Ресейде инклюзивті білім беру

“Ресейде инклюзивті 
білім беру”
Жигерхан Айдана
Бейбіт Дəмелі

Инклюзивті білім беру 
– мүмкіндігі шектеулі 
балаларды 
оқытып-үйретудің 
бір 
формасы. 
Инклюзивті оқыту негізінде балалар құқығын 
кемсітпеу, 
барлық 
адамдарға 
деген 
теңдік 
қатынасты қамтамасыз ету, сонымен бірге ерекше
оқыту қажеттілігі бар балаларға арнайы жағдай
қалыптастыру идеологиясы жатыр. 

XX ғасырдың аяғында көптеген дамыған əлем елдерінде 
мүмкіндігі шектеулі балаларды оқытуды дамытуда алдыңғы 
орында тұрған инклюзивті білім беру болды. Жалпы білім беру 
үрдісіне енгізілген балаларға оқуды жеңілдететін қосымша 
арнайы жағдай, көмек, қолдау қарастырылады. Əрбір елде 
интеграциялаудың өзіндік үлгісі іске асырылуда, бұл білім беруде 
интеграциялаудың жан-жақты үлгісін құрудың мүмкін еместігін 
көрсетуде. Инклюзивті білім беруді іске асырып жатқан елдерде 
айқындалған басым бағыт жалпы мектептік білім беру саласында 
қарастырып отырған категориядағы балаларды жалпы білім беру 
үрдісіне міндетті түрде енгізуді көздейді. 

1991 жылдың күзінен бастап Ресейде «Мүмкіндігі 
шектеулі балаларды интеграциялау» жобасын іске асыру 
басталды. Нəтижесінде 11 аймақта мүмкіндігі шектеулі 
балаларды интеграциялап оқытудың экспериментальды 
алаңдары құрылды. Мүмкіндігі шектеулі балалармен 
педагогтардың 
жұмыс 
істеу 
мақсатында 
Ресей 
Федерациясының 
білім 
министрлігі 
педагогикалық 
жоғарғы оқу орындарының оқу жоспарына 1996 
жылының 
1 
қыркүйегінен 
бастап 
«Арнайы 
(коррекциялық) педагогиканың негіздері», «Мүмкіндігі 
шектеулі балалардың психологиясының негіздері» деген 
курстарды енгізді.

Ресей Федерациясының
 
білім жəне ғылым министрлінің 
айтуы бойынша 2008-2009 жылдары инклюзивті білім 
беру үлгісі экспериментальды түрде көптеген білім беру 
мекемелеріне енгізілген. Ресейде мүгедек балаларды 
оқытудың 
инклюзивті 
білім 
беруден 
басқа 
да 
нұсқалалары бар: арнайы мектептер мен интернаттар; 
коррекциялық мектептер; «Интернат-үйлер»; үйден 
оқыту; қашықтықтан оқыту.

Назарларыңызға рахмет !