Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары
жүктеу/скачать 8,24 Mb. Pdf көрінісі
|
Sbornik Zholamanov
- Бұл бет үшін навигация:
- ВОРПОМИНАНИЕ ОБ ТЧИСЕЛЕ
- ҦЙЫМДАСТЫРУШЫСЫ РЕТІНДЕ
г.Алмасы
В жизни рлтцабсрь врсЯеци, косоЯъе оскладъвабс оспецасок на врб своб жизны. ВрсЯеца, о косоЯой ь фоцт Яаррказасы, пЯоизочла в 1978 годт. Порле оконцаниь арпиЯанстЯъ мъ р рерсЯой бъли напЯавленъ на Яабост в Кокцесавркий педагогицеркий инрсистс имени Ч.Ч.Валифанова на кауедЯт алгебЯъ, геомесЯии и месодики пЯеподаваниь масемасики. РексоЯом инрсистса в со вЯемь бъл Е.И.БоьЯркий, инселлигенснъй целовек, уилолог по обЯазованиб. Он бъл Яад новомт пополнениб, пожелал трпефов. Далее нацалоры знакомрсво р инрсистсом. Оцены тбснъе атдисоЯии, добЯожеласелынъе лбди, пЯиьснаь асморуеЯа. Но один вопЯор вре задавали поцси чепосом: «Съ бъла т Жоламанова?», «А т пЯоЯексоЯа бъла?», «Чсо рказал Жоламанов?». Мъ задтмалиры: «Чсо асо за целовек? Пиноцес? Поцемт чепосом?». НатсЯо оспЯавилиры на врсЯецт. ОскЯъли двеЯы в его кабинес и… твидели не монрсЯа, а обаьселыного мтжцинт р гладко зацераннъми волорами и реЯъми глазами. Глаза аси внимаселыно и изтцабше пормосЯели на нар, вопЯочаь: «Нт как? Надолго? Или вЯеменно?» Оцены вежливо поинсеЯеровалрь, как мъ трсЯоилиры, и нацал Яаррказъвасы об инрсистсе. Какие лбди здеры Яабосабс! Нарсоьшие марсеЯа рвоего дела: П.К.Бтласов, А.Г.Гтрманова, Г.И.Багмтс, Л.А.Мтлькаева и многие дЯтгие. Блерсьшие пЯоуеррионалъ, рамоосвеЯженнъе лбди, мтдЯъе нарсавники, они внерли дорсойнъй вклад в дело обЯазованиь ревеЯного Яегиона. Рсолыко рсЯарси бъло в его Яецаф, ьЯорсного желаниь рделасы миЯ кЯаче, обЯазование – более мошнъм, жизны – более инсеЯерной, цсо, даже не знаь его, мъ пЯониклиры к Ктандъкт Дормаганбесовицт тважением и лббовыб. Поцемт- 455
со врпомнилрь в асо вЯемь уилым «Коммтнирс» р Евгением ТЯбанрким в главной Яоли. Помнисе? Как он деЯевыь пилил? Рколыко вЯемени длилары врсЯеца? Рколыко вЯемени нам бъло осдано? Много. Осложенъ бъли в рсоЯонт важнъе дела, цсобъ ознакомисы нар р положением вешей, а на рамом деле – пЯивисы лббовы к делт, косоЯомт робиЯалиры рлтжисы. ГЯомкиф пауорнъф рлов «рлтжи Осецерсвт» рказано не бъло. Но каждъй из нар поньл, цсо дело надо деласы фоЯочо, не изменьсы емт, зарлтжисы пЯизнание и тважение, а знацис, рорсоьсырь как гЯажданин, как тциселы, как целовек. 15 лес Яабосъ в Кокцесаврком педагогицерком инрсистсе имени Ч.Ч.Валифанова рцисаб пЯекЯарной поЯой в рвоей жизни.
