ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
|
3 деңгейлі СМЖ құжаты
|
ӘҚ
|
ӘҚ 042-18-2.1.017-2016
|
«Маркетинг» пәнінің практикалық(семинар) сабағына арналған әдістемелік құралы
|
Басылым №1
|
Экономика және құқық факультеті
«Менеджмент» кафедрасы
5В050800 «Есеп және аудит», 5В050900 «Қаржы» мамандықтары студенттері үшін «Маркетинг» пәнінің практикалық (семинар) сабағына арналған
ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰРАЛ
\
Семей- 2016
Алғы сөз
Практикалық сабақтар – студенттердің өз бетінше жұмыс орындауын дамытуға және практикалық талаптар мен дағдыларды дамытуға бағытталған оқу сабақтарының нысанының бірі болып табылады. Пән бойынша практикалық сабақтар студенттерге ғылыми әдебиеттер негізінде өздік жұмыстарды орындауға және ауызша өз ой-пікірін жеткізе білуге мүмкіндік беретін семинарлар түрінде өткізіледі.
1 ӘЗІРЛЕГЕН
Құрастырушы __________ «____ »___ 2016ж., Самиева Гульмира Тулеугалиевна, аға оқытушы, «Менеджмент» кафедрасы
Әдістемелік құрал 5В050800 «Есеп және аудит», 5В050900 «Қаржы» мамандықтары студенттері үшін «Маркетинг» пәні бойынша практикалық (семинар) сабағын жүргізу үшін арналған.
2 ТАЛҚЫЛАҒАН
Әдістемелік құрал «Менеджмент» кафедрасының мәжілісінде қарастырылды.
«____ »______ 2016ж. №____Хаттама
Кафедра меңгерушісі ___________ А. С. Койчубаев
Әдістемелік құрал оқу үрдісінде қолданылуы үшін Экономика және құқық факультетінің Оқу- әдістемелік Бюросының мәжілісінде ұсынылды.
«____ »________ 2016ж. № __ Хаттама
ОӘБ төрайымы____________________ Н.С. Газизова
Мазмұны
Кіріспе
Негізгі бөлім
Ұсынылатын әдебиеттер
Кіріспе
Көкейкестілігі және маңыздылығы. Нарықтық қатынастардың бекітілуі таурлар өндірісінің қажеттілігін тек қана нарық бағалай алатындығын білдіреді. Жаңа уақыт сатушылар мен сатып алушылардан маркетинг пен менеджмент саласындағы білімді игеруді талап етеді. Тауар мен қызмет көрсетулердің бәсекеге жарамдылығын қамсыздандырудағы маркетинг жүйесінің рөлі көп жағдайда маркетингілік зерттеулерді талап етеді.
Маркетинг – бұл басқарушылық қызмет түрлерінің бірі, осыған сәйкес ол фирманың қызметін ұйымдастыру, жоспарлау, бақылау процестерін іске асырады. Маркетинг кәсіпорынның өндірушілік қызметін өрістетеді, қызмет көрсету саласына енеді, тұтынушы үшін күресте жетекші құрал болып табылады.
Мақсаты: Студенттерді маркетингтің негізгі тұжырымдамалары мен қағидаларымен таныстыру, нарық жағдайында кәсіпорынды, фирманы басқару, шаруашылық және өндірістік-өткізу қызметіне қажет теориялық білімдерді меңгеру.
Пәнді оқыту нәтижесінде студент білу керек:
білу:
маркетингінің теориялық негіздері мен тұжырымдамалары;
нарықтарты зерттеу, болжау және сегменттеу;
маркетингілік ортаны;
тауар және тауар саясатын, бөлу және тауар қозғалысы арналарын;
маркетингілік қызметті ұйымдастыру;
жоспарлау және бақылау сұрақтарын.
орындай алу:
маркетингтің мақсаттары, элементтері, стратегиялары және тұжырымдамаларын;
маркетинг теорияларын, тұжырымдамаларын, стратегияларын, зерттеулерін және элементтерін тәжірибеде толығымен қолдана білу;
қазіргі нарық жағдайында тұтынушылардың өзгеріп отыратын талап-тілектеріне; сұраныстарына сай қажетті тауарлар және қызметтерді қамтамасыз етуін.
