Рухани-адамгершілік білімге байланысты әндер

Өзіңсің ғой сағынсам барар жерім.

Армандарға жетелер көңіл-сағым,

Сүйейді қолтығымнан самал желің.

О, туған жер,

Дарқан ел –

Ақылымсың,

Бақытымсың.
Таныс маған даламның әр дыбысы,

Көл сыбыры, жел шуы, тау күлкісі.

Сен сияқты менің де бар бойымда

Шалғын иісі, гіл иісі, дәннің иісі.

Ақ төсіңде жұпарлы гүлдер аңқып.

Жан-күйіңді шырқаймын қоңыр сазды,

Аспаныңда назды ән ұшсын қалқып.

Ырыстың ұясындай сай-саласы.

Туған жер қасиетіңнен айналайын,

Таусылмас ұрпағымның қазынасы.

О-о-о, Жерім менің,

Бабамнан қалған кең дала,

Анам сенсің, мен балаң.

Арым сенсің аялар,

Беу, кең далам,

Аманатым қорғаным.
Жетісу жер жаннаты ғажабың-ай,

Думанның, Сарыарқам бар базарыңдай.

Арасы өр Алтай мен Атыраудың,

Жаратқан бұйырыпты қазағыма-ай.

Толғанайын, толғайын,

Домбырам!

Қолға алайын, жырлайын,

Қазағымның даласындай!

Көзімнің қарасындай,

Айналдым сені-ай, атамекен-ай!

Теңіздей!

Тебірендім, тербедің,

Сапарда!

Дүние-ай сырларындай,

Мөлдіреп тұнғанындай,

Сағындым сені-ай, атамекен-ай!

Сағыныш мұңдарындай,

Айналдым сені-ай, атамекен-ай!

Бақыт тұнған күндер-ай!

Жұлдыз тамған түндер-ай!

Өзің куә өмірде,

Кімдер өтті,

Кімдер-ай!

Атамекен-ай!

Ғажап-ау!

Атамекен ғаламат,

Бір саған!

Тағдырымыз аманат,

Қымбатты – даламыздай,

Сымбатты – анамыздай,

Айналдым сені-ай, атамекен-ай!

Арымдай – тірегімдей,

Жанымдай – жүрегімдей,

Айналдым сені-ай, атамекен-ай!

Бұлтты құшқан,

Көгінде «Ту»

Зулап ұшқан,

Менің жерім

Туған елім –

Күн сәулелі Қазақстан.
Жерін самал

Ескен майда,

Толқындаған

Егін жайда

Далам менің

Анам менің

Туған елім – Қазақстан.
Күн елісің

Күлімдеген,

Гүл елісің

Гүлі берен,

Мейірбанды,

Ізгі жанды,

Туған елім – Қазақстан.


ТУҒАН ЕЛ
Сөзі Ә. Сәрсенбаевтікі

Әні Л. Хамидидікі
Сүйікті туған ел,

Шарықтап өсе бер!

Ардақты ата-ана

Азаттық күресте

Шынығып, өскен ел.

Гүлденіп, көркейіп,

Өсе бер, өсе бер!
Сүйікті туған ел,

Көк майса, көркем бел.

Көңілді көтере

Қойнынан жұпардай

Аңқылдай ескен жел,

Гүлденіп, көркейіп,

Өсе бер, өсе бер!
Сүйікті туған ел,

Бауырында айдын көл.

Жиһанда сендей бір

Мақтауға тұрарлық

Сүйкімді бар ма жер?

Гүлденіп, көркейіп,

Өсе бер, өсе бер!

АТЫРАУ – ӘНІМ
Сөзі мен әні М.Дауылбаевтікі
Атырауым кең байтақ туған далам,

Өзіңнен мен күннен күнге қуат алам.

Сен менің ән-жырым,

Көрікті сән гүлім.

Қаламсың көркейген Атырау,

Қаламсың көркейген Атырау,

Көркейіп гүлденген Атырау!
Мұнай-газың елімнің берекесі,

Қазағымның сенсің ғой кең өлкесі.

