Прокариоттар


лизогенді, ал бактерия мен профаг ДНҚ-сының бірігіп тіршілік етуін лизогения



бет7/8
Дата29.12.2021
өлшемі32,27 Kb.
#106378
1   2   3   4   5   6   7   8
Байланысты:
Абуталиев Ернар

лизогенді, ал бактерия мен профаг ДНҚ-сының бірігіп тіршілік етуін лизогения деп атайды (грекше “лизис” — еріту, бактерия клсткасыиың күйреуі). Лизогенді деп айтылатын себебі, бслгілі бір ксчсң-де белгісіз себептен миллиард клеткадаи 2-3 клстка оііиіп

мсймаидостык. корсеткені үшін күтпеген жерден жазасын іаргып, күрыіі кетсді. Ксйбір клсткалар бактериофаітардың шабуылыпа шыдайды. Бірақ алғашкы соққыға төзген бұл “галаііқорлар” озгсріп, жана қасиеттергс ие болады жоне оларды келесі үрпақтарға ауыстырады.

Ьүл к.ү6ылысты алгашқы рст 1952 жылы байқаған Дж. Ледеберг оыы былай түсіндірді: Фагтың ДНҚ-сы лизогеңді бактсрияга сигсннен кейін фагтар одеттегідей өсіп-көбсймейді және клеткалар да қүрымайды. Бүл жағдайда фагтың ДНҚ-сы клетканың хромосомасындағы бактерия-лык ДНҚ-ға жалғасады. Осы клетка екі туынды клеткауа болінс бастағанда, хромосома бөлініп, фагтың саны екі есе көбейеді жоне оның жартысы жаңа хромосомалардың әр|^-айсысына түседі. Сөйтіп, клеткалар одан әрі бөлінген сайіцң фагтыц ДНҚ-сы орбір туынды клеткаға ауысады. Әриңе, миллиардтаған клеткалардың ішінде фагтың ДНҚ-сы хро-мосомадан босап, қаркынды күйде өсіп-көбейетіндері де болады, ал клетка қүрып кетеді. Олардың кейбіреуіндеи фагтың ДНҚ-сы клеткалы хромосоманың бір бөлшегін озімен бірге алып кетіп, фагтың жаңадан пайда болған болшсктсрінде, оз ДНҚ-сынаи баска бактсриялық хромосо-маның “кішкене бір кесегі” болады. Мүндай фаг басқа бір беііімделгіш клеткамен ксздссксндс, фагтың ДНҚ-сымен біріс оган бактериялық ДНҚ-ның бөлшегі түседі және олар бірлссіп жаңа клетка-иеніц формасына жалғасады. Бөтен хромосоманың фрагмснті осы клетканың хромосомасымен араласып соңғы жаңа гендермен толығады. Сырттай қара-ганда бүл клстканың ойтеуір бір жаңа қасиетке ие болғаны байқалады. Айталық, ботсн ген бүған дейін “толыққан” клсгка түзс алмаған заттың жинақталуын анықтаса, онда бүл қабілеттілікті оның езі ғана емес, сонымен бірге оның үрііагы да алады. Түқым қуалаушылык. өзгерістің мүндай формасын Ледеберг 



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет