О.Шпенглер – “локальді мәдениеттер” концепциясының авторы.
НЕГІЗГІ ЕҢБЕГІ: “Еуропаның құлдырауы”.
Еуропоцентризмге қарсы теория ұсынды.
Еуропоцентризм-Еуропа мәдениеті, тарихы арқылы адамзат өмірін тұтастай бағамдаудағы басты өлшем.
ОСВАЛЬД ШПЕНГЛЕР
Мәдениет - белгілі бір территорияда өмір сүретін ұлттың тілі, дәстүрі негізінде қалыптасады, яғни, локальді болады. Мәдениет-тірі организм.
Ал өркениет – мәдениеттің соңы.
Освальд Шпенглер
Ойшылдың ойынша тарихты зерделейтінболсақ, әрбір мәдениет шамамен 1200-1500жыл өмір сүреді.
Мынадай кезеңдерді бастан кешеді:
Балалық
Бозбалалық
Есею
Кәрілік.
Освальд Шпенглер
Мәдениет өзінің барлық мүмкіндіктерін тауысқанда, цивилизацияға айналады.
Цивилизацияның белгілері:
Урбанизация, гигант-қалалар, ортақ ақша, халық орнына тобыр, діннің орнына өлі метафизика, шынайы әрекеттің орнына шоу, билікке деген құштарлық, сыртқа бағытталу.
АРНОЛЬД ТОЙБИ
А.Тойнби Шпенглер ойларын жалғастыра отырып, өзінің «локальді өркениеттер» концепциясын ұсынады.
НЕГІЗГІ ЕҢБЕГІ: “Тарих зерттеулері”.
Тойнби теориясында мәдениет және өркениет – синонимдес ұғымдар болып табылады.
АРНОЛЬД ТОЙНБИ
Тойнби теориясында мәдениет - адамдардың қолымен жасалған құндылықтар жиынтығы, ол цивилизацияның құрамдас бөлігі.
Тойнби концепциясында мәдениеттің шарықтау шыңға жетуі цивилизация деп аталады.
АРНОЛЬД ТОЙНБИ
Өзіне дейінгі зерттеушілермен салыстырғанда, Тойнби алғаш рет тарихты зерттей отырып, цивилизацияның келесі түрлерін ажыратады:
Батыс христиандық
Православиелік христиандық
Исламдық
Қиыр-шығыс
Индуистік
АРНОЛЬД ТОЙНБИ
Өзіне дейінгі еуроцентризмді сынаған ғалымдарға қарағанда, Тойнби цивилизацияны терістемей, керісінше жоғары бағалайды.
Тойнбидің ойынша әлемдік тарихтың мұраты – біртектес әлемдік мәдениетті жасап шығару.
Ол үшін бірлік қажет. Мысалы, барлығына ортақ дін.