Мақтаны елімнің –

Артады сенімім,

Өзің деп ән айтсам Атырау.
Сан ғасыр ұрпақтардың дастанысың,

Болашақ бақытты өмір бастауысың.

Өзіңе жыр жазсам,

Көңілмен шырқап ән

Көркейіп гүлденген Атырау!

ТУҒАН ЕЛ!
Сөзі Ш.Мұхамеджановтікі

Әні М.Дауылбаевтікі
Алыста жүрсем, аңсарым – туған жер,

Бақша-бауларың

Қырларың жүзген ақ сағым

Көгілдір асқар атуларың.

Көгілдір асқар атуларың.
Көңілден бір сәт кетпейді,

Ұлдары арман қуған ел

Еш қызық саған жетпейді

Ақ әжем менің туған ел.

Байтақ жатқан құтты жеріңнен.

Ұл-қызыңа шалқып әрдайым,

Орын берген сыйлы төріңнен.

Жас құрақтай көктеп жайнаймын.

Теңдік алған шалқар еліме,

Еңбек етем шаршап-талмаймын.

Айналайын биіңнен, айналайын күйіңнен.

Шағаладай ақ күмбез, айналайын үйіңнен.

Айналайын әніңнен, айтылатын мәнімен.

Айналайын туыңнан, желбіреген сәнімен.

Ән шырқаймын түрлі құбылтып.

Иса ағамдай ағып тасқындап,

Жыр ағытам шалқи шұбыртып.

Күй тартамын төгіп әсерлеп.

Ата салтын биік қастерлеп,

Өрнек салам сәндеп-мәнерлеп.

Айналайын биіңнен, айналайын күйіңнен.

Шағаладай ақ күмбез, айналайын үйіңнен.

Айналайын әніңнен, айтылатын мәнімен.

Айналайын туыңнан, желбіреген сәнімен.

Шыр айналып еркін билеймін.

Домбырама барлық әлемнің,

Әнін салып баптап күйлеймін.

Жалығуды әмсе білмеймін.

Нұрын шашқан күллі жаһанға,

Жарқыраған ашық күндеймін.

Айналайын биіңнен, айналайын күйіңнен.

Шағаладай ақ күмбез, айналайын үйіңнен.

Айналайын әніңнен, айтылатын мәнімен.

Айналайын туыңнан, желбіреген сәнімен.

Байланып қалған секілді.

Қаз қатар өскен тату бақ,

Ойланып қалған секілді.

Самалға кешкі шомылып,

Арманның оты жанады,

Менің де жастық өмірім

Көшеде кетіп барады.

Алматы түні, Алматы түні,

Ұйқымды менің ұрлады.

Алматы түні, Алматы түні,

Мен болып таңың жырладым.
Алатау алтын лағылдай,

Сәукеле киіп тұр үнсіз.

Ұқсайды көшең ағылған,

Алатау арман тынымсыз.

Сен есімнен шығармысың!

Жастық дәурен құрған жерім

Көз алдымда тұрармысың!

Қызық-тойым сенде өтеді

Сенде өткерген бір күніме

Дүниеде не жетеді!

Саған бастап әкелетін.

Сүйем жасыл талдарыңды

Жанға ләззат әперетін.

Мөлдіреумен қарайтұғын.

Сүйем белес-белдеріңді

Таң сәулесі тарайтұғын.

Қиял құсын қуған жерім.

Туған жерін сүйе алмаған –

Сүйе алар ма туған елін!

Алтын аймақ ән салады.

Жол тынымсыз тартқан алға

Жүрегімді нұр шалады.

Көгілдір көкпен жарасып.

Көңілге түрлі ой салған талай

Құмартқан талай сан ғашық.

Ертісім қабыл ал, жырды,

Қабыл ал, осы әнді де,

Жағаңда сенің айтылған сырды

Ұмытпас ешкім мәңгіге.
Ағушы ең терең ойға бір шомып,

Алдыңнан шықты ашық күн.

Мүмкін сен келер ұрпақты көріп,

Жеткенше бізге асықтың.

