Құрастырушы: аға оқытушысы, магистр Искакова Д. А

(қолы)

А.Ж.Т. Искакова Динара Алтынбекқызы

Ғылыми дәрежесі, атағы, қызметі аға оқытушысы, магистр

Машина жасау және стандарттау кафедрасы Б корпусында (Ак.Шөкин көш. 139 үй), 214 аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны 673633.

- жоғары сапалы өнімді өндіру қамтамасыз ету сұрақтарын оқу және ең төмен шығындары бар қажетті қызметтерін көрсету;

- өнеркәсіптік үрдістің әр бір кезеңдерінде бақылау өткізіп, өніс сапасын жоғарлату сұрақтарын үйрену.
5 Білімге, икемділікке және машықтарға қойылатын талаптар:

- халықаралық стандарттау мен сертификаттаудың негіздері, техникалық әдістер және машина жасайтын өнім өлшеулерінің құралдары түсінігі болуы керек;

- замандас стандарттау нормативті құжаттары және оның теориялық және заң шығаратынын білуі керек;

- сертификация нормативті - әдістемелік қамтамасыз етуін қолдана білуі керек;

- сапа қамтамасыз ету инженер - техникалық сипаттамаларының дағдыларын игеруі керек;

- бұйым сапасының деңгейін бағалау алгоритмін таңдау саласында құзыретті болуы керек.

«Халықаралық стандарттау және сертификаттау» пәнін зерделеу алдында оқытылатын пәндерінің тізімі:

- Жоғары математика . Бөлімдер: Фурье қатарлары; Фурье интегралдары; ықтималдық теориясы; элементтер математикалықтың статистиктар.

- Физика. Бөлімдер: электр және магнетизм; оптика; сәулелену кванттық табиғат, тербелулер және толқынның.

- Сызба геометриясы. Бөлімдер: талапты ЕСКДтармен стандарттармен көрсетілушілер чертеждердің орындалуына; бейнелеу және белгілеу - бөлшектердің, еті тірі қосулардың; ұғымның туралы негізгі және қосалқыларды базаларда.

- Материалтану. Бөлімдер: таптастыру және қоспаланған, конструкциялық және аспаптық болаттардың таңбалауы; металдардың термиялық және химия - термиялық өңдеуі.

- Материалдардың кедергісі. Бөлімдер: материалдардың механикалы мінездемелері; беріктік белгілері.

- Теориялық механика. Бөлімдер: кинематика; статика; динамика.

Тәртіптің, келесі зерттеу жанында «Халықаралық стандарттау мен сертификаттау» пәнінің білімдеріне қажетті:

- квалиметрия және басқару өнім сапасымен;

- бақылау статистикалық әдістері және басқарудың өнім сапасымен;

- стандарттардың өңдеу технология және нормативті құжатнаманың;

- негіздің машина жасау технологиялары;

- өндіріс метрологиялық қамтамасыз етуі;

- технологиялық процестердің математикалық үлгілеу, станоктардың және автоматтандырылған жүйелердің.

8.1 Пәнінің тақырыптық жоспары

Мемлекетаралық деңгейде стандарттау, сертификаттау және метрология бойынша мемлекетаралық кеңес құрылды. Оның негізгі функциялары: стандарттау саласындағы қызметтің басты бағыттарын айқындау; мемлекетаралық стандарттардыңжобаларын бекіту, стандарттау саласындағы жұмыстардың негізгі бағыттарын және оларға қажетті шығынның сметасын талқылау және қабылдау. Кеңестің қабылдаған шешімдері оған өкілдері кірген мемлекеттерге міндетті.

Мемлекетаралық кеңестің жұмыс органы – мемлекетаралық техникалық комитеттер. Олар мемлекетаралық стандарттарды әзірлейді және мемлекетаралық стандарттау саласындағы басқа да нақтылы жұмыстарды жүргізеді.

Мемлекетаралық стандарттар және оларға енгізілетін өзгерістер кеңес шешімімен қабылданады, ал кеңес жиналыстары жылына екі рет өткізіледі.

