«ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ
УНИВЕРСИТЕТІ» МЕББМ
NSEO «KAZAKH-RUSSIAN
MEDICAL UNIVERSITY»
10
Биохимиялық реакциялар
Молекула кванты жұтқаннан кейін қоздырылған болады (активация).
Молекулалардың дезактивациясы жоғарыда көрсетілген процестердің
салдарынан жүреді, сол сияқты, бірінші синглетті және бірінші үш плетті
деңгейден
негізгіге
ауысқанда
жүреді
(5,
->
5
0
,Т
{
->
5
0
).
Бірінші
ауысу
флюоресценция
құбылысы,
екіншісі
–
фосфоресценция қүбылысы кезіңде көріне бастайды.
Екеуін қосқандағы
жалпы аты – люминисценция деп аталады. Барлық аса қыздырылған қатты
және сұйық денелер үздіксіз спектрді береді, бұнда көріну обласында
(күлгін жарықтан түсті жарыққа дейінгі) жеті негізгі түрлі – түсті жарықты
бөліп алуға болады. Люминесценция заттың шамадан тыс сәулеленуі мен өз
периодынан артық ұзақтыққа ие сәулеленуін айтады.
Анықтаманың бірінші бөлігі бірқалыпты жылулық сәулеленуді білдіреді.
Люминесценция қалыпты жағдайда спектрдің
көзге көрінетін және
ультрафиолет аймағында өтеді. Бұл аймақтардағы жылу шығару жүз не
мыңдаған градус температурада пайда болғанмен, люминесценция барлық
температурада жүзеге асады. Сол себепті суық жарқырау деп аталады.
Бұл анықтамадағы ұзақтылық белгісін басқа да жырық шығару
құбылыстарымен шатастырамау үшін С.И. Вавилов ұсынған. Мысалы,
жарықтың шашырау құбылысы.
Люминесцияға электронды -қозушы молекулалар қатысады. Қозу түріне
байланысты люминесценцияның бірнеше түрін ажыратады. Зарядталған
бөліктер
туындатқан
люминесценция:
иондармен-
ионолюминесценция, электрондар- катодолюминесценция,
яролық сәуле
шығарумен- радиолюминесценция. Кристалдардың кейбір түрлерін
бұзып,сындырғанда триболюминесценция туындайды. Электр өрісі
электролюминесценцияны
туындатады.Оның
жиі
кездесетін
түрі
газ зарядының жарқырауы. Экзотермиялық химиялық реакциясы бар
реакцияны хемилюминесценция дейді.
Дегенмен жарық шығаруда