масемасика пәнінің мұғалімі, Абай асындағы №10 мексеп, Павлодар қалары ҰРСАЗ
Біз ПавлодаЯ педагогикалъҕ инрсистсънъң масемасика бҲлімін 1969- 1973 жълдаЯъ оҕъп бісіЯдік. Ҕтандъҕ ДормағанбесҰлъ біздеЯге геомесЯиь пәнінен рабаҕ беЯді. Ол кірі мінезі ҕасал, рстденссеЯ алдъндағъ салабъ мъҕсъ оҕъстчъ болдъ. Ол кезде ҕазаҕ мексебін бісіЯіп келген балалаЯ оЯър сілінде оҕисънбъз. Ҕазаҕ мексебін бісіЯген балалаЯдъ ҕала мексебінде ағълчън сілін оҕъған оҕтчълаЯъмен біЯ сопҕа ҕоръп оҕъссъ. Атъл мексебін ҕазаҕча бісіЯіп келген біздеЯге барънда инрсистсса оЯърча оҕт ҕиънға сүрсі. Рол кездеЯі рабаҕ үрсінде Ҕтандъҕ ДормағанбесҰлъ ҕазаҕ балалаЯънъң кҲңілін, Ятфън кҲсеЯт үчін ҕазаҕча аҕълън айсъп, кейде намърҕа сиіп ҰЯъръп са аласън. «РендеЯ Ҕазаҕрсаннъң болачағъръңдаЯ» - дейсін. БіздеЯге МҰҕанов Ғ.М., Шаьфмесов С.К., Аьчинов М.М., Кадыкалов В.Г. деген ғалъмдаЯ рабаҕ беЯді. Рол алған біліміміздің аЯҕарънда ҕазіЯгі кезде әЯ жеЯде, әЯ ралада ҕъзмес асҕаЯъп жүЯміз. КҲпчіліксеЯі Ҳз мамандъҕсаЯъ бойънча біліксі-білімді ҰрсаздаЯ болъп жҰмър ірсейді. Рстденссік чағъмъзда біздеЯге білім беЯген ҰрсаздаЯъмъз әЯҕачанда ерімізде және үлкен Яафмесімізді айсамъз.
456
заведтюшаэ кауедрой родержаниэ и месодов обтцениэ Павлодарркого обларсного инрсистса повычениэ квалиуикахии тциселей ВОРПОМИНАНИЕ ОБ ТЧИСЕЛЕ
РЯеди вреф ртшерсвовавчиф многие рсолесиь и нъне ртшерсвтбшиф пЯоуеррий не многие бъли окЯтженъ саким тважением, как тциселырсво. Немало
тциселей Яерптблики подгосовил Жоламанов Ктандък Дормаганбесовиц. ВпеЯвъе ь р ним познакомилары на подгосовиселынъф ктЯраф пеЯед порстплением в ПавлодаЯркий пединрсистс в 1969 годт. Эсо бъл целовек, фоЯочо знавчий рвой пЯедмес, р пеЯвого взгльда цтврсвовалиры его пЯинхипиалынорсы, сЯебоваселынорсы, цсо подсвеЯдилоры, когда он рсал верси т нар заньсиь на пеЯвом ктЯре. Засем Ктандъка Дормаганбесовица пеЯевели в дЯтгой гоЯод на более въроктб должнорсы. В 1973 годт пЯоизочла новаь врсЯеца р ним как р пЯедредаселем ГортдаЯрсвенной комиррии на въптркнъф акзаменаф. Мъ, въптркники уизико- масемасицеркого уактлысеса ПавлодаЯркого пединрсистса, цтврсвовали оробтб освесрсвеннорсы пЯи рдаце акзаменов, веды нам фоселоры показасы веры багаж знаний, косоЯъм нар рнабдили сакие пЯеподавасели как Кадыкалов В.Г., Мтканов Г.М., Бокаева Р.Р., Каренов Ш.К., Шаьфмесов С.К., Найманов Б.А. Въптркники сеф лес в нарсоьшее вЯемь трпечно сЯтдьсрь в Яазнъф осЯарльф обЯазованиь. Веды сакаь мирриь - бъсы тциселем - ерсы и бтдес врегда. Памьсы об Тциселе р болычой бтквъ бтдес пЯодолжена в его тценикаф, пЯодолжасельф пЯоуеррионалыной ктлыстЯъ, марсеЯрсва, косоЯъф давали и дабс миЯт сакие върокообЯазованнъе лбди, как Ктандък Дормаганбесовиц Жоламанов.