дағдысының болуы:
маркетингінің міндеттерін, мақсаттарын пайдалану;
маркетинг стратегияларын және тұжырымдамаларын қолдану;
жарнама түрлерін және жарнама құралдарын таңдай алу дағдысы;
компанияның сыртқы ортасы және нарықты зерттеу дағдысы.
Практикалық сабақтың мазмұны
Модуль1.Маркетингтің теориялық әдістемелік негіздері Тақырып1.Маркетингінің теориялық негіздері және тұжырымдамалары Сабақтың мақсаты: Берілген тақырып маркетингттің пайда болуы, ұғымы, тұжырымдамалары және мақсат, кешендері туралы түсініктер беріледі.
Жоспар
Қазақстанда маркетинг пайда болуының және даму эволюциясының алғы шарттары. Маркетинг ұғымы, мәні және мазмұны.
Маркетингінің негізгітұжырымдамалары.
Маркетингінің негізгі мақсаттары, принциптері мен қызметі.
Маркетинг кешені. «4 Р» жүйесі.
Практикалық сабаққа арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар Берілген тақырыпқа байланысты кейс-жағдайларды қарастырыңыздар.
1. Кейс. Фирма өз жағдайына байланысты шығара алатын өнімдерді өндіреді. Сондыктан өндіріс шығындары қысқартылып, өнім өндіруде жетекші рөлді констуктор- технологтар атқарады. Фирманың негізгі мақсаты – өнімнің өзіндік құнын төмендету. Ұзақ мерзімді мақсаттары болмағандыктан өткізу көлемі бірқалыпты емес. Баға саясаты
өндіріс шығынын есептеуге негізделген. Тауар өндіру өндірістің негізгі қажеттіліктерімен анықталады.
Осы жағдайда фирма маркетингтің қай тұжырымдамасын қолданады?
2. Кейс. «Сименс» компаниясы электр тұрмыстық құралдары нарығында 70 жылдан бері қазіргі заманға сай техника ұсынады.
Сіз дүкенде сауда жасап келгенше, «Сименс» кір жуғыш машинасы киіміңізді жуып-шайып кояды, түскі тамақты дайындағанша, «Сименс» ыдыс жуғыш машинасы ыдысыңызды жуып жатады, кірді жайып болғанша, кофеқайнаткыш ыстық кофе дайындап қояды. Көптеген отбасылар үй жұмысының ыңғайлы, жеңіл болуын қалайды. Сондыктан компания нарықтың ықтималды көлемін бағалай отырып, тұтынушылар талғамын қанағаттандыратын тиімді тауарлар жасайды.
«Сименс» компаниясының тауарларына нарықтағы сұраныс қандай?
Фирма сұранысқа байланысты маркетингтің қай түрін қолданады?
3. Кейс. «Ксерокс» компаниясының 70-жылдарда АҚШ нарығындағы үлесі жапондық бәсекелестерінің енуіне байланысты 88%-дан 40%-ға дейін төмендеді. Дегенмен шағын бизнестің тез дамуы (80 жылдары АҚШ-та апта сайын 2,5 мың дербес кэсіпорындар пайда болды) және елдегі байланыс құралдарының жалпы дамуы «Ксерокс» компаниясының кебейткіш құралдарына деген сұраныстың өсуіне жол ашты. Көптеген ұсақ фирмалардын «Ксерокс» өнімдерін алуға қаржылары жетіспеді.
«Ксерокс» компаниясы осы жағдайда сұранысқа байланысты маркетингтің қай түрін қолдануы қажет?
4. Кейс. АҚШ-та женіл автомобильдерге сұраныс өсуде.Осыған байланысты «Форд» және де басқа «Үлкен үштік»(«Большая тройка») мүшелері тұтынушылардың қанағаттану
деңгейін және талғамдарының өзгеруін зерттей отырып өз автомобиль модельдерін жетілдіріп жанартып отырды. Автомобильді тұтынушылыр талғамына сай бейімдеу және
өндірісті ұлғайту аркылы «Форд» компаниясы айтарлықтай пайда алды Жапониялық «Хюндай», «Тойота» компанияларымен бәсекелік күреске төтеп беру үшін «Форд» сапаға
қатаң бакылау жасады.
«Форд». компаниясы қолданган бұл іс-шара маркетингтің қандай түріне және тұжырымдамасына жатады?
