2.2. Климаты
Климаты тым континенттік ж?не ?те ??р?а?. Негізгі климат т?зуші факторларды? бірі — к?н с?улесіні? ?за?ты?ы, ол жылына 2300-2500 са?ат; е? жо?ары орта айлы? м?ні шілдеге келеді. Жылды? жиынты? радиация м?лшері 110-120 ккал/см2, шашыранды радиация 45-50 ккал/см2. Облыс айма?ы негізгі ?ш т?рлі ауа массалары ы?палында болады: арктикалы?, полярлы? (?о?ыржай белдеу ауасы), тропиктік. Жылды? суы? мезгіліндегі ауа райыны? ?алыптасуына азия антициклоныны? батыс тарма?ы ?лкен ?серін тигізеді. ?ыста ашы? ауа райы басым. Е? суы? ай - ?антарды? орташа температурасы Солт?стікте — 18°С, О?т?стікте — 14°С бай?алады. Абсолюттік минимум — 52°-44°С аралы?ында ауыт?иды. К?ктемдеде антициклонды? ауа райы режимі са?талып, ??р?а? ?рі желді ауа райы ?алыптасады: к?ндіз ?те жылы, т?нде ?сік бай?алады. Жалпы к?ктемгі ауа райы т?ра?сызды?ымен ерекшеленеді. Жазда Орталы? ?аза?станны? дала айма?ы т?сында?ы ауа массалары ?атты ?ызып, б?лтсыз, ашы? ?рі ысты? ауа райы орнайды. Е? жылы ай — шілдені? орташа температурасы Солт?стікте + 18°С, О?т?стік айма?ында +22°С болады. Е? жо?ары температура +40-43°С м?лшерінде. Жо?ары температура (30°С ж?не одан жо?ары) шілдеде орта шамамен 7-8 к?ннен, 10-15 к?нге дейін созылады. Ауа температурасыны? орташа жылды? м?лшері 1,2-3,5°С аралы?ында. Жылы мерзім ?за?ты?ы облысты? ?ыратты б?ліктерінде (?ар?аралы, А?то?ай таулы айма?тары) 198 к?ннен — 207-220 к?нге (?лытау, Жа?аар?а, Шет аудандары) дейін ауыт?иды. Аязсыз мерзім ?за?ты?ы тиісінше 90-100 ж?не 110-135 к?нге жа?ын. Ауаны? салыстырмалы ыл?алдылы?ыны? е? жо?ары м?ндері ?ыста бай?алады. Облыс айма?ында ?арашадан наурыз?а дейін оны? орта айлы? м?лшері 78-82%. Жылы мерзімде салыстырмалы ыл?алдылы? Солт?стік ба?ыттан О?т?стікке ?арай кемиді. Маусым-шілде айларында е? т?мен орташа айлы? м?лшері 53-58% бай?алады. Жауын-шашынны? жылды? орташа м?лшері к?пшілік жерде 200-300 мм, Шы?ыс б?лігінде 330 мм т?седі. Е? жо?ары айлы? орташа м?ні шілдеде 40-47 мм, е? т?мені ?а?тарда 8-18 мм. К?ктемде жылды? жауын-шашынны? 25% жауады. Жазда жауатын м?лшері (маусым-тамыз) 120 мм, я?ни жылды? норманы? 40%-ын ??райды, ?рі н?серлі болады. ?ырк?йекте 23 мм, ?азанда 27 мм жауын-шашын жауады. Е? бірінші ?ар жаууы ?ырк?йекті? бірінші онк?ндігінде бай?алады. Желді? орташа жылды? жылдамды?ы — 5,5 м/сек. Е? жо?ары айлы? орташа м?ні наурызда — 6,8 м/сек, с?л т?мен м?лшері а?пан мен желто?сан?а келеді (6,5 ж?не 6,1 м/сек). Е? б?се? жел жылдамды?ы тамызда — 4,3 м/сек. Жылы мерзімдегі жел режиміні? ?алыптасуы ай?ын білінбейтін т?мен ?ысымды бари?алы? ?ріспен байланысты. ?арашадан наурыз?а дейін айлы? орташа жел жылдамды?ы ?сіп отырады
Достарыңызбен бөлісу: |