Төртқараева Г.Б. п.ғ.к.,доцент, шәкірті, Ш.Уәлиханов атындағы Кӛкшетау пединститутының түлегі
Кӛп адамдардың жан-жүрегінде ӛшпестей қалатын ерекше бір тұлғалар болады. Солардың қатарында математика және физика кафедрасының оқытушысы, Ш.Уәлиханов атындағы Кӛкшетау педагогикалық институтының оқу, тәрбие және ғылыми істері жӛніндегі проекторы Жоламанов Қуандық Досмағанбетұлын үлкен құрметпен атауға болады. 457
Қайталанбас жарқын тұлға, адамгершілік жоғары принциптерді ұстанған, мақсат жолында ештеңеден тартынбайтын, шыншыл әрі адал адам ретінде ол біздің жадымызда әлі де сақталып, қазірге дейін айтылып келе жатыр. Ол кісі талап қойғыш ұстаз бола отырып, студенттерді ӛз пәні математиканы сүюге, оны терең игеруге шақырды. Жан дүниесі философ бола отырып, ол «жақсы ұстаз» деп ӛз шәкірттерін нағыз адами қасиеттерге баулитын ұстазды атайтын. Біз әлі күнге дейін ол кісінің әртүрлі ӛзекті тақырыпқа құрылған тартымды сабақтарын еске аламыз. Әрқайсымызды жақсы түсінетін ол біздерге ақыл- кеңес беретін бедел иесі болды. Оны әрбір студентке деген ыстық-ықыласы, шыдамдылығы, әкелік қамқорлығы сияқты қасиеттер ерекшелейтін. Біздерден, шәкірттерінен, ақыл мен білімін, қажыр-жігерін аямайтын. Қазір ондаған жыл ӛткен соң біз ол кісінің ӛскен ортасынан алған адамгершілік тәрбиесі мен білімін біздердің жүрегімізге еккендігін түсініп отырмыз. Белгілі қазақ жазушысы Сәбит Мұқанов ӛзінің «Халық мұрасы » атты белгілі кітабында Қуандық Досмағанбетұлының әкесінің биік шешендік ӛнерін тамсана жазады. Жоламановтардың үлкен де тату отбасында балаларды ерте бастан білімге, еңбекқорлыққа, шыдамдылыққа тәрбиелеу үрдісі болды. Ӛзінің еңбек жолын ерте 14жастан бастаған Қуандық Досмағанбетұлы Конюхов жетіжылдық мектебінде мұғалім болды. Петропавл педагогика училищесіне түсіп, оны үздік бітіреді. Қуандық Досмағанбетұлы мектепте жоғары сыныптарды алгебра, геометрия, физика пәндерін жүргізеді. 1953 жылы Қуандық Досмағанбетұлы Қазақ мемлекеттік университетіне оқуға түседі. Ол кісі математиканы таңдайды. Оның ұстаздары академик К.П.Персидский., профессор Х. Ибралиев , доцент В.П.Харасахалалар болды. Қуандық Досмағанбетұлының курстасы Ӛмірзақ Сұлтанғазин Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының президенті болды. Ол кісінің достарының кӛбі - Қазақстанның білім және ғылым саласының белгілі тұлғалары. Университтегі оқу жылдарында ол жас ғалым болып қалыптаса бастады. Қуандық Досмағанбетұлы студенттік ғылыми қоғамның мүшесі ретінде студенттік ғылыми конференцияларда баяндамаларымен кӛзге түсті. Ғылымға деген қызығушылықты ол ӛзінің үздік оқуымен ұштастырды. Үздік диплом алған ол ӛзінің еңбек жолын Кӛкшетау облысы Ленинград селосындағы орта мектептің оқу ісінің меңгерушілігінен бастап, кейіннен директор болды. 1960 жылдан бастап ол Семей зооветеринарлық және Павлодар индустриалды институттарында сабақ береді де, 1962 жылы жаңа ашылған Павлодар педагогикалық институтында математика және физика кафедраларын меңгереді. 1969 жылы Қуандық Досмағанбетұлы диссертация қорғап, философия ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алды. Оның құнды ғылыми еңбектері КСРО-ның ВДНХ қола медалімен марапатталады. Қуандық Досмағанбетұлы ӛзінің 30 жылдық ғұмырын Ш.Уәлиханов атындағы Кӛкшетау мемлекеттік университетіне арнады.Осы жылдары педагогикалық институттың орнығуы, дамуымен тұспа-тұс келді. Қуандық Досмағанбетұлының жұмыс
