Мұражай маркетингінің сұрақтары. Соңғы кезде экономиканың қарқынды дамуына байланысты маркетинг ұғымы да өзінің кең ұғымын кеңейтіп келеді. Осыдан бірнеше жыл бұрын мұражай экономикасы тек қана сол мекеменің құызметшілеріне тиімді болса? Ал қазіргі кезде ол сатып алушы қауымға да тиімді болып отыр. Бұл даму мұражай экономикасы үлкен жолға бет алды деген сөз. Мысал ретінде Санк- Петербург Академиясының студенттеріне «Мұражай менеджметні мен маркетингі» курсында Г.П. Бутиков былай деген – маркетингтің негізгі объектісі болып: тауар өнімі мен продукцияның шығару бәсекелетігі, оның шығарушыдан тұтынушыға жетуі, жаңа тауар шығару және қосымша қызмет көрсету болып табылады. Жаңа маркетингтің негізгі және ерекше стратегиясы, мұражайдың қода бар қызметін ары қарай жетілдіру, яғни тұтынушыларға сол қызметтерді дамыған түрде жеткізу. Заманға сай мұражай маркетингі макро және микросегмент стратегиясына негізделуі тиіс. Егер макросегменция мұражай аудиториясын географиялық, психологиялық, биологиялық, демографиялық принциптарға бөлсе, ал микросегменция оның субмәдени жәрежеге бөледі – мектептік, сопрттық, қалалық және т.б
Тағы бір айтып кететін ерекше жағдай мұражай жұмысының концепциясы мен дизайнын тұтынушыларға түсінікті етіп жеткізу. Оларға кең көлемде қызмет көрсету, арқылы ғана мұражай қызыметіне қызықтыруға болады.
Келесе этап сынау – нәтиже шығару және қателерді көрсету – сынаушы қауымның әсерін толық зерттеу. Бұл зерттеу әр түрлі әдістер арықылы өткізіледі: негізгілері – бақылау, анкета жүргізу, сұхбат, тестілеу және т.б.
Үлкен экономикадағы сияқты, мұражай маркетингінде айтарлықтай кең көлемдегі ұғымдар мен дамутуды көтеру тәсілдері кең емес. Бірақ оған қарамастан мұражайды дамытудың жолында көптеген ұғымдары жеткілікті, жағдайатты талқылау, дамытудың нұсқалары, дұрыс шешім қабылдау. Жалпы айтқанда маркетинг ол – айырбас. Мұражай белгілі бір күш жұмсап еңбек етсе оған айырбас ретінде бір нәрсеге ие болады.
Маркетинг айырбас дей келе, мына сұрақтарға жауап беру керек:
Мұражай не ұсынады;
Кімге;
Қалай;
Ол айырбасқа не алады.
Кей кезде мұраджай ол – мән мен мағынаны сататын мекеме дегенді естиміз. Шын мәнінде мұражадйдың өнімі материалдық табиғаттан құралған (выставка, сувинир, кітап және т.б.), сонда да сатып алушы үшін оның мазмұны нышан болып қала береді.
Белгілі бір мағынада мұражай кеңістікті сатады деп те айтуға болады, өйткені келушілер үшін оны қоршаған орта аса маңызды орын алады. Бұдан басқа мұражай келушілерге мыналарды ұсынады:
Көрме және экспрзиция
Кіпатрарды, каталогтарды, буклеттер, слайдтар, видиокинолар және т.б.
Согнымен қатар мұражай өз келушілеріне материалды және материалды емес өнімдерді ұсына алады.
Осы айталғандарға нәтиже шығара отырып мұражайды әр адамның мәдениетке деген көзқарасына байланысты түсінеді. Мұражайдың дамуы адамдардың арасыгдағы қарым-қатынасқа, түсіністікке байланысты.