Халықаралық байланыстың даму жағдайында стандарттау саласындағы жұмыстарды тек қана бір ел шеңберінде жүргізу мүмкін емес. Барлық елднрдің арасында сауда, экономикалық, ғылыми-техникалық ынтымақтастығын құру үшін халықаралық стандарттаудың маңызы өте зор. Халықаралық стандарттардың қажеттілігі уақыт өткен сайын айқындалып келе жатыр, өйткені, халықаралық нарыққа шығарылатын өнімдер түрлеріне тағайындалған ұлттық және халықаралық стандарттардың арасындағы айырмашылықтар халықаралық сауданы дамытуға кедергі жасауда.
10 Курс компоненттері

10.1 Пәннің тақырыптары мазмұны

Негізгі мақсаттар және мақсаттың. Стандарттаумен ИСО. ат ИСО қызмет сферасы стандарттаулар тийды халықаралық ұйым стандарттаумен халықаралық ұйым 1946 ж. жасалған барлықтардың облыстарда, электротехниктер басқа, электрониканың, қатыстылардың халықаралық электр техникалық комиссияға. [1,5,6,10]

2 тақырып. ИСО ұйымдық құрылымы

Халықаралық электр техникалық комиссия халықаралық мәслихаттарға 1906 г. жасалған, қайсыда 13 ел, мүдделес ең үлкен дәрежелерді қатысты сондай ұйымның. МЭКта әрбір ел өкілділігі ұлттық комитет түріне киіндірілген. Ұйым негізгі мақсаты, стандарттаумен халықаралық ынтымақтастыққа оның жарғымен - көмектесуі айқын. [3,8,12,14,16,30,32,34]

Европалық экономикалық ООН. европалық экономикалық комиссиясы комиссия - мынау үкімет деңгейде стандарттаумен саясатшылар стандарттау облысында ЭКОСОС ООН. орган негізгі мақсаты негізгі бағыттардың өңдеуінде түзеледі және приоритеттердің анықтамасы. ФАО азықты және ауылшаруашылық ұйым денсаулық қорғау дүние жүзілік ұйым жүк арба [5,8,9,10,11].

Европалық комитет стандарттаумен бар болады европалық мемлекеттердің 18 СЕН мүшелерімен стандарттаумен ұлттық ұйымдарды келеді. СЕН облыстарда европалық стандарттар өңдейді: авиацияға арналған жабдықтаудың, су жылытатын құралдар. Бір принциптардан СЕН жұмыстары ИСО халықаралық стандарттарының міндетті қолдануы.[4,7,10,16,19]

Европалық ұйымдардың екінің СЕНЭЛЕК біріктірумен жасалған. СЕНЭЛЕК мүшелері Европа -17 елі. Баста ұйымдар - бас ассамблея, қайсыда елдер - мүшелер стандарттаумен ұлттық ұйымдарды ұсынады және үкімет органдар. [6,12,14,15]

Стандарттау облысында ЕС қызметі бірыңғай европалық базар жасауы туралы жай орындалуына бағытталған. Межскандинавская ұйым ИНСТА стандарттауымен аймақтық стандарттарды өңдемейді, ал [7,9,10,18,19,23,25,26] халықаралық стандарттар қолданады.

Стандарттаумен халықаралық және аймақтық ұйымдармен тар контактілер сүйейді халықаралық стандарттау облысында басты бағыттарды РГ. жұмысшы топ жұмысшы топ анықтайды және сертификацияның. Негізгі басты бағыттар және стандарттауға арналған мақсаттың: денсаулық қорғау және қауіпсіздік қамтамасыз ету, қоршаған орта жақсару, техникалық тосқауылдардың жоюы халықаралықта саудаларға. [10,11,12,17,25]

