Пс№5 Фармация орта ғасырда. Батыс Европада фармацияның дамуы
Хорезм медициансының дамуына альхимик Ар-Разидің үлесі ?
жүктеу/скачать 36,39 Kb.
|
5 пз фарм тарих
| 7.Хорезм медициансының дамуына альхимик Ар-Разидің үлесі ?
Әбу Бакр Мұхаммед ибн Закария Ар-Рази (оның толық аты осылай естіледі) парсы алхимигі, химик, дәрігер, философ және ғалым болған. Бұл мұсылман әлемінің ең ұлы және бірегей дәрігерлерінің бірі. Ол медицина, алхимия, музыка және философия салаларына іргелі және берік үлес қосты, түрлі ғылыми салаларда 184 кітап пен мақала жазды. Әр-Рази парсы, грек және үнді медицинасынан хабардар болған. Әбу Бакр қалыптасу барысында Мұхаммед ар-Рази өз назарын медицинаға аударуға шешім қабылдады. Ол эксперименттік медицинаның алғашқы жақтаушыларының бірі болды және педиатрияның әкесі болып есептеледі, нейрохирургия мен офтальмологияның алғашқы жетекшісі болды. Бір қызығы, осы аурулардың клиникалық сипаттамаларын пайдалана отырып, шешек пен қызылшаны айыра алған бірінші адам - Рази болды. Кейіннен ол өзінің кәсібилігінің арқасында Рейск және Бағдад ауруханаларының бас дәрігеріне айналды. Өмір бойы саяхат жасаған Ар-Рази әр түрлі пәндерден студенттерді тарта отырып, олардың материалдық әл-ауқатына қарамастан, өз пациенттерінің игілігіне адал қызмет етуге шақырды. 865 жылы 28 тамызда дүниеге келген. Оның аты парсы тілінен аударғанда «рая қаласы, рага деген ежелгі қала» дегенді білдіреді. Дәл осы қалада (Ибн Сина сияқты) ол өз жұмысының басым бөлігін атқарды. 30 жасында ол алхимияны зерттеуді тоқтатты, себебі оның эксперименттері көз ауруын тудырды. Әл-Бирунидің пікірінше, бұл факті медицинаны зерттеуге түрткі болған. Ар-Рази - нейрохирургия, офтальмология және медицинаның басқа салаларын алғашқы ашушы Үлкен білімі бар әкесінен бастауыш білім алған Ар-Рази жаңа білім алу үшін Хорезм, Самарқан, Ходжент, Газна сияқты қалаларды аралауға аттанды. Мұнда ол философияны, метафизиканы, поэзия мен алхимияны оқып, жан-жақты білім алды. 30 жасында Ар-Рази медицинаны зерттеу үшін Бағдатқа аттанады. Осы салада танылып, жасанды дәрiгердiң беделiне ие болған ол Рейде, содан кейiн Бағдатта клиниканы басқарған. Әр-Рази алғаш рет дәрігерлік практикаға ауру тарихын әрбір науқас үшін бөлек құрастырды. Ол таңу кезінде мақтаны бірінші болып қолдана бастады және ол бірқатар медициналық құралдарды ойлап тапты, олардың арасында жұтқыншақтан бөтен денелерді алуға арналған бірегей құрал, жануарлардың ішінен дайындалған жараларды тігуге арналған жіптер болды. Әр-Рази бір дәрігердің барлық ауруларды емдей алмайтынын, сол кезде де дәрігерлердің мамандануы қажет деп санайтынын, сондай-ақ клиникаларда өздері басқарған бөлуді табысты тәжірибе жүзінде жүргізгенін айтқан. Сондай-ақ, ол ауруханаларды салу және оларға орын таңдау бойынша нұсқаулар жасады. Әр-Рази халықтың аз қамтылған топтарына арналған медициналық көмек және өзін-өзі қолдау анықтамалығын жасады. Егер олар аз қамтылған топтарға жататын болса және көп жағдайда материалдық мұқтаждықтарға өздері көмектесетін болса, ол кейде пациенттерді тексеру үшін ақша алмайтын. Әр-Рази шешек пен қызылшаны зерттеумен айналысып, бұл ауруларды бірінші болып жан-жақты сипаттаған ол адамның қайталама ауруына бейімсіздігін атап өтті және бірінші болып нұсқасы деп аталатын дауды қолданды. Ол адамда аллергияның себептерін анықтаған алғашқы аллерголог болды. Әр-Рази бірінші болып көздің катарактасын алып тастады, адамның көру механизмін зерттеді. Әр-Рази сондай-ақ «аллергиялық астманы» ашқанымен, аллергия мен иммунология мәселелеріне арналған ғылыми еңбектерді жазған алғашқы дәрігер болып, риниттің пайда болуын түсіндіруімен танымал. жүктеу/скачать 36,39 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|