5. «Домино-Пицца» компаниясының көптеген сауда орындары бар, олар неғұрлым сұранысы жоғары студенттер калашығына жақын орналасқан. Жаз мезгілінде пицца өндіру
көлемі нарық сұранысынан жоғары болады.
Осы сұраныс қалай деп аталады және соган орай маркетингтің қай түрі қолданылады.
6. Нарықта мына тауарларға сұраныс жағдайы қандай: темекі, спирттік ішімдіктері, балмұздақ, нан, тіс емдеу, ұялы (сотовый) телефон, суға түскенде киетін киім, қолшатыр.
Тақырып 2.Маркетингттік зерттеулер
Сабақтың мақсаты: Берілген тақырып бойынша маркетингттік зертеулердің рөлі, процессі және оның кезеңдерін әдістерін қарастыру.
Жоспар
Маркетингттік зерттеулердің рөлі
Маркетингттік зертеулердің процессі, әдістері
Іріктеменің типтері және процедурасы.
Сауалнама құрастыру және пікір алу әдістемесі.
Мәліметтерді талдау
Практикалық сабаққа арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар
1. Кейс. Қандайда бір фирманын өнімдері бойынша зерттеу жүргізу үшін үй шаруашылығымен шұғылданатын әйелдерден 8 топ тандалып алынып, оларға интервьюлер беру ұсынылды. Зерттеуге қатысушылар біраз сый-сыяпаттар алды. Интервью уақыты 1 сағатпен шектеліп, еркін дискуссия ретінде етті. Ары қарай топтарға аты аталмаған өнімдердің дәмін татып көру, сыртқы пішінін салыстыру ұснылды. Бұл көріністің барлығы талдау жүргізу мақсатында үнтаспаға жазылып алынды.
Жүргізілген зерттеу әдістер қалай аталады? Олардың артықшылықтарын және кемшіпіктерін атаңыз.
2. Кейс. «Джилет» фирмасы жеке гигиена құраддарын, электр бритва, лезвия өндіреді. Фирма өндірілетін тауарлары үшін кешенді зерттеу бағдарламасын жасайды. Жыл сайын
тұтынушыларынан пікір сұрау өткізіп, олардың тауармен қанағаттану дәрежесін, бейінін, өнім сапасының бағамен сәйкес келуін, соңғы сатылып алынған тауарлар маркасын
анықтайды. Кімнен пікір сүрау керектігі ықтималды іріктеме көмегімен анықталады. Одан басқа тұрақты ерлер мен әйелдер тобынан да жыл сайын пошта бойынша соңғы
тұтынылған марка туралы пікір сұрау өткізіледі.
Фирма қандай ақпарат жүйесін және маркетингтік зерттеулердің қай әдістерін қолданады? Олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін атаңыз.
Жарнама тиімділігі, өткізу деңгейі туралы деректерді қандай алғашқы ақпараттың қайнар көздерінен аласыз?
Бәсекелестік орта жағдайы, ұлттық нарық көлемі мен коньюнктурасы туралы деректерді қандай 2-ші ретті ақпараттың қайнар көздерінен аласыз?
Кез келген қазақстандық фирма үшін маркетингтік зерттеулер өткізу мақсатына байланысты такырыптағы мәліметтердегі қолдана отырып, сауалнама құрастырыныз.
Оның негізгі мақсаттары ретінде тауар нарығын зерттеу, тұтынушылардың талғамдарын аныктау, бәсекелестерді зерттеу және т.б. болуы мүмкін.
Тақырып 3 Маркетингттік орта
Сабақтың мақсаты: Бұл тақырыпта маркетингтті макро, микро және медиа ортасы және маркетинггті ұйымдастыру туралы студенттерге толық түсініктеме беру қарастырылады.
Жоспар
Макроорта және оның факторлары
Микроорта және оның факторлары
Кәсіпорындағы маркетингті үйымдастыру
Практикалық сабаққа арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар
1.Тұтынушылар нарығының кай түріне төмендегі тауарларды өткізуге болады: велосипед, комбайн, сабын, кір жуғыш машина, портативті компьютерлер, кеңсе жабдыктары,арматура, бетон, туристік қызметтер.
2.Салқындатқыш сусындар, транспорттық қызметтер және де электр-тұрмыстық құралдары нарығындағы бәсекелестердің басты 4 типін көрсетіңіз.
Ай сайын шығатын «Лиза» журналын өткізуге байланыс аудиторияларының қай түрлері әсер етуімүмкін?
Кейс. Маркетинг кешені, «Беби-бум» ұрпағы АҚШ халқының 1/4 бөлігін құрайды және олар мода жасаушылар болып табылады. Олар өз ұрпағын кітап оқуға баулиды. Осыған байланысты Америкадағы балаларға арналған кітап басу ісі дамып, кітап шығару үлкен бизнеске айналды.
Қазір АҚШ-тағы туу деңгейі осыдан 30 жыл бұрынғы «Беби-буммен» салыстырғанда екі есе кеміді. 65 жастан жоғары адамдар саны өсуде, 50-ден асқан адамдар халықтың 1/5-ін құрап, тұтынушылар арасындағы ең ықпалды топқа айналды. Барлық американдық отбасылары мүлкінің 63% -осыларда, олар өндірілген тауардың 40%-ын сатып алады. Бұл сегменттің ұлғаюы кәсіпкерлерге қосымша мүмкіндік береді. Мысалы, айналары үлкен, алдыңғы панельдегі сандары ірі автомобильдер шығару, тайғанақ едені бар қоғамдық орындарда кілем төсеу. Тауарларды төмен бағамен сататын, «Кеймарт» әмбебап дүкендер желісі, мейрам алдында 55 жастан асқандарға қызмет көрсетудің арнайы уакытын белгіледі. Жасы ұлғайған адамдар сөрелер арасында көп уақытын кетірмес үшін дүкендер тауар тандаудың жаңа тәсілдерін ұсынуда, мысалы, теледидар арқылы керекті тапсырыс жасау.
Тапсырмалар:
Сыртқы ортаның өзгеріске ұшыраған факторларын атаңыз және осы өзгерістерге сай фирмалардың реакциясын түсіндіріңіз.
Өзіңізді аяқ киім (парфюмерия тауарлары, киім,...)өндіруші фирма басшысымын деп есептеңіз. Сыртқы орта факторларының өзгеруін ескере отырып, жасайтын ұсынысыңызды айтыңыз және оны түсіндіріңіз.
Модуль 2. Маркетингтік және нарықтық зерттеулер
Тақырып 4. Тұтыну нарығындағы сатып алушылырдың мінез құлқы
Сабақтың мақсаты: Берілген тақырып бойынша тұтыну нарығындағы сатып алушылырдың мінез құлқы туралы түсініктер беріледі.
Жоспар
Сатып алушы мінез-құлқының үлгісі
Сатып алушының мінез-құлқына әсер ететін факторлар
Сатып алу туралы шешім қабылдау процесі
Практикалық сабаққа арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар Берілген тақырып бойынша тәжірбиелік тапсырмалар(кейс жағдай) ұсынылады.
1. «Борден» компаниясының «Старлак» сүт ұнтағын шығаруға байланысты нарықтағы үлесі төмендеді. Осыған байланысты зерттеу бөлімі тұтынушылар туралы ақпараттар жинап, олар осы өнімді не үшін пайдаланатынын анықтады. Зертеулер сүт ұнтағын, көбінесе, әйелдер тұтынатындығын, оны дастарханға тағам ретінде қойылатындығын, аспаздық тағам дайындағанда пайдаланатындығын және шаймен кофеге қатылатындығын көрсетті. Сонымен қатар, зерттеулер ерлер мен балалар сүт ұнтагы мен табиғи сүттің айырмашылығын сезбейтінін айқындады. Әйелдердің айтуы бойынша, сүт ұнтағын қолданудың басты себебі - үнемдеу.
Пікірі сұралғандардың көпшілігі компания тауарын білетінін атады, пайдаланбағандардың өзі «Старлак», «Дейзи» маркаларын білетіндігін, олар туралы ақпаратты журнал беттерінде кездестіргендерін және теледидар жарнамаларын көргендерін айтты.
Тұтынушылардың біразы «Сларлакты» «Дейзиге» карағанда артық көріп пайдаланатындығы анықталды. «Старлакты» қабылдау туралы ақпаратты ұнтактың дәмін тату үшін әйелдерге тарату арқылы жинады.