ИСО негізгі қызметі сертификациялар - мынауды ұйымдық - әдістемелік қамтамасыз ету. Саудаларға халықаралық мақсат жүйелер - көмектесу облыста ИСО сертификациялары МЭК бірге қызмет істейді. Негізгімен ұлттық орган мойындау белгісі сертификациямен схемаға МЭК стандарттарының сәйкестігіне сертификация СБ - өткізуі кемірек емес, немен он мәлімдемемен, алдыңғы тексерулердің екі жыл ағымында.[15,19,28,30]

Қызмет негізгі бағыттары ИЛАК - көмектесу аккредитивті лабораториялардың байқауларының нәтижелерінің мойындауына екі бетті және көп жақты келісімдердің нәтиже жолымен сынау лабораториялардың аккредиттеу жүйелерінің өзара мойындауы туралы. [17,31,32,33]

Компентентность шарты жанында ЕС. сертификация комплексті жақын келу сертификация нәтижелерінің өзара мойындауына асуды жақындатады, биік техникалық жабдықталғандықтың және ашықтықтың. [18,20,28,29]

Стандарттау экономикалық нәтижелілігі проявляется меншік әртүрлі түрлері жанында және барлықтардың сфераларда - ғылыми зерттеулерде және тәжірибелі - конструкторлық жұмыстардың, бұйымдардың жобалауы жанында, дайындауға олардың өндірістің, өндіріс барысында. Шығындардың азаюы нәтижесінде жобалау жанында экономикалық күшті әсер болып шығады, өндіріс дайындауына, өндіріс барысында, айналдыруда, қолдануда және пайдаланудың нақтылы стандарт қолдануымен осымен орайлас. [24,27,28,29,30,31,32,33,34,35,36,37,38,39]

Мақсаттарда сыртқы сауда кеңейтулері және өз позиция нығайтулары халықаралық ұйымдардың жұмысында сыртқы базарда көптеген елдердің ұлттық ұйымдары қатысады. АҚШта сертификация. Сертификация бағдарламаларының негізгі категориялары үш АҚШта іс істейді , федералды үкімет бекітеді. Германийда сертификация. Англияда сертификация. Францийда сертификация. Германийда сертификация. [24,31,32,33,34,35,39]

Үндестіру стандарттардың - мынау келтіру оның сәйкестікке ұстаудың қамтамасыз етудің - өнімге арналған басқа стандартпен, байқау нәтижелерінің өзара түсінулері және хабардың, ұстаушының стандарттарда. [24,31,32,33,34,35,39]

Машина жасауда халықаралық стандарттардың қолдануы. ҚР кәсіпорындарында ИСО-9000, ИСО-9001, ИСО-9004, ИСО-9014, ИСО-17025 стандарттардың қолдануы.

10.2 Практикалық сабақтардың мазмұны және тізімі:

1) 2 тақырып (сабақтың мазмұны және атауы) - ИСО ұйымдық құрылымы.[2,4,10]

2) 4 тақырып – Халықаралық ұйымның, халықаралық стандарттауда қатысушылар.[5,10,11]

3) 5 тақырып – Жалпы европалық ұйымның стандарттаумен.[6,14,15]

4) 7 тақырып – ЕС қызметі стандарттаумен.[7,16,20]

5) 9 тақырып – Халықаралық сертификаттау [7,20,22].

СӨЖ түрлерінің тізімі

1) Стандарттаудың халықаралық жүйесінің негіздері.

СӨЖ 1

2. Стандарттаудың халықаралық жүйесінің құрылымы.

3.Стандарттаудың негізгі объектілері.

Ауызша сұрау, дәріс кешені, реферат.

2) ИСО ұыймдастыру құрылымы

СӨЖ2

2. МС ИСО 9001 құрамын және мазмұнынын зерттеу.

3.Стандарттау бойынша халықаралық ұйым (ИСО)

Ауызша сұрау, дәріс кешені, реферат.

3) Халықаралық электротехникалық комиссия (МЭК).

СӨЖ3

2.ХЭК стандарттауының негізгі объектілері.

3 ХЭК техникалық органдарының құрамы.

Ауызша сұрау, дәріс кешені, реферат.

4) Халықаралық стандарттауға кіретін халықаралық ұйымдар.

СӨЖ4

2. Өнім және шаруашылық ұйым (ФАО).

3. Бүкіләлемдік денсаулықсақтау ұйымы.

Ауызша сұрау, дәріс кешені, реферат.

5) Стандарттау бойынша жалпы еуропалық ұйымдар.

СӨЖ5

2. Негізгі мақсат (СЕН).

3. Ұйымдастыру құралымы (СЕН).

Ауызша сұрау, дәріс кешені, реферат.

6) Электротехникадағы стандарттау бойынша жалпы еуропалық комитет (СЕНЭЛЕК).

СӨЖ6

2. СЕНЭЛЕК ұйымдастыру құралымы.

3. СЕНЭЛЕК ақпарат технологиялары.

Ауызша сұрау, дәріс кешені, реферат.

7) Стандарттау бойынша ЕС қызметі.

СӨЖ7

2. ЕС негізгі принциптері.

3. Еуропалық нормаларды дайындау.

Ауызша сұрау, дәріс кешені, реферат.

8) Халықаралық стандарттаудың практикасындағы актуалдық сұрақтар.

СӨЖ8

2. Стандарттау міндеттері.

3. Құжаттама.

Ауызша сұрау, дәріс кешені, реферат.

9) Халықаралық сертификаттау.

СӨЖ9

2. Электротехникалық бұйымдарды халықаралық сертификаттау жүйесі (МЭКСЭ).

3.МЭКСЭ жүйесінің мақсаты.

Ауызша сұрау, дәріс кешені, реферат.

10) Байқау зертханаларды аккредиттеу бойынша халықаралық конференция және халықаралық аккредиттеу жүйелері.

СӨЖ10

2. МЭКСЭ аккредиттеу жүйелері.

3. Ақпарат жұмысындағы ИЛАК маңызы.

Ауызша сұрау, дәріс кешені, реферат.

11) Аймақтық сертификаттау.

СӨЖ 11

2. Өнімнің өмір циклінің стадияларындағы еуропалық модульдер.

3. Сәйкестік белгі.

Ауызша сұрау, дәріс кешені, реферат.

12) Стандарттаудың экономикалық нәтижелігі.

СӨЖ 12

2. Функционалдық сұрақтар

Ауызша сұрау, дәріс кешені, реферат.

13) Шетел елдердегі сертификаттау.

СӨЖ 13

1. Германиядағы сертификаттау.

3. АҚШ сертификаттау.

Ауызша сұрау, дәріс кешені, реферат.

14) Стандарттарды үндестіру.

СӨЖ14

1. Үндестірілген стандарттардың негізгі мақсаты және міндеттері.

3. салыстыруға болатын стандарттар.

Ауызша сұрау, дәріс кешені, реферат.

15) ҚР халықаралық стандарттарды қолдану.

СӨЖ15

1. Машина жасаудағы халықаралық стандарттарды қолдану.

3.Нормативтік құжаттама.

Шартты белгілеулер: ҮТ1 – үй тапсырмасы №1, Қ – оқу үрдісіне қатысуы, З1 - №1 зертханалық жұмыс, З1Д - №1 зертханалық жұмысқа дайындалу, Е – Есеп, КТ – конспектіні тексеру, Т – Тексеру, Т1 - №1 дәріске дайындалу; У – оқу процессіне қатысу; ДЗП 1 –№1 тест, МБ1 - №1 межелік бақылау.

«__»_________ 2010 ж. Кафедра отырысында ұсынылған. №____ хаттама.

