Low(x) — шаманың минимум мәнін береді.
Ord(x) — саналатын (реттелген) типті бүтін типке көшіреді. Мысалы, аргумент реттелген типте (логикалық, символдық, саналатын) болса, онда нәтиже типі Longint болады.
Round(x) — нақты санды бүтін санға дөңгелектейді.
Тrunc(x) — нақты санның бүтін бөлігін береді.
3. Реттелген типтегі шамаларга пайдаланылатын функциялар. Бұл функциялар реттелген типтегі шамалар үшін пайдаланылады. Мысалы, элементтің алдындағы немесе соңындағы элементті анықтау т.б. Олар:
Odd(х) — х сандық шамасының тақ екендігін тексеру. Мұнда аргумент типі Longint түрінде, ал сан тақ болса, нәтиже true (ақиқат), жұп болса false (жалған) болады.
Pred(х) — реттелген мәндер тізбегіндегі х-тің алдындағы элементін табу.
Succ(х) — реттелген х-тен кейінгі элементті табу. Егер бұл функция соңғы элементке пайдаланылса, қате кеткендігі туралы хабар шығады.
Шамаларға қолданылатын амалдар олардың типтеріне байланысты болады.
Бүтін сан түріндегі тип. Бүтін типтегі мәндерді қабылдайтын атаулар былай сипатталады:
Атау1, атау2, ..., атауп: тип; мұнда тип орнында бүтін типті көрсететін түйінді сөздің бірі жазылады. Мысалы, integer, byte,...
Бүтін типке мынадай амалдар қолданылады: +, -, *, /, div, mod. Төмендегі 4-кестеде осы операциялар және солардың операторлары мен нәтижелерінің типтері келтірілген.
4-кесте
Белгілер
|
Операциялар
|
Операндтар типі
|
Нәтиже типі
|
+
|
Қосу
|
Екеуі де бүтін, не
біреуі бүтін, біреуі нақты
|
Бүтін, нақты
|
-
|
Азайту
|
Екеуі де бүтін, не
біреуі бүтін, біреуі нақты
|
Бүтін, нақты
|
*
|
Көбейту
|
Екеуі де бүтін, немесе
екеуінің біреуі нақты
|
Бүтін, нақты
|
/
|
Бөлу
|
Бүтін немесе нақты
|
Нақты
|
Div
|
Бүтін бөлу
|
Бүтін
|
Бүтін
|
mod
|
Бүтін қалдық
|
Бүтін
|
бүтін
|
Қосу, азайту, көбейту, бөлу амалдары кәдімгі математикадағыдай орындалады, ал қалған екі амалға мысал келтірейік:
5 div 2 = 2, 5 mod 2 = 1
8 div 3 = 2 8 mod 3 = 2
7 div 2 = 3 7 mod 2 = 1
Төмендегі стандартты функциялар бүтін аргументтер үшін бүтін мән береді:
Достарыңызбен бөлісу: |