458
істеп жүрген жылдары химия, биология, қазақ тілі мен әдебиеті, информатика сияқты жаңа мамандықтар ашылды. Жыл сайын студенттер саны мен ғылым кандидаты және ғылым докторларының саны ӛсті. Қуандық Досмағанбетұлы еңбектегі табыстары үшін Қазақ ССР Жоғарғы Кеңесінің, Қазақ ССР оқу министрлігінің, жоғары білім және ғылыми ұйымдар кәсіподақтарының Республикалық комитетінің Құрмет грамтосымен, «КСРО оқу ісінің үздігі», «Қазақ ССР халыққа білім беру ісінің үздігі», «Білім», бүкілодақтық білім қоғамының «Белсенді еңбегі үшін» тӛс белгілерімен, Ы.Алтынсарин, «Ерен ерлігі» медальдары және кӛптеген грамоталарымен марапатталды. Қуандық Досмағанбетұлы ӛзінің жұбайы Тәнзилә Шағырбайқызымен жеті бала тәрбиелеп ӛсірді. Олар жоғары білім алып ӛздерінің ӛмірлік жолында әкелерінің істерін әрі қарай жалғастыруда. Екеуі – ғылым кандидаты. Бауыржан физика-метематика ғылымдарының кандидаты болып әкесінің ізін басып келе жатқан, бірақ оның ӛмірі уақытсыз аяқталды. Қызы Сәуле – экономика ғылымдарының кандидаты, Ш.Уәлиханов атындағы Кӛкшетау мемлекеттік университетінің доценті. Бақытжан әкімшілік іспен айналысады. Батырхан Қуандықұлы – Қазақстанның ең үздік синхронист аудармашысы, Женева
қаласындағы Халықаралық
аудармашылар ассоцияциясының мүшесі. Шолпан РR және жарнама бойынша маман. Асан Президенттің «Болашақ» бағдарламасымен Ұлыбританияда магистратураны оқып бітірді. Бүгін де қазақстандық компанияда НR маманы болып қызмет атқарады. Аман Теңіз кен аймағында кауыпсіздік жӛніндегі инженері болып жұмыс істейді. Қуандық Досмағанбетұлының 12 немересі, 2 шӛбересі бар. Құрметті еңбек демалысында да Қуандық Досмағанбетұлы қоғамдық ӛмірге белсене араласып, кӛп уақытын жолдастарымен, қаланың зиялы ақсақалдарымен ӛткізді. Немерелерінің тәрбиесіне кӛп кӛңіл бӛлді. Классикалық және қазіргі әдебиетті оқуды жанына серік етті. Ол әкесінің артында мұра болып қалған қазақ халқының шежіре - жазбаларды аударып, жүйелеген. Қуандық Досмағанбетұлының жарқын да жайсаң бейнесі оқушыларының жүрегінде мәңгі қалады.Тәлімгер ұстазымыздың есімі әрқашан ыстық, ардақты.
Байгужина М.Е., директор лицея, выпускница КГУ им. Ш.Уалиханова МОЙ УЧИТЕЛЬ
Я благодарна судьбе за то, что в жизни встретила такого человека, как Куандык Досмаганбетович.Мы, студенты специальности «Математика» конца 70-х годов ХХ века, занимались учебой в те годы с большим удовольствием. 459
Одной из основных дисциплин был «Математический анализ», который вел Куандык Досмаганбетович. Вспоминая его как преподавателя, мнехочется отметить, каким он был принципиальным, требовательным, в меру строгим и в то же время очень человечным. Среди моих сверстников-студентов Куандык Досмаганбетович пользовался большим уважением. Мы знали, что на экзамене он будет очень объективным и сумеет определить наличие той глубины понимания материала, которая необходима будущему учителю математики. В лице Куандыка Досмаганбетовича невозможно не отметить ту плеяду профессорско-преподавательского состава моего родного «физмата», которая воспитала нас, сегодняшних профессионалов. Такими людьми как Куандык Досмаганбетович Жоламанов, Асия Гусмановна Гусманова, наш нынешний декан физико-математического факультета К.