Реферат пәні: Құқық және сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет негіздері
Сыбайлас жемқорлықтың зардаптары мен салдары
жүктеу/скачать 45,06 Kb.
|
Сыбайлас жемқорлықтың жіктелуі және механизмдері
| 3.Сыбайлас жемқорлықтың зардаптары мен салдары
Сыбайлас жемқорлық мемлекеттің алдына қойған міндеттерін орындауға мүмкіндік бермейді (мысалы, пара беру арқылы қызметке тұру жұмыстың тиімділігін төмен детін, шығын әкеледі); пара беру арқылы жоғары оқу орындарына түсу қоғамның маңызды бөлігін интеллектуалды потенциалдан айырып, жақын деңгейдегі мемлекеттік емес оқу орындарына толеи оқуіа жағдайы келмейтін талантты жастарға жоғары білім алу мүмкіндігінсн айырады. сыбайлас жемқорлық интенсивті климатты бұзуы нәтижесінде жеке бизнестің ұзақ мерзімді шартты инвестициялау жоқ болғандықтан, алдын-ала болжау мүмкін емес жағдайда же дел табысқа не болуға үмтылуға тура келеді. сыбайлас жемкорлық басқару аппаратының бағасының көтерілуіне әкеп соғады (пара алушылық ақырыңда салық төлеушілерге кесірі тиіп, нәтижесінде о л көрсеткен қызметіне бірнеше есе кои төлеуге мәжбүр болады). егер сыбайлас жемқорлық "қара" комиссиялық түрде корінсе, қоғамдық талаптарды қапагаттандыруға бағытталған жалпы қаражат сомасын қысқартуға әкеледі. сыбайлас жемқорлық мемлекеттік, мемлекеттік емес басқару аппараттары ортасында ірітушілік әсерін тигізеді, шынайы жұмыс ынтасын төмендетеді (этиканын жалиы деңгейі төмендейді және неге тек ол ғана жеке-дара құлықтылық нормасын сақтауга тиіс деген әркімде сүрақ туады); жоғары билік эшелонындагы сыбайлас жемқорлық жариялану игілігіне айналыл, олардың сенімін бұзып, ақырында легатимділігіне күмән туғызады. Саяси элитаның жемқорлығына сенген халық "ортақ қазынаға" қол салмай тұра алмайды. Жемқорлықты басқару персоналы мемлекет пен қоғамның гүлденуіне өзінің жеке мүддесімен үлесін қосуга психологиялық дайын емес. Сыбайлас жемқорлық ойі а симайтыи сот әділдігін жасайды, ойткені адамгершілігі төмен және ақшасы коптің дегені дұрыс болады. "майлау" сыбайлас жемқорлығы әлеуметтік дамудың басым копшілігі жалғанға айналғанын келтіреді. Сыбайлас жемқорлық демократияға қауіпті, ойткені халықты сайлауға қатысуға деген адамгершілікті ынтасынан айырады. сыбайлас жемқорлық әлеуметтік стратегия бағдарламасын жүқартады, сыбайлас жемқорлардың status quo беделі мен мүлкінің бөлінген ортасын сақтауға мүмкіндік беретін күий басым құрылым пайдасына бюджеттік қаражатты жонсіз қайта болуіп көрсстеді. Сыбайлас жемқорлықты глобальдық ауқымдагы құбылыс ретінде қарастырғанда мамандар оның негізгі себептеріне мыналарды жатқызады: сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңдар мен заңаға сәйкес акгілердің оңтайлы жүйесінің жоқтығы; экономикалық және әлеуметтік реформалар жүргізудегі елеулі кемшіліктер мен өрескел қателер; құқық қорғау орғадарының сыбайлас жемқорлықпен күрестегі жұмыстарының нәтижесінің мардымсыздығы (Қолданылатын шаралардың көбі сыбайлас жемқорлықтың себеитерін жоюға емес, сыбайлас жемқорлық көрінісінің өзіне қарсы бағытталған, алайда тек қана қылмыстық қудалау шаралары сыбайлас жемқорлықтың іргесін шайқалтуға қауқарсыз); саяси элитаның бір бөлігінің қылмыспен "жең үшымен жалғастығы"; халықтың құқықтық санасының дамымағаидығы, ол "төмеңдегі" сыбайлас жемқорлыққа жаішай қарсылықтың мүлдем болмауына апарып соқтырады. ТМД елдеріндегі коррунциялық құбылыстардың, негізінен, осындай этапта барлық мемлекеттерге тон болатын себеитеріне мыналар жатады: жылдарда қоғамды реформалауға белсенді түрде мүмкіндік туғызған теріс фактор ретінде коптеген "бастапқы капиталдар" мен кәсіпкерлердің әлеуметтік тоитарын (соның ішіиде алпауыттарды (олигархтарды) да жедел қарқынмен құру үдерісін ынталандыру арқылы корініс беруі; мемлекеттік қызметшілердің жұмыстары мен олардың қабылдаған шешімдеріне жасалыи келгеп бұрынғы әлеуметтік-құқықтық бақылауды оның жаңа демократиялық формаларын тагшай тұрып жою. Нарықтық механизмдердің оз-өзінен жанпай репелетіндігіне деген