық Кодексінде көзделген салықтар мен басқа да міндетті төлемдердің барлық түрлерін төлеуін көздейді;

Екінші үлгі жер қойнауын пайдаланушының өнімді бөлу бойынша ҚР-ның үлесін төлеуін, сондай-ақ салық заңнамасында көзделген салықтар мен басқа да міндетті төлемдердің барлық түрлерін төлеуін көздейді, оларға шикі мұнай мен басқа пайдалы қазбаларға салынатын акциз, үстеме пайдаға салынатын салық,жер салығы, мүлікке салынатын салық қосылмайды.

Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдері мыналарды қамтиды:

1.Үстеме пайдаға салынатын салық;

2.Жер қойнауын пайдаланушылардың арнаулы төлемдері:

- қол қойылатын;

- коммерциялық табу;

- роялти