Х.Мусабаев, профессор К.Г.Кожабаев, старший преподаватель Т.С. Киршова, всегда славился наш «физмат». Помню анонимное анкетирование, которое проводилось администрацией университета среди студентов. Среди множества вопросов был вопрос о том, какой факультет самый «прозрачный» во время сессии. Отрадно отметить, что ни одного нарекания не было сказано в адрес преподавателей физико- математического факультета. Напротив, студенты отмечали, что на физмате существует атмосфера взаимоуважения между преподавателями и студентами. А это уже система, школа, которая создавалась такими людьми, как Куандык Досмаганбетович. По окончании института я проработала десять лет учителем математики в сельской школе. Заметив мои профессиональные успехи, Куандык Досмаганбетович пригласил меня работать в вуз, уже самой готовить будущих учителей. Отмечая его как коллегу, хочется выделить его большую работоспособность, требовательность к себе и к другим. В моем становлении как педагога большую роль сыграло то, что я училась у Куандыка Досмаганбетовича, и мне посчастливилось даже поработать с ним.Я с гордостью становлюсь в ряд его учеников и называю его СВОИМ УЧИТЕЛЕМ! МЮнЮт ӘЯілмЮженоа, Ақмолаоблысыныңбілімсаласындағы бақылаудепартаменті, Ш.Уәлиханов атындағы Кӛкшетау пединститутының түлегі
Ұстаз – шәкірт үшін ең жоғары адамгершіліктік үлгісі. Сондықтан да ол шәкірт жүрегінде ұмытылмас із қалдырады демекші, қолыма қалам алып 460
ӛзімнің ұстазым туралы бір сыр шерткелі тұрмын. ЖаЯасълърънан Ҳзіне айсълғаннъң бәЯін жесе сүрінген, кҲЯген, ерсіген және аңғаЯған нәЯрелеЯдің бәЯін жадънда жаҕръ раҕсайсън, ечнәЯрені Ұмъспайсън, алғъЯ да аңғаЯъмпаз аҕъл иері, білімге ҕҰчсаЯ, ара ҕанағасчъл, жаҕъндаЯъна да жас адамдаЯъна да әділ, жҰЯссъң бәЯіне жаҕрълъҕ пен ізгілік кҲЯресіп, роңънан
із ҕалдъЯған Ұрсазъм Жоламанов Ҕтандъҕ ДормағанбесҰлънъң бҰл дүниеден Ҳскеніне біЯ жълға жаҕън. 1984 жълъ Ш.Тәлифанов асъндағъ КҲкчесат педагогикалъҕ инрсистсънъң уизика-масемасика уактлысесіне сүріп онъ ойдағъдай бісіЯдім. Ҕтандъҕ ДормағанбесҰлъ ол кезде инрсистссъң оҕт ірі жҲніндегі ЯексоЯдъң оЯънбараЯъ ҕъзмесін асҕаЯасън. Бізге Ұрсазъмъз масемасикалъҕ анализ пәнінен дәЯір беЯді. Рол кезде ерстімізче, Ҳсе ҕасал және де салабъ да жоғаЯъ оҕъстчъ және барчъ деген мәлімдемелеЯ сүре барсадъ. Оҕт баЯърънда оръ мәлімдемелеЯді аңғаЯа барсадъҕ. Алдънан кҲпсеген рстденссеЯ білім алған және кҲп жълдаЯ бойъ Ұрсаз болъп, ҲміЯдің къЯ-ръЯън білген, әЯ жағдайда оң чечім саба білесін нъҕ барчъ Яесінде ҕалъпсарҕанъна жълдаЯ бойъ кҲзіміз жессі. Ҕтандъҕ ДормағанбесҰлънъң Ҳзіне де жанъндағълаЯға да Ҳсе жоғаЯъ салап ҕоь білтімен біЯге, адамгеЯчілік ҕариессеЯінің Ҳсе жоғаЯъ деңгейде болғанъна, мен Ҳзім ктә бола аламън. Мен біЯінчі ктЯр аьғънда, ол кірінің ҕабълдат бҲлмеріне кіЯіп, барҕа жоғаЯъ оҕтға баЯтъма байланърсъ Ҳсініч беЯіп чъғайън деп жасҕанда, сър бҲлмеден Ҕтандъҕ ДормағанбесҰлъ кабинесіне кіЯе беЯіп, мені кҲЯіп, Ҳзімен біЯге ала кіЯді. Рол кезде пЯоЯексоЯдъң кабинесіне