Жаңа сабақ Жоспары: 1. Тұздар. 2. Тұздардың химиялық қасиеттері. Сұрақ – жауап. 1. Тағамның дәмін келтіру үшін не қосамыз? 2. Тұздың дәмі қандай? 3. Тұз суда қалай ериді? 4. Адам организмінде неше пайыз тұз кездеседі? 5. Табиғи суда неше пайыз тұз кездеседі? - Тұздар
- дегеніміз – металл атомдарынан және қышқыл қалдықтарынан тұратын күрделі заттар.
- Мысалдар: Аl2(SO4)3, Na3PO4, Сa(NO3)2.
- Берілген тақырыпты топ ішінде талқылап, әр түрлі тәсілдермен топтық жұмыс жасау. Басқа топтарға өкілдерді жіберіп, өз жұмысы туралы топта талқылау, идеялармен бөлісу, ынтымақтастықты дамыту.
- І топ тапсырмасы. Орта тұздар
- ІІ топ тапсырмасы. Қышқыл тұздар
- ІІІтоп тапсырмасы. Кешенді тұздар
- Металдармен әрекеттесу үшін бос күйіндегі металл тұздың құрамына кіретін металдан белсенді болуы шарт.
- Zn + Hg(NO3)2 = Zn(NO3)2 + Hg
- Тұздардың химиялық қасиеттері
- Тұздардың өзара бір – бірімен әрекеттеседі.
- СаСl2 + Na2CO3 = СаCO3↓+ 2NaСl
- Қышқылдармен әрекеттеседі.
- СuSO4+ H2S = СuS↓+ H2SO4
- Cілтілермен әрекеттеседі.
- СuСl2 + 2NaОН = Сu(OH)2↓+ 2NaСl
- Кейбір тұздар қыздырғанда айырылады.
- СаCO3= СаO +СО2↑
- ХХ ғасырдың басына дейін тұз фунты Абиссинияның (қазіргі Эфиопия) негізгі валютасы болды.
- Боливиядағы таңғажайып Салар де Уюнидің бетінде жұқа су қабаты жатқанда, ол айна секілді болады. Ол аумағы 4000 шаршы миль болатын әлемдегі ең ірі құрғақ тұзды көл. Бұл шағылыс ғарыштағы ғылыми жабдықтарды калибрлеуде өте пайдалы құрал болып табылады. Және осы таңғажайып жер әлемдегі литий жеткізілімінің жартысын қамтамасыз етеді.
- Тұздың адам ағзасына өте маңызды болғаны сонша, егер адам өте көп мөлшерде су ішсе, ол денедегі тұзды шайып шығады және соның салдарынан тұзсыздану болады.
- Тұзды шамадан тыс көп тұтыну өлімге әкелуі мүмкін. Тым көп мөлшерде тұз қолданған кезде адамды өлтіруге 1 келі салмақ үшін 1 грамм тұз жеткілікті. Көбінесе бұл әдіс Қытайда, әсіресе ақсүйектер арасында өзін-өзі өлтіру рәсімі ретінде қолданылған. Өйткені, сол уақытта тұз өте қымбат рахаттылық болды.
- Сапасы жақсы теңіз тұзында ағза үшін маңызды минералдар мөлшері көп. Ең жақсы теңіз тұзы аздап дымқыл болуы керек.
- Орта ғасырларда тұздың қымбат болғаны соншалықты, оны кейде «ақ алтын» деп атаған. Германияда тұз тасымалдау бағыттарының бірі болған орта ғасырдағы «тротуар» әлі бар. Ол Балтық теңізінің неміс жағалауындағы қалаларды байланыстырады.
- Сабақты бекіту:
- І. Оқулықпен жұмыс
- І топ тапсырмасы. Мәтіндегі негізгі ұғымдарды анықта.
- ІІ топ тапсырмасы. §35, 95 беттегі. 1- 3 жаттығуларды орындау.
- ІІІтоп тапсырмасы. Мәтіннің мазмұнын ашатын сұрақтар ойластыр.
- ІІ. Сызбанұсқамен жұмыс.
- Мына өзгерістерді жүзеге асыр.
- І топ тапсырмасы. Са → СаО → Са(ОН)2→ СаСО3.
- ІІ топ тапсырмасы. Ва → ВаО → Ва(ОН)2→ ВаСl2.
- ІІІтоп тапсырмасы. Nа → Nа2О → NаОН→ NаСl.
- Сабақты қорыту. Тест жұмысы.
- Қышқылдар дегініміз не?
- А) металл атомынан және қышқыл қалдығынан тұратын күрделі заттар.
- В) біреуі оттек болып келетін екі элементтен құралған қосылыс.
- С) металл атомдары гидроксотоппен қосылған күрделі заттар.
- Д) сутек атомы және қышқыл қалдығынан тұратын күрделі заттар.
- Е) дұрыс жауабы жоқ.
- 2. Индикаторлар дегеніміз не?
- А) қышқыл ерітінділерде түсін өзгертетін заттар
- В) қышқыл ерітінділерде түсін өзгертетін заттар
- С) қышқыл ерітінділерде еритін заттар
- Д) қышқыл ерітінділерде ерімейтін заттар
- Е) барлық жауаптар дұрыс
- 3. Қышқыл құрамына кіретін сутек атомының санына қарай нешеге бөлінеді?
- А) 2 В) 4 С) 5 Д) 3 Е) 6
- 4. Индикаторлардың неші түрі бар?
- А) 4 В) 6 С) 3 Д) 2 Е) 7
- 5. Кез келген ышқыл құрамына міндетті түрде кіретін атом:
- А) металл В) оттек С) күкірт Д) сутек Е) бейметалл
- 6. 4 моль күкірт қышқылының массасы:
- А) 98 В) 441 С) 392 Д) 490 Е)196
- 7. 4 моль мырыш күкірт қышқылымен әрекеттескенде түзілген сутектің көлемі (л)
- А) 8,96 л В) 13,44 л С) 4,48 л Д) 17,92 л Е) 6,72 л
- 8. Н2SO4 – атауы
- А) күкірт сутек қышқылы В)күкірт қышқыл
- С) күкіртті қышқыл Д) азот қышқылы Е) фосфор қышқыл.
- 9. Қышқыл құрамында оттек атомының болу немесе болмауына байланысты неше топқа бөлінеді?
- А) 4 В) 6 С) 3 Д) 2 Е) 7
- 10. NO3 – қышқыл қалдығының атауы.
- А) хлорид В) сульфат С) нитрат Д) карбонат Е) фосфат
- ІІІ. Ой толғаныс. Салыстыру стратегиясы. Венн диаграммасын құру.
-
- Қышқылдар Тұздар
- Бағалау
- Үйге тапсырма: §35. 95 бет 7 – 8 есептер.
Достарыңызбен бөлісу: |