Осы кейсті талдай отырып «Старлакты» сатып aлу туралы шешім қабылдау процесінің басты кезеңдерінің сипаттамасын беріңіз. Сүт ұнтағын сатып алу туралы дәлелдердің шешіміне қандай факторлар әсер етті?
Мына тауарлардың басты қасиеттерін бөліп атаңыз: сүлгі, жазатын қағаз, жихаз, кітаптар, аяқ киім.
Келесі тауарлардың қызмет аясының пайдалылығын көрсетіңіз: шаңсорғыш, электр ет тартқышы, шырын жасайтын (соковыжималка) құрал, конфеттер, печенье, торттар.
«Жилет» лезвиясын қабылдаудың ерекшелігі мен әр түрлі нарық сегменттері көрсетілген кестені талдаңыз
(3.1-кесте).
3.1. – Кесте Тұтынушылардың «Жилет» лезвиясын қабылдауы
Қабылдау
|
Таңдалынып алынған респонденттер саны
|
|
«Ак жағалылар»
|
«Көк жағалылар
|
Қызмет көрсету саласы
|
Барлығы
|
Жаңашылдар
|
34
|
10
|
10
|
54
|
Ізбасарлар
|
27
|
13
|
14
|
54
|
Артта қалушыларр
|
14
|
9
|
8
|
31
|
Барлығы
|
75
|
32
|
32
|
139
|
Тақырып 5. Нарықты сегменттеу
Сабақтың мақсаты: Бұл тақырыпта нарықты сегменттеу және оларды жіктеу, оларға әсер ететін факторлар туралы студенттерге толық түсініктеме беру қарастырылады.
Жоспар
Сегменттеудің ұғымы, белгілері
Өндіріске арналған тауар нарығын сегменттеу қағида-
лары
нарықты сегменттеу кезеңдері мен тәсілдері
Нарықтың мақсаты сегменттерін тандау
Тауарларды нарықта позициалау
Нарықтың сыйымдылығы және үлесі
Практикалық сабаққа арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар
1. «Тайд», «Миф», «Ариэль» кір жуу ұнтактарының нарықтағы жағдайларын зерттеңіздер. Осы тауарлардың нарықтағы негізгі сегменттерін көрсетіңіз жэне сол туралы қорытынды жасаңыздар.
«Coca-Cola» компаниясы нарықты қамтудың қандай стратегиясын қолданады?
«Шолпан» делдалдық шағын кәсіпорынының «Келвин Клэйн» фирмасының ерлер шалбарын сататын 9 коммерциялық дүкені бар. 2 жүйеден тұратын олардың әрқайсысы
нарықтың әр түрлі сегментіне бейімделгендіктен дүкендердің жақын орналасуы бір-біріне әсер етпейді.
Осыган сәйкес нарықты жаулап алуда «Шолпан» қандай стратегияны қолданады ?
Сегменттеу принциптерін пайдалана отырып «Үркер-косметик», «Ланком», «Орифлейм» фирмаларының косметика өнімін тұтынушылар нарығын сегменттеңіздер.
Көп өлшемді жіктеу тәсілін пайланып, әйелдер киімін тұтынушылар нарығын сегменттеңіз.
«Сименс», «Филипс», «LG» фирмаларының тұрмыстық электр құралдарының нарықтағы жағдайын зерттеңіз.
Алматы ауыр машина жасау зауыты; (АЗТМ) нарықты сегменттеудің қандай принциптерін қолданады? Зауыттың сегменттерін бөліп көрсетіңіз.
Егер елдегі тауар өндіру 283 мың дана, импорт 27 мың дана, коймалардағы қорлар 5 мың дана, экспорт 14 мың дана болса, нарық сыйымдылығы қалай анықталады?
Кәсіпорын халық тұтынатын А, В, С тауарларын шығарумен айналысады. 6.1-кестені пайдалана отырып, нарықтағы фирмалар мүмкіндіктерін және әрбір өнімнің
қанағаттандырылмаған қажеттілігін анықтаңыз.