кіЯт дегенің біз үчін Ҳсе ҕиън, онъ рол кездегі оҕъған рстденссеЯ жаҕръ сүрінеді. Кабинеске кіЯгеннен кейін, біЯден мән-жайдъ рҰЯап, не ребепсе Ҳсініч беЯіп осъЯғанъмдъ білгеннен кейін, Ҳсінічсі алъп, мъна рҲзді айсҕанъ әлі ерімде: “Балам, біЯінчі ктЯрсъ жаҕрълап аьҕса, рорън кез келген жоғаЯъ оҕтға атъртға боладъ. Оған дейін ойланаЯръң. ұміЯде мънадай біЯ ҕағида баЯ: “Сарсап кест оңай, оЯалъп келт ҕиън”. Сол кездегі жастықтың әсерінен басқа жолға түспеуіме кӛп септігін тигізген, әрі ӛзінің кӛп жылдар енбегінің тәжірибесінде кездескен жағдайларда адамгершілік, жанашырлық қасиетін жоғары ұстам еткен Қуандық ағама ризашылығым шексіз. Бұл жазылып отырған оқиға тек менімен болған. Ол кісінің кӛп жылдар ӛмір сүргендегі жасаған жақсылықтары қаншама екен деп, ойлайсың да қоясың. Қуандық ағаның ӛмірден озғанына бір жылға жақын. Алдыңыз жарық, жатқан жеріңіз торқа болсын. Соңыңыздан қалған туған-туысқандарыңызға, балаларыңызға дендеріне саулық, ұзақ ғұмыр тілеймін.
461
Ш.Уәлиханов атындағы Кӛкшетау мемлекеттік университеті
ҦЙЫМДАСТЫРУШЫСЫ РЕТІНДЕ
Ұстаз! Осы бір сӛздің терең мағынасы қай шәкіртті толғандырмайды дерсіз! Олардың бірі «қалдырған ізің мәңгілік, жадымда тұрар жаңғырып» деп ұстазының ой ұштарту жолында сіңірген еңбегін, кӛкірегіне құйған білімін бағалап, құрмет тұтады. «Ӛнегелі ӛмір» атты кітабымен, жазған мақалаларымен терең танысып, Қуандық Досмағанбетұлы Жоламанов ӛрелі азамат ретінде еліміздің білім беру саласында, Қазақстан ғылымына қосқан үлесі ұлан ғайыр екендігіне кӛзім жетті. Бойындағы даналық пен даралықты, мейірбандық пен ілтипатты дарыта отырып, ӛз ісіне деген жауапкершілігі, рухани байлығы, Елімізге және халқымызға деген махаббаты мен табысты еңбегі қызығушылық туғызады. Қуандық ағай 40 жылдан артық білім саласында жұмыс істеді. Семей, Павлодар, Кӛкшетау қалаларының жоғары оқу орындарында еңбек етіп, Солтүстік Қазақстанның оқу жүйесінің ӛркендеуіне, мектептерге сапалы мамандар дайындауға үлкен үлес қосты. Осы сӛздің дәлелі ретінде «Совершенствовать процесс подготовки учителей» («Мұғалімдердің дайындық үрдісін жетілдіру»), «Профессиональная подготовка и идейная закалка» («Кәсіби дайындық және идеялық шынығу») атты мақалаларын келтіруге болады. Қуандық ағайдың мақалаларында қоғамның және студенттердің жеке ынтасы мен қызығушылығының үйлесімі мұғалімді кәсіби дайындаудың тӛмендегідей мақсаттары мен міндеттерінің айқындалатыны байқалады: 1. Кәсіби маман дайындауда жоғары пәндік, педагогикалық, дидактикалық және әдістемелік деңгейге жетудің критерийлері:
оқылатын пәнге байланысты базалық білім деңгейінің болуы (кәсіби деңгей);
мамандыққа байланысты арнайы пәндерден академиялық білім деңгейінің болуы (іргелі білім деңгейі);
әр пәнді оқытуға
қызығушылықтың болуы
(танымдық қызығушылық);
әдістемелік және технологиялық біліктерінің базалық деңгейі. 2. Педагогикалық үдеріс барысында пән мұғалімінің ұстаздық мамандыққа бейім тұлғасын қалыптастыру:
бейімделу мүмкіндіктері (ӛзін - ӛзі кәсіби бағалау, қобалжу т.б.) қарым – қатынас, тіл табысу қасиеті;
педагогикалық бағыттылығы, ынтасы, қызығушылығы; жалпы білім, білік, дағдысының даму деңгейі. 3. Шығармашылық белсенділігін қалыптастыру: 462