Кафедра меңгерушісі ___________ Шумейко И.А. «__»_______ 2010ж.
Бақылаудың барлық түрінде де оқудағы жетістіктер балды-рейтингті жүйесі бойынша (ББРЖ) бағаланады:

Балмен есептегендегі қорытынды баға (Қ)	Балдың сандық баламасы (Ц)	Әріптік жүйедегі баға (Ә)	Дәстүрлі жүйедегі баға (Д)
			Емтихан, курстік жұмыс	сынақ
95-100	4	А	Өте жақсы	есептелді
90-94	3,67	А-
85-89	3,33	В+	Жақсы
80-84	3,0	В
75-79	2,67	В-
70-74	2,33	С+	қанағаттанарлық
65-69	2,0	С
60-64	1,67	С-
55-59	1,33	D+
50-54	1,0	D
0-49	0	F	қанағаттанарлықсыз	есептелмеді

Семестрдің ортасында және соңында 100 балдық шкаламен пәннің оқылған модулі бойынша ағымдағы үлгерімнің (АҮ) бағасы анықталады. Ағымдағы үлгерімнің бағасы келесі балдардың жиынтығынан тұрады:

• 
  сабақтарға дайындық, топта белсенді жұмыс жасау, бақылау шараларға қатысу;
  
• 
  практикалық жұмыстарын уақытында, сапалы орындау және қорғау;
  
• 
  өздік жұмыстарды уақытында, сапалы орындау және қорғау;
  
• 
  сабаққа қатысу және басқа.
  

Межелік бақылаудың (МБ) бағасы да 100 балдық шкала бойынша анықталады.

АҮ және МБ бағаларының қорытындысы негізінде пән бойынша студенттің рейтингі (Р1 и Р2) анықталады:
Р1(2)=АҮ1(2)*0,7+МБ(2)*0,3.
Егер студент межелік бақылаудан өтпесе немесе межелңк бақылаудан 50 балдан төмен алса, рейтинг есептелмейді.

Семестрде пән бойынша студенттің жіберу рейтингінің бағасы тең:

Пән бойынша жіберу рейтингі де, қорытынды бақылау да оң бағаланған ғана қорытынды баға есептеледі. Дәлелсіз себеппен қорытынды бақылауға келмеген жағдайда, «қанағаттанарлықсыз» деген бағаға теңеріледі. Пәнінен емтихан және аралық аттестаттау нәтижелері студенттерге сол күні айтылады, егер емтихан жазбаша түрде түстен кейін жүргізілсе, онда келесі күні айтылады.

Егер де тәлімгер емтиханда F қорытынды баға алса, сонда тізімдемесіне «қанағатсыз» деген баға қойылады.
11 Курс саясаты
Біздің біріккен жұмыстар процесінде біз келесі ережелерді ұстануымыз керек:

1. 
   оқытушы мен тәлімгер бір-біріне құрметпен қарау керек;
   

3) оқытушы тәлімгермен шығармашылық түрде жұмыс істеу керек, тәлімгер оқытушымен қарым – қатынаста болуы тиіс, одан өздік жұмыс пен зертханалық жұмыстарды орындауға консультация алуы керек;

4) сабаққа қатысу міндетті болып табылады, егер сіз үш немесе одан да көп сабақты еш себепсіз босатсаңыз (себеп құжат түрінде дәлелденуі тиіс), онда оқытушы сізден деканаттан жіберілім алуыңызды сұрауға құқылы; есіңізде болсын: сабаққа қатысу қорытынды бағаға қатысты;

5) өздік жұмыстар бойынша графикке қатысты өз уақытынды есеп беру қажет, бұл қорытынды бағаға әсер етеді: өздік жұмыстар орындау графигін бұзған кезде өз уақытында орындамау деңгейіне байланысты жоспарланған максималды балл сандары өткен 1 күніндегі 1 сабаққа 1 баллға азайтылады, бірақ нәтижесінде барлық практикалық және өздік жұмыстарды тапсырып, дәріс кешендерін көрсету қажет;

6) әр бір дәріске, тәжірибелік жұмыстарға міндетті түрде дайындалу қажет; сіздердің дайындықтарыңыз әр дайым тесттер мен сұрақтар арқылы тексеріледі; дәріс бойынша өткен материалдардан теріс жауап берілсе, ағынды бағаны баллдарда 0,5 рет төмендетуге әкеп соғады; сол сияқты зертханалық жұмыстарды сапасыз орындау тәлімгердің оларды қорғау кезінде көрсетілген білім деңгейінің жетіспеушілігі, ағымдағы бағаны балдық түрде 0,5 рет азайтады; курстық жобаның бөлімдерін сапасыз орындау бағаның балл түрінде 0,5 рет төмендеуіне әкеп соғады;