6.1-кесте. Өнімдердің нарықтағы жағдайы туралы мәліметтер і, млн бірлік
Көрсеткіштер
|
А
|
В
|
С
|
Өнімнің кажеттілігі
|
313
|
275
|
290
|
Бір жыл ішінде өндірілетін өнім
|
180
|
150
|
170
|
Импорт көлемі
|
40
|
50
|
60
|
Экспорт көлемі
|
0
|
8
|
5
|
Өндіруші кәсіпорын қоймаларындағы калған өнім
|
3
|
6
|
10
|
Модуль 3 Маркетингтік кешендерін әзірлеу
Тақырып 6. Маркетинг жүйесіндегі тауар
Сабақтың мақсаты: Бұл тақырыпта маркетинг жүйесіндегі тауаржәне олардың түрлері мен жіктелуі туралы студенттерге толық түсініктеме беру қарастырылады.
Жоспар
Тауар және оның жіктелуі
Тауар саясаты
Жаңа тауар түсінігі және оны жоспарлау
Практикалық сабаққа арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар
Тауарды сұранысқа байланысты топқа бөліңіздер:«Пушкин ертегісі» шоколады, қолшатыр, балмұздақ, энциклопедия, помидор, нан, дербес компьютерлер, сіріңке, алтын
бұйымдар, түрлі бояулар, сүт, құлыптас, скрипка, тоңазытқыш, «Айша», «Индезит» кір жуғыш машиналары, «Шанель» иіс суы, «Миф» кір жуатын ұнтағы.
Мына фирмалардың марка атауы туралы тәжірибесін анықтаңыз: «Проктер энд Гэмбл», «Дженерал электрик»,«Кетберри», «Нестле», «Хайнс», «Панасоник», «Сони», «Кока-
Кола» «Үркер косметик», «ФудМастер», «Акцепт», «Рахат»,«Сымбат» Сэн академиясы, «Бахус», «Аралтұз» АҚ.
3. Фирманың тауар ассортиментінің кендігін, тереңдігін және үйлесімділігін көрсетіңіздер:
а)сауда жабдықтарын, алюминді терезелер мен есік блоктарын дайындаушы фирмалар;
ә) керамикалық плиткалар (еденге, бассейндерге), 6 түсті «Бетонакрил» бояуы, паркеттік лак (3 кг және 5 кг), 4 түсті эмаль бояулары, тұс қағаздарының бес түрі;
б)2 түрлі қабырға панелдер, люстралар және бралар,француз косметикасы, 2 турлі құлып, МАЗ, КамАЗ автомобильдерінің дөңгелектері, қүнбағыс майы, кофе.
Тақырып 7. Маркетинг жүйесіндегі тауар саясаты
Сабақтың мақсаты: Бұл тақырыпта таурадың өмірлік циклы, буып түю, орау және олардың талаптары, Тауар белгісі және бәсекеге қабілеттілігі туралы студенттерге толық түсініктеме беру қарастырылады.
Жоспар
Тауардың өмірлік циклі (ТӨЦ)
Буып-түю, орау
Тауар белгісі және брендинг
Тауардың бәсекеге қабілеттілігі және оны бағалау
Практикалық сабаққа арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар
1.Келесі тауарлар ТӨЦ-інің қандай кезеңінде орналасқан: велосипед, түрлі-түсті теледидар, электрлік радиатор, логарифм сызғышы, биотеледидар, қалам, фортепиано, күрек, ұялы телефон, портьер. Осы тауарлардың өмірлік циклінің қисығын салыңыз және соған қарай қолданылатын шараларды келтіріңіз.
Кесте 1 - Тауар өмірлік циклінің кезеңдері
Өнім
|
ТӨЦ-інің кезеңдері
|
Маркетингті шаралар
|
Велосипед
|
Даму
|
|
Түсті теледидар
|
Даму
|
|
|
|
...
|
2. «Агропродукт» компаниясы өнімдерінің ТӨЦ-інің кисыктарын салыңыз, оны талкылгп, ұсыныс беріңіздер.