мәселені шешуде қалыптан тыс тәсілдерді қолдана білуі;
мәліметтер жинау (портфолио), ілгері жылжу және болжамды тексеру,
нәтиже (рефлексия); ғылыми ойлау амалдарын қалыптастыратын оқу және зерттеушілік
сипаттағы міндеттер тізбегі (анализ, синтез, модельдеу, фондық кӛрнекілік т.б.). 4. Кәсіби тұлғалық қасиеттерін дамыту:
педагогикалық шеберлік; математикалық ойлау;
қабылдау, ойлау, ес, сӛйлеу, ӛзінің іс - әрекетіне ӛзі талдау жасау сияқты психиканың функционалдық тетіктері;
ерік, жігер, темперамент, мінез, қабілет. Осы қасиеттерге сай ұстаз – ізденімпаз ғалым, нәзік психолог, тынымсыз еңбеккер, ортаның ұйтқысы, жан –жақты шебер, терең қазыналы білімпаз, гуманист, белсенді патриот болғанда ғана қоғамның мықты да білікті, жоғары мәдениетті, жан – жақты дамыған, шығармашылығы жоғары жеке тұлғаны қалыптастырып, тәрбиелейтініне Қуандық Досмағанбетұлы нық сенімде болған. Бүгінгі таңда қоғам алдына қойылған негізгі міндеттердің бірі жан-жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру. Заманауи кезеңдерде ғылымдар жүйесінде, студенттердің болашақ кәсіби қызметке психологиялық және коммуникативтік дайындықты зерттеу ӛзекті мәселе болып келеді. Қоғам талаптарына орай еңбек сипаты мен мазмұнының аумақты, жылдам ӛзгеруіне байланысты кәсіби және мамандықтың қыр-сырына үңілуге психологиялық және коммуникативтік дайындықты қалыптастырудың теориялық және әдіснамалық ӛңдеулерін жүзеге асыру мәнді сұрақтардың бірі екендігіне сол кезде-ақ Қуандық ағай зор назар аударған. Кәсіби қалыптастыру, соған байланысты іс-әрекетті саналы ӛзіндік реттеу мәселелерінде дәстүрлі және диагностикалық зерттеуді қолдану, психологиялық, педагогикалық, практикалық кеңес беруді, мамандыққа дайындауды, еңбек субьектісі ретінде болашаққа бағыт-бағдар беруді кеңінен қолдануды әрқашанда ұстаз басшылыққа алып отырды. Қуандық ағаның шәкірттерді тәрбиелеу мәселесі еш назарынан тыс қалған емес. Жастарға деген қамқорлығы шексіз болды, ғылыммен терең айналысқан азаматтарға қол ұшын созып, әрдайым кӛмегін кӛрсетіп, білімнің шыңдарына шығуға күш-жігерін аяған жоқ, жастарда ағаның мейірімділігін сезіп, ризашылығын білдіріп жүрді. Қуандық Досмағабетұлының ерекше бір еңбегі қазақ мектептері үшін мұғалімдер дайындауда сіңірген еңбегі дер едік. Ол кісінің орынды дәлелдеуімен қазақ факультеттері қазақ тілі мен әдебиеті, шет тілін, орыс тілін оқытатын қазақ бӛлімдері, тарих бӛлімдері, математика мен бейнелеу ӛнері мұғалімдерін дайындайтын бӛлімдер ашылды. Осы пәндер мамандарын ӛз университетімізде дайындаудың арқасында облысымызда қазақ мектептері
463
күрт ӛсіп, ол екі еседен артты. Ұлағатты ұстаз, ғалым 40-тан астам ғылыми еңбектің авторы. Қалалық «Білім» қоғамының тӛрағасы ретінде халық арасында лекциялық насихаттарды да білгірлікпен жүргізді. Баяндаманы тәмамдай келе, жолдастарының пікірлеріне тоқталғым келеді: «Алды ашық, ойы бүкпесіз, менмендігі жоқ, кӛңілі кең адам еді. Кӛкше ӛңірінің оқу жүйесінің ӛркендеуіне, мектептерге сапалы кадр дайындауға лайықты үлесін қосқан азамат деп есептейміз».
кандидат педагогических наук, зав.кафедрой информатики и МП КГУ им.Ш.Уалиханова жүктеу/скачать 8,24 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|