үміт алдамшы боп шықты. Нарықтық экономика әлеуметтік-құқықтық бақылаудың жойылуын ойластырмауға тиіс, керісінше ол құқықтық айқыи нұсқамалар бойынша дамуы керек; сыбайлас жемқорлықтың кадрлық базасы ретінде шенеуніктердің сандық түрғыдан қауырт өсуі өте қуатты, сан тармаққа бөлінген колеңкелі экоиомикаііыц құралуы және елеулі бөлігі сыбайлас жемқорларды қарлсыландырудың көзін құрайтын мол заңсыз кірістер алу; халықтың сыбайлас жемқорлыққа конбістігі, әсіресе оның ең төменгі деңгейіңде; қоғамның тұрлі жіктерінің кірістері арасыпдағы елеулі алшақтық; биліктік және коммеріщялық құрылымдар арасыңдағы кең және еркін кадр алмасушылық; бюракратиялық аішараттың басқа демократиялық мемлекеттермен салыстырғанда функциональдық мүмкіншіліктердің тым үлкен колеміне шектен тыс моногюлиясы. Сыбайлас жемқорлықтың өсуін айқыыдайтын неғұрлым маңызды факторлардың қатарынан мемлекеттік орындардың экономика саласына орынсыз араласуын ерекше бөліп көрсету керек. Экономиканы жонсіз мемлекеттік реттеушілік бақылаудағы шеиеуніктер үшін салаларды кобейту арқылы сыбайлас жемқорлықты дамытуға қажетті мүмкіндіктерді кеңейтіп береді: жеңіддіктер, кредиттер, лицензиялар беру; жекешелендіруге мүмкіншіліктер, банктеы өкілеттілік алу құқығын, ірі әлеуметтік жобаларды және т.б. іске асыру құқығын беру - ресурстарды шенеуніктік бақылаудың ескі қағидаттары жұмыстың коптеген жаңа салаларын заңнамалық реттеудің жоқтығымен үйлесе кетеді. Және мемлекет рұқсат беру функцияларын іске асырған кезде төмендегідей жағдайлар сыбайлас жемқорлыққа мүмкіндік жасап береді: -мемлекеттік қызметтердің рұқсат етушілік қағидаттарымен байланысты ауқымды салаларын сақтау; азаматтардың оз құқықтарын және өздеріне қызмет көрсетудегі шенеуніктердің міңдеттерін білмеуі; шенеуніктердің өздерінің міндеттері және азаматтардың құқықтары туралы ақпараттарды жасырып ұстауы; бюракратиялық процедуралардың қиындатылуы; билік орындарының бір ведомствоға биліктік шешімдер қабылдауға да, қызмет көрсетуге де өкілеттілік беретін құрылымдық ерекше л іктері. Билік өзінің шектеушілік және реттеушілік функцияларын орындай отырып міндетті толемдер қабылдаған және қолданыстағы жосындарды (нормаларды) бұзғандық үшін айыппүл салған кезде төмендегідей жағдайлар сыбайлас жемқорлыққа мүмкіндік жасайды: азаматтың оз міндеттерін іске асыруының қолайлы процедурасының жоқтығы; айыппүлдар шкаласының оны төлеуден пара беру арқылы жалтаруға мүмкіндік беретін теңсіздігі. Сыбайлас жемқорлық тікелей үш бағытқа - қылмыстық қудалаушылықтан қорғану сезімін қамтамасыз етуге, нормативтік ережелерді бұзғаны үшін жергілікті билік орындарының құрығынан жалтаруға, рұқсат ететін қүжаттар алуға келіп тірелетін батыс елдерімен салыстырғанда, ТМД елдеріңде сыбайлас жемқорлықтың ең алдымен рұқсат етілген қызметтердің тиісті дәрежеде орындалуы мен әлеуметтік түрғыдан құпталатын мақсаттарға қол жеткізудің құралы болу фактісі -— ең қауіптісі.[37] Мәселеыі зерттеушілер ТМД елдері экономикасында мсмлекеттік қатысудың сыбайлас жемқорлықпен шырмалған салалары ретінде мыналарды атайды: -мемлекеттік меншіктің жекешеленуі 1994-тен 1997 жылға дейін анықталған әр оныншы қылмыс жекешелендіру саласында жасалған, ең кең таралғаыдары ақшалай қаражат иен пара алу боп шықты; -салық салу. Салық жүйесінің күрделілігі мен қатандығы және тиісті заңнамалық актілердің орындалуын толық бақылауға алудың мүмкіндігіыің болмауы колеңкелі бизпестің дамуына алып келді.Тиісті мемлекеттік орындардағы қылмыстық әрекеггер, парақорлықпен қатар, қызметтік жалған қүжат арқылы қылмыстық элемепттермен заңға қайшы байланыстарға түсуге кеп тіреледі; бюджеттік қаражатты болу. Мемлекеттік кредиттер берудің немесе бюджеттік қаражатты болудің парақорлықиеи астасуы жиі кездесті; кедендік сала. Қылмыстық әрекеттер іс жүзінде контрабандаға комектесумен, соның ішінде фирмалардың - кедендік брокерлсрдің жұмыстарын қамтамасыз етумеи байланыст жүктеу/скачать 45,06 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|