2-кесте. «Афопродукт» компаниясының көрсеткіштері
Өнімдер
|
Жылдар
|
|
199
|
199
|
200
|
200
|
200
|
200
|
Май
|
202
|
204
|
205
|
206
|
208
|
210
|
Балқытылған сыр
|
120
|
145
|
180
|
175
|
160
|
157
|
«Пломбир» балмұздагы
|
130
|
134
|
130
|
125
|
120
|
118
|
Сүт
|
4800
|
5100
|
5140
|
5180
|
5200
|
5269
|
Айран
|
1970
|
1980
|
1990
|
1998
|
2010
|
2030
|
Тәтті сүзбе
|
6
|
7
|
15
|
18
|
20
|
13
|
3. Мына буып-түю, ораудың түрлері қандай кызмет орындайтынын айтыңыздар: шыны және пластмасса бөтелке, декоративті қорап.
4. Термос, 12 персонды ас үй сервизі, сүлгі, хрусталь люстра, электр шәйнегі, тіс ысқыш, кірпіш, айна үшін буып- түю, ораудың үлгісін жасаңыз.
Тақырып 8. Маркетинг жүйесіндегі баға саясаты
Сабақтың мақсаты: Бұл тақырыпта маркетинг жүйесіндегі баға саясаты туралы студенттерге толық түсініктеме беру қарастырылады.
Жоспар
Бағаның нарықтық экономикадағы рөлі.
Баға белгілеу факторлары Баға белгілеу тәртібі және оны жасау кезеңдері
Баға белгілеудің мақсаттары, стратегиялары және әдістері
Бағаның нарық жағдайына бейімделуі
Практикалық сабаққа арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар
Мына тауарлардың қор айналымы қандай және олар бағаға қалай әсер етеді: банан, ананас, бүлдірген, картоп, ет, балық, шұжық, сүт, конфет, дэптер, кітап, теледидар, бензин,
газ.
Тауардың өзіндік қүны 200 теңге, ал саладағы пайда мелшері - 25%, делдал өткізу фирмаларының үстемелері - 35%, саудадағы пайда нормасы - 15% болса өнеркәсіптің
фирманың көтерме бағасын өнеркәсіптің көтерме бағасын және тауардың бөлшек бағасын анықтаңыз.
Келісім-шарт жасау кезінде өнімнің сату бағасы 6000 теңге болды, ал оны өндіруге кеткен шыгындары мынадай: электрэнергия - 20%, шикізат - 40%, еңбекақы - 30%, өндірістік емес шығындар - 10%. Келісім-шарт жасаудан бастап жеткізуге дейінгі аралықта элекр энергиясы - 20%, шикізат - 10%, еңбекақы - 25%-ға өсті. Келісім-шарт негізінде бағаның
өсу пайызын анықтаңыздар.
4.Фирма әр түрлі жеміс-жидек қоспалары бар йогурт шығаруга шешім қабылдады. Алматы қаласындағы 125 граммдық йогурттың бағасы - 45 теңге. Фирма үшін икемді, бірыңғай, дискриминациялык және психологиялык бағаларды қолданудың мүмкіндіктерін сипаттаңыздар.
Тақырып 9. Өнімдерді өткізу және тарату саясаты
Сабақтың мақсаты: Бұл тақырыпта өнімдерді өткізу және тарату саясаты туралы студенттерге толық түсініктеме беру қарастырылады.
Жоспар
Тауар өткізу арналарының мәні, қызмет аясы, түрі және деңгейлері
Өткізудің маркетингтік жүйелері
Кәсіпорындағы өткізу қызметінің рөлі
Көтерме сауданың мәні, рөлі және қызмет аясы. Көтерме делдалдарының негізгі типтері мен сипаттамалары
Бөлшек сауда, оның түрлері және даму тенденциялары
Практикалық сабаққа арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар
1. 10 өндіруші мен 20 тұтынушыдан тұратын нарықта делдалсыз және делдалдармен қанша байланыс болуы мүмкін?
2. Келесілер үшін қандай тарату шаралары тиімді болады?
а) бейнекассета өндірушілері;
э) музыкалык аспаптар шығаратын шағын фирма;
б) қорап және пластика өндірушілері;
в) бау-бақша өнімдерін өндіруші фирма.
3. Төмендегі тауарлар үшін қандай тарату әдісі тиімді?
а) экономикалық әдебиеттер;
ә) автомобильдер;
б) кондитер өнімдері;
в) француз иіс суы.
Ойыншықтар, сүт өнімдерін, сусындарды, аяқ киім,тұс қағаздарды өндіретін фирмалар үшін қарқынды, селективті, эксклюзивті өткізуді қолдану жағдайларын анықта-
ңыздар. Осы тауарлар үшін тауар қозғалысы элементтерін сипаттап, олардың стандарттарын жасаңыздар.
