Құбылыстың мәні, оның заманауи тұрғыдағы түсініктемесі;
Осы құбылыстың басқа физикалық құбылыстармен байланысы;
Құбылысты практикада қолдану.
Физикалық шама
Берілген шама қандай дененің немесе құбылыстың қасиеттерін сипаттайды?
Шаманы анықтау;
Берілген шаманың басқа шамалармен байланысын анықтайтын формула;
Өлшем бірліктері;
Шаманы өлшеу тәсілдері.
Физикалық заң
Заң қандай шамалардың немесе құбылыстардың байланысын көрсетеді?
Заңды тұжырымдау;
Заңның математикалық жолмен өрнектелуі;
Заңды дәлелдейтін тәжірибелер;
Заңның заманауи тұрғыдағы түсініктемесі;
Заңды тәжірибеде қолдану мысалдары.
Формуланы талдау:
Формула қалай аталады?
Формула қандай физикалық шамаларды байланыстырады?
Математикалық тәуелділіктің түрі қандай?
Берілген заңдылықтың физикалық мағынасы қандай?
Тұрақты коэффициенттердің физикалық мағынасы қандай?
Қандай формуланы қорытып шығаруға болады?
Алынған формуланың физикалық мағынасы бар ма?
Формуланы қайда қолдануға болады?
5. Радиустары бірдей қорғасыннан және болаттан жасалған шарлар соқтығысып, қарама- қарсы жаққа үдеу ала қозғалады. Қорғасын тығыздығы болат тығыздығынан 1,4 есе көп. Шарлардың соқтығысқаннан кейінгі алатын үдеу модульдерінің қатынасын анықтаңыз.
және
() ()
Есепті талдау:
Есептің не туралы екенін анықтау;
Есеп шартының физикалық мағынасын ашу, яғни есепте қандай физикалық құбылыс сипатталғанын анықтау;
Есепке қатысты сызба немесе суретті түсіндіру және салу;
Есепті шығару жолын баяндау: есепте қандай физикалық заңдар мен теңдеулер бар;
Есепті шығару барысында қандай теңдеулер немесе теңдеулер жүйесі алынған, т.б.
Есепті талдау:
Есептің не туралы екенін анықтау;
Есеп шартының физикалық мағынасын ашу, яғни есепте қандай физикалық құбылыс сипатталғанын анықтау;
Есепке қатысты сызба немесе суретті түсіндіру және салу;
Есепті шығару жолын баяндау: есепте қандай физикалық заңдар мен теңдеулер бар;
Есепті шығару барысында қандай теңдеулер немесе теңдеулер жүйесі алынған, т.б.
Графикті талдау:
Графикте қандай физикалық тәуелділік берілген?
Координата өстерінде қандай физикалық шамалар көрсетілген және олардың өлшем бірліктері қандай?
Тәуелділік графигі нені білдіреді?
Графиктің ерекше нүктелері бар ма? Олардың физикалық мағынасы қандай?
График қандай мәселелерді шешуге мүмкіндік береді?
Графикті талдау:
Графикте қандай физикалық тәуелділік берілген?
Координата өстерінде қандай физикалық шамалар көрсетілген және олардың өлшем бірліктері қандай?
Тәуелділік графигі нені білдіреді?
Графиктің ерекше нүктелері бар ма? Олардың физикалық мағынасы қандай?
График қандай мәселелерді шешуге мүмкіндік береді?
Сызбалар, суреттермен жұмыс
Суретте не көрсетілген? (физикалық денелер, бөлшектер, құралдар, механизмдер, график элементтері, т.б.)
Аталған нысандардың атқаратын қызметтері қандай?
Нысандардың өзара байланысы қандай?
Нысандардың қандай қасиеттері өзгереді және неліктен?
Олардың өзгеруі басқа нысандарға қалай әсер етеді?
Сурет (сызба) қандай құбылысты, заңды сипаттайды?
Сызбалар, суреттермен жұмыс
Суретте не көрсетілген? (физикалық денелер, бөлшектер, құралдар, механизмдер, график элементтері, т.б.)
Аталған нысандардың атқаратын қызметтері қандай?
Нысандардың өзара байланысы қандай?
Нысандардың қандай қасиеттері өзгереді және неліктен?
Олардың өзгеруі басқа нысандарға қалай әсер етеді?
Сурет (сызба) қандай құбылысты, заңды сипаттайды?
Физикалық экспериментті бақылау және сипаттау жоспары:
Тәжірибе қандай физикалық құбылысты, үдерісті көрсететінін анықтау;
Құрылғының негізгі элементтерін атау;
Түсіндірме сызбаларын салу;
Эксперименттің барысын және нәтижелерін сипаттау;
Құрылғыда нені өзгертуге болатынын және ол нәтижеге қалай әсер ететінін болжамдау;
Қорытындылар жасау.
АТМОСФЕРАЛЫҚ ҚЫСЫМНЫҢ БАР ЕКЕНІН ДӘЛЕЛДЕУ
Қысымның өзгерісі
Су құйылған ыдыс, шам, бос шыны ыдыс
Су құйылған ыдыстағы шамды жағады
Жанып тұрған шамды шыны ыдыспен жабады
Шыны ыдыс ішіндегі су көтеріледі (бақылау)
Құбылыс бойынды қорытынды жазу
Асқар мен Серік физика сабақтарында қолдану үшін резистор жасауға шешім қабылдады. Асқар мыс сымды, ал Серік темір сымды алды.
–Темір сымды бекер аласың, барлық өткізгіштерді мыс сымнан жасаған дұрыс, ол құндырақ, жақсырақ па?– деді Асқар.
- Жоқ, менің ойымша, мыс сым жарамайды, кедергі өте аз болады, - деп қарсылық білдірді Серік.
– Менімше, қандай сым алғаныңа байланысты!- Асқар күлді. Дегенмен менікі жақсырақ.
Кейске арналған сұрақтар
1. Достардың қайсысының пікірі дұрыс?
2. Резистор жасау үшін алынатын сымның сипаттамалары қандай болады?
3. Қарапайым сымнан жасалған резистордың кедергісі қалай есептеледі?
4. Сіздің пікіріңіздің дұрыстығын қалай тексеруге болады?
ЭССЕ:
«Найзағай»
Ол туралы мен не білемін?
Ол туралы қандай ғылыми деректер бар?
Ол неліктен қажет?
Оны қалай пайдалануға болады?
Егер менің мүмкіндігім болса, мен оны қалай жүзеге асырар едім?