7) сіздің міндетіңізге сабаққа барлық дайындықпен келу кіреді; уақытында кітапханадан әдебиеттерді алып, оларды қолдана біліңіз;

8) ішкі орналасу тәртібі орындалуы тиіс;

9) біреудің орындалған жұмысын көшіруге, әдеби материалдарды өңдемей қолдануға тиым салынады; осы ережені бұзу апталық балл санын алу түріндегі айып санкциясы қолданылады;

10) сабақ кезінде ұялы телефондар сөндірлуі тиіс;

11) әр студент рейтингтік кестелер мен барлық жұмыс түрлерінің графигімен танысып, мамандарды сапалы дайындау және жоғары үлгеріміне бағытталған барлық талаптарды орындауы қажет.

12) аудиториялық сабақтан сұранудан аулақ болыңыз;

13) емтиханда, ағымдағы жұмыстарда (ТӨЖ) көшіріп алуларға тиым салынады; емтиханда көшірген тәлімгер аудиториядан шығарылады, плагиат үшін айып санкциялары қолданылады.

14) сынақ тест түрінде 100 сұрақ бойынша өткізіледі; 100 сұрақтың барлығына дұрыс жауап 100 балға сай келеді; қорытынды баға балл түрінде (1) формула бойынша есептеледі; егер студент сынақта F деген беға алса, онда аралық аттестация ведомостына «есептелмеді» деп жазылады.

15) мемлекеттік грантта оқитын оқушылар сессия нәтижесінде үлгермеушіліктер болса, онда ректор бұйрығымен мемлекеттік грантынан айырылады.

Негізгі

1. 
   Г.Д.Крылова основы стандартизации, сертификации, метрологии. Учебник для вузов. – М. : ЮНИТИ-2008. – 340 с.
   
2. 
   Гличев А.В. Основы управления качеством продукции.- М.: АМИ, 2008. – 400 с.
   
3. 
   Никифоров А.Д., Бакиев Т.А. Метрология, стандартизация и сертификация: Учеб. пособие для вузов. – М.: Высшая школа, 2002.
   
4. 
   Кузнецова В.А. Основы метрологии.-М.: Издательство стандартов 2005
   
5. 
   Абрамов В.А. Сертификация продукции и услуг. Практическое пособие. – М.: Изд. «Ось-89», 2006 г.
   
6. 
   Швандар В.А. и др. Стандартизация и управление качеством продукции.- М.: ЮНИТИ-2003
   
7. 
   Сергеев А.Г., Латышев М.В. Сертификация: учебное пособие для студентов вузов. Изд. С32.- М.: Логос, 2002
   
8. 
   Бурдун Г.Д., Марков Б.Н. Основы метрологии – М.: Изд-во стандартов, 2005.
   
9. 
   Богуславский М.Г., Цейтлин Я.М. Приборы и методы точных измерений длины и углов:- М.: Изд-во стандартов-2006.
   
10. 
    Рейх Н.Н., Тупиченков А.А., Цейтлин В.Г. Метрологическое обеспечение производства:- М.: Изд-во стандартов, 2007.
    

Қосымша

11. 
    Дунин-Барковский И.В. Взаимозаменяемость, стандартизация и технические измерения: учебник для технических вузов. - М.: Машиностроение, 2002.
    
12. 
    Селиванов м.Н., Фридман А.Э. Законодательная метрология.- М.: Изд-во стандартов- 2007.
    
13. 
    Стандартизация и сертификация в сфере услуг: Учеб. пособие для студ. высш. учеб. заведений / А.В. Раков, В.И. Корольков и др.; Под ред. А.В. Ракова. – М.: Мастерство, 2005..
    
14. 
    Сергеев А.Г., Крохин В.В. Метрология:. – М.: Логос, 2006.