Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

5В020300 Тарих мамандығының студенттеріне арналған

Павлодар

Пәні бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

Құрастырушы: _________ аға оқытушы Кельдыбеков М.Б.

5В020300 Тарих мамандығының студенттеріне арналған

Бағдарлама «___» _________20__ж. бекітілген жұмыс оқу бағдарламасының негізінде әзірленген.

№_____ хаттама.

Факультет оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған

20__ж. «____»____________№____ хаттама

ОӘК төрағасы ________________ Батталов Қ.Қ. 20__ж. «____»___________

Тарих, археология және этнология кафедрасы Ломов к., 64 ү. А корпусында, 431 аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны: 673685, 13-26

XIX-XXғасырларда ғана қалыптасқан археология ғылымы біршама жас саналады. Археология тарих ғылымында зор төңкеріс жасады, оның таным көкжиегін кеңейтіп, өткен заман көрінісін жүз есе айқандап көрсетті.

Осы пәнді игеру үшін Археология, Этнология пәндерінің оқу барысындағы алынған білім, икем және дағдыстар қажет.

Пәнді оқу барысындағы білім, икем және дағдыстар Ортағасырлық Қазақстан тарихы, Қазақстанның жаңа тарихы пәндерін игеруге қажет.

Қазақстанды зерттеген шығыстанушы Г.Ф. Миллер, П.С. Паллас, П.Ч. Рычков, И.П. Фальк, М. Ушаков еңбектері және олардың аннотациясы. Қазақстандық археологияның қайнар бастауында орыстың В.В. Радлов, П.И. Лерх ғалымдарының рөлі.

Акакдемик М.Е. Массон, В.В. Бартольд, профессор С.П. Толстов, А.Н. Бернштам, М.П. Грязнов, С.С. Черников, Л.М. Левина зерттеген археологиялық ескерткіштер. Басты еңбектері және мазмұндамасы.

50 - 60-жылдар соңындағы ірі экспедициялар, тың және тыңайған жерлер аймағында жұмыс жүргізу. 1960-шы жылдардағы ірі экспедициялардың құрылуы. Зерттеуші А.М. Оразбаев, К.А. Ақышев, А.Г. Максимова, Е.И. Агеева, Т.Н. Қадырбаев, Х.А. Алпысбаев, К. М. Байпаков басты зерттеу бағыттары және Қазақстанды зерттеудегі қосқан үлестері.

70 жылдардан бастап археология ғылымы жаңа археологиялық лабораториялар, орта ғасырлық археология бөлімін, Археология мұражайы ашылуымен сипатталады. Қосқорған, Шоқтас т.б. ескерткіштері. Әлемдік тарихта казақ жерінде алғашқы адамдардың өмір сүруінің дәлелденуі. Қызылту, Қосқорған, Бөріқазған, Тәңірқазған жөне Ш. Уәлиханов атындағы тұрақтар. Орталық Қазақстанның зерттелуі. А.Г. Медоев, М.Н. Клапчук, В.С. Волошин зерттеулеріндегі Батпақ 7, Қарабас 3, Мизар т.б. тұрақтары. Шульба, Қазақ-Ресей археологиялық экспедицияларынын зертгеулері. А.П. Деревянко, Ж.Қ. Таймағамбетов т.б. еңбектері.

1991 жылы олар Қазақстан Республикасы Ғылым академиясында дербес Ә.Х. Марғұлан атындағы Археология институты ұйымдастырылды.

Қазіргі тандағы тас ғасырының зерттелуі. Қазақстанда тас ғасырының зерттелуі барысында әлемдік тарихтағы көне дәуірден бері қарай қазақ жерінің алатын орны. Көне көшпелілер және ортағасырлық қала мәдениетінде зерттеулердің жалғасын табуы. Соңғы кездегі кешенді археологиялық экспедициялар. Археологиялық қазбалар және қазақ тарихының жаңа беттері.

6-тақырып. Университеттерде Археология және этнология кафедраларының ашылуы

Ғылым академиясындағы Археологиялық орталықтан басқа университеттерде, педагогикалық жоғары оқу орындарында, мұражайларда жаңа орталықтар ашылуы және оладың зерттеу бағыттары. Қазақ мемлекеттік университетінің тарих факультетінде, Шымкент, Петропавл және Қостанай педагогикалық институттарында, Петропавл және Қарағанды облыстық мұражайларында археологиялық орталықтардың қалыптасуы. Осы орталықтардың зерттеушілері.

1973 ж. құрылған мұражай. Мұражайдың фонды, бөлімдері, басты экспонаттары. Олардың арасында бүкіл әлемдік және ғылыми маңызы жоғары болып саналатын қазба кезінде қола дәуірінің қорымдарынан алынған материалдар, сақ-үйсін дәуірлеріне жататын алтыннан жасалған әшекейлер, Отырар, Тараз, Түркістан секілді орта ғасырлық қалалардан табылған өте сирек ұшырасатын заттар бар.

Г.Ф. Миллер, П.С. Паллас, П.Ч. Рычков, И.П. Фальк, М. Ушаков еңбектері. В.В. Радлов, П.И. Лерх ғалымдарының рөлі.

Ұсынылатын әдебиеттер: 1, 6, 11, 13, 14

2-тақырып. Археологияның дамуында академиктердің рөлі

Акакдемик М.Е. Массон, В.В. Бартольд, профессор С.П. Толстов, А.Н. Бернштам, М.П. Грязнов, С.С. Черников, Л.М. Левина.

Ұсынылатын әдебиеттер: 1, 2, 11, 12, 14

3-тақырып. XX ғ. 50-60 жж. археологияның дамуы

50 - 60-жж. ірі экспедициялар, тың және тыңайған жерлер аймағында жұмыс жүргізу. А.М. Оразбаев, К.А. Ақышев, А.Г. Максимова, Е.И. Агеева, Т.Н. Қадырбаев, Х.А. Алпысбаев, К. М. Байпаков басты зерттеу бағыттары және Қазақстанды зерттеудегі қосқан үлестері.

Ұсынылатын әдебиеттер: 1, 2, 5, 6, 8, 9, 12, 15

4-тақырып. XXғ. 70 жж. археологияның дамуы

А.Г. Медоев, М.Н. Клапчук, В.С. Волошин зерттеулеріндегі Батпақ 7, Қарабас 3, Мизар т.б. тұрақтары. Шульба, Қазақ-Ресей археологиялық экспедицияларынын зертгеулері. А.П. Деревянко, Ж.Қ. Таймағамбетов т.б. еңбектері.

Ұсынылатын әдебиеттер: 4, 5, 10, 23, 35

5-тақырып. Ә.Х. Марғұлан атындағы Археология институтының құрылу тарихы

Көне көшпелілер және ортағасырлық қала мәдениетінде зерттеулердің жалғасын табуы. Соңғы кездегі кешенді археологиялық экспедициялар. Археологиялық қазбалар және қазақ тарихының жаңа беттері.

Ұсынылатын әдебиеттер:1, 2, 6, 9, 10, 11, 12, 13, 16, 18

6-тақырып. Университеттерде Археология және этнология кафедраларының ашылуы

Университеттерде, педагогикалық жоғары оқу орындарында, мұражайларда жаңа орталықтар ашылуы. Осы орталықтардың зерттеушілері.

Ұсынылатын әдебиеттер:1, 2, 6, 9, 10, 11, 24, 36

7-тақырып. ҚР ҒА-ның Археология мұражайы

1973 ж. құрылған мұражай. Мұражайдың фонды, бөлімдері, басты экспонаттары. Олардың арасында бүкіл әлемдік және ғылыми маңызы жоғары болып саналатын қазба кезінде қола дәуірінің қорымдарынан алынған материалдар, сақ-үйсін дәуірлеріне жататын алтыннан жасалған әшекейлер, Отырар, Тараз, Түркістан секілді орта ғасырлық қалалардан табылған өте сирек ұшырасатын заттар бар.

Ұсынылатын әдебиеттер:1, 2, 6, 9, 36, 42

8. Ұсынылатын әдебиеттер

Негізгі әдебиеттер

1 Акишев К.А., Байпаков К.М. Вопросы археологии Казахстана. Алма-Ата, 1992.

2 Байпаков К.М. Институт Археологии им. А.Х. Маргулан (краткая история, научные достижения, перспективы). Алматы, 1998.

3 Байпаков К.М. Средневековые города Казахстана на Великом Шелковом пути. Алматы, 1998.

4 Исмагулов О.И. Население Казахстана от эпохи бронзы до современности. А-Ата, 1970.

5 Таймагамбетов Ж.К. Палеолитическая стоянка им. Ч.Ч. Валиханова. Алма-Ата, 1990.