Презентация без названия

№ 3 СӨЖ
Орындаған: Қадырбек Ақбөпе

1. 1986 ж. желтоқсан оқиғасының себебі мен салдары. Ұлттық 
сана-сезімнің жаңаша бастау алуы. 
Желтоқсан көтерілісі — 1986 жылы 17 — 18 желтоқсан аралығында 
Алматыда болған қазақ жастарының КСРО үкіметінің отаршылдық, 
әміршіл-әкімшіл жүйесіне қарсы наразылық іс-қимылдары. 
Бостандыққа, тәуелсіздікке ұмтылған қазақ халқы тарихындағы 
елеулі оқиға болып табылады.
Көтерілістің басталуына Мәскеудегі орталықтың республика 
халқының пікірімен санаспастан Ресейдің Ульянов облысы партия 
коммитетінің 1-хатшысы Г.В. Колбинді ҚКОК-нің 1-хатшысы етіп 
тағайындауы түрткі болды.Қазақстан тәуелсіздігін алған соң 
Желтоқсан көтерілісі туралы шындық қалпына келтіріліп, бұл 
жөнінде “Желтоқсан. 1986. Алматы.” (құрастырылған Т.Өтегенов, 
Т.Зейнәбілов), “Желтоқсан құрбандарын жоқтау”, “Ер намысы — ел 
намысы” жинақтары, К.Тәбейдің “Мұзда жанған алау”, Т.
Бейісқұловтың “Желтоқсан ызғары” кітаптары мен “Желтоқсан” (бас 
редакторы Х.Қожа-Ахмет) газеті жарық көрді, “Аллажар” (1991, 
реж. Т.Теменов), “Қызғыш құс” кинофильмдері түсірілді. Оқиғаға 
қатысқандарды саяси тұрғыдан қуғындау басталды. 99 адам 
сотталды, 264 студент оқудан шығарылды. 1987 ж. жазда КОКП Ок 
қаулысы шығып, желтоқсан оқиғасы қазақ ұлтшылдығының көрінісі 
ретінде бағаланды. Желтоқсан оқиғасы қоғамның саяси өмірін 
демократияландыруға серпін берді. Осы күнге дейін мемлекет 
желтоқсан көтерілісінің тарихи маңызын жоғарлатуға зор үлес 
қосып келеді. Көтерілісінің құпиялары толығымен ашылған жоқ.

Осы әскери күштер 19 желтоқсан күні қаланың әр тұсында қайтадан шеруге шықпақ 
болған 6 топты басып, таратты. Алаңдағы көтерілісшілер таратылған соң ішкі 
істер бөлімдеріне 2401 адам жеткізілген (Алматы түрмесіне сыймағандықтан, қала 
сыртына апарып тасталғандарды қосып есептегенде барлығы 8,5 мың адам 
ұсталған). Желтоқсан көтерілісі құрбандарының қатарында Е.Сыпатаев, С.
Мұхаметжанова, К.Молданазарова, Қ.Рысқұлбеков, М.Әбдіқұлов, Л.Асанова сынды 
ержүрек қазақ жастары бар.Желтоқсанның 19 — 23 аралығында халықтың наразылық 
шерулері мен митингілер Қазақстанның Жезқазған, Талдықорған, Көкшетау, 
Қарағанды, Арқалық, Павлодар, Жамбыл, Талғар, Сарқан, т.б. қалалары мен 
Сарыөзек, Шамалған, Шелек елді мекендерінде жалғасты.
Желтоқсан көтерілісіне КОКП ОК-нің қаулысымен “қазақ ұлтшылдығының көрінісі” 
деген баға беріліп, көтеріліске қатысқан азаматтар қуғын-сүргінге ұшырады. 
КСРО-ның тоталитарлық, отаршыл саясатына қарсы қазақ жастарының азаттық күресі 
тарихи маңызы бар үлкен оқиға болды.