Дүкен электротауарлар, жұмыс киімдерін, мәдени тауарларын, кондитерлік өнімдерді, жеміс, кітап, ойыншықтар, киімдер, нан өнімдерін сатумен айналысады Бөлшек
дүкеннің түрін анықтап, ерекшеліктерін көрсетіңіздер.
Тақырып 10. Маркетингттік коммуникация саясаты
Сабақтың мақсаты: Бұл тақырыпта маркетингттік коммуникация саясаты және оның құралдары туралы студенттерге толық түсініктеме беру қарастырылады.
Жоспар
Маркетингтік коммуникация түсінігі мен түрлері
Өнімді жылжыту бюджетін есептеу әдістері
Өткізуді ынталандыру, оның түрлері және қүралдары
Жеке сату және оның қызметтері
Паблик рилейшнз, оның түрлері мен әдістері
Практикалық сабаққа арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар
Өнеркәсіп орындарына да, жеке түлғаларға да компьютер мен бағдарламамен қамтамасыз ететін нарықтағы жаңа фирмаға арналған жарнамалық науқан жобасын және әр
түрлі жарнама құралдарын пайдалану графигін жасаңыз.
Тұтыну тауарларын өндіруші фирма өз іс-әрекетінде тікелей маркетингті қолдануды көздейді. Осы компания үшін:
а) газеттерге берілетін жарнама мәтінін;
э) пошталық жарнама хаттарының мәтінін (3 рет тарату керек);
б) сату орнындағы жарнама мәтіндерін құрастырыңыз.
Тақырып 11. Маркетинг жүйесіндегі жарнама
Сабақтың мақсаты: Бұл тақырыпта туралы студенттерге толық түсініктеме беру қарастырылады.
Жоспар
Жарнама, оның мәні, функциясы, рөлі мен мағынасы
Жарнама қызметін жоспарлау
Жарнама түрлері мен құралдары, оларды таңдау
Жарнаманың экономикалық тиімділігі
Практикалық сабаққа арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар
3. Мысықтарға тағам дайындайтын «Вискас» фирмасы жарнама өткізу мақсатында А және Б журналының бірін таңдауы қажет. А журналын оқитындар саны 10 млн адамды
құрайды, түрлі-түсті жарнаманын журналдағы бір бағанның бағасы 3,4 млн теңге. Ал Б журналын оқитындар саны – 15 млн, беттегі бір бағанның бағасы - 2,7 млн теңге. А жур
налын окитын окырмандардың 80%-ың мысығы бар, ал Б журналын оқитындардың 60%-ның мысығы бар. Фирма өнімін жарнамалау үшін қай журналды тандау тиімді екенін
анықтаңыз. Жарнаманы таңдау кезінде ескерілетін факторларды атап көрсетіңіз.
4. Косметика шығаратын фирма шампунь мен қолға арналған кремнің жаңа сериясын шығарады. 4 апта ішінде сынау маркетингі жургізілді. Өнім әмбебап жэне мамандандырылған дүкендерде сатылады. Сынау маркетингінен кейін фирма 30 секундтық 2 жарнамалық роликті теледидардың екі арнасында көрсетті. Жарнаманы көрсету графигі - дүйсенбі, бейсенбі күндері 20:00-де, (№1 -жарнама ролигі), сейсенбі және жұма күндері 21:00-да (№2-жарнама ролигі). Екі ролик 4 апта бойы көрсетілді. Сату көлемінің өзгеруіне жарнама науқанының әсерін бағалаңыз (10.1-кесте).
10.1 -кесте. Фирма өнімінің сату көлемі
Сату орындарынын типтері
|
Шампунь
|
| Крем
|
|
Сынау маркетинг) кезіндегі сату көлем і
|
Жарнамадан кейінгі сату көлем і
|
Сынау маркетингі кезіндегі сату көлемі
|
Жарнамадан кейінгі сату көлем і
|
Супермаркеттер
|
12000
|
15000
|
3000
|
3300
|
Мамандандырыл-ган дүкендер
|
5000
|
5650
|
200
|
210
і
|
Достарыңызбен бөлісу: |