Өзінше бір сыр толғайды.

Өзенсіз мұхит, теңіз де болмас,

Елінсіз ер де болмайды.

Ағынға бетті түзейік.

Осының өзі қызық бір дәурен,

Толқынға қарсы жүзейік.

Алтын нұры айдың.

Жүрдің бе сен тамашалап,

Көшесінде Абайдың?

Алматының бағы қандай,

Алмасының дәмі балдай,

Алма дидар арулар

Қыз Жібек пен Баяндай!
Көктөбеде ақ отау бар,

Саясында – Арман.

Бұлттан асқан Алатау бар,

Мұз бен гүлден жаралған.

Алатаудың төсі қандай!

Күн қала бұл, Ай қала

Аймала жел, аймала!

Жастық отын жағып,

Мен есейіп марқайсам да,

Сен өсе бер жасарып!

Көш қонды Қараөткелге таласа ауған.

Жайнайды Астана ару алқасындай,

Ғажайып ғимараттар жаңа салған.

Сарыарқа сауырында,

Ерке Есіл баурында

Келеді бой көтеріп арман қала.
Қайырмасы:

Арман қала!

Асыл дала!

Жаңа астана! Әз Астана! Астана!

Ерекше ел ел еңсесі бүгін биік.

Астана – Ақ Ордасы қазағымның,

Алтын тәж ақ маңдайға қонған сүйіп.

Сарыарқа сауырында,

Ерке Есіл баурында

Келеді бой көтеріп арман қала.
Қайырмасы.
Көз тоймас келбетіңе - қандай көркем!

Астанам – жаңа қала жайған өркен.

Астанам – жүрегі елдің, жүрегі елдің,

Соғатын сәтіменен бүгін де, ертең!

Сарыарқа сауырында,

Ерке Есіл баурында

Келеді бой көтеріп арман қала.
Қайырмасы.

АЛАТАУ
Сөзі Н.Әлімқұловтікі

Әні Н.Тілендиевтікі
Алып тұлға байсалды

Манаураған Алатау.

Қызыл-жасыл гүлдерің

Алаулаған Алатау!

Манаураған Алатау,

Алаулаған Алатау!

Шыңыңа көз жетпес,

Көркіңе сөз жетпес,

Басыңнан қар кетпес,

Өзіңе тау жетпес!

Өңірің гүлді,

Өмірің жырлы,

Жадыра жайдарлым.

Бақыт нұр шашқан,

Даңқың бар асқан,

Атыңнан айналдым!

Өңірің гүлді,

Өмірің жырлы,

Жадыра жайдарлым.

Бақыт нұр шашқан,

Даңқың бар асқан,

Атыңнан айналдым!
Айбат берген Алатау,

Заңғар тасы бұлттарға

Өр тұлғасы жастарға

Қайрат берген Алатау!

Айбат берген Алатау,

Қайрат берген Алатау!

Шыңыңа көз жетпес,

Көркіңе сөз жетпес,

Басыңнан қар кетпес.
Қайырмасы.
Қыз бейнелі гүліңді

Жиып алсам, шіркін-ай!

Шежіредей сырыңды

Түйіп алсам, шіркін-ай!

Жиып алсам, шіркін-ай,

Түйіп алсам, шіркін-ай!

Шыңыңа көз жетпес,

Көркіңе сөз жетпес,

Басыңнан қар кетпес,

Өзіңе тау жетпес!

Туған жерім, жатырсың тұнып сырға.

Аспаныңда шарықтап ән боп бүгін,

Жүрегімнен айналдың асыл жырға.

Нұрлы өлкем бақытымсың,

Шаттығымсың бойымдағы.

Мәңгілік асылымсың қолымдағы,

Аңсаған арманымсың ойымдағы.
Айың туып оңыңнан, жұлдыз жанған,

Көрген жанның көркіңді көңлі толған.

Шайқалмауын тілеймін көлдеріңнің,

Асқарыңды, шыңыңды қыран қонған.

Ауылға туған барып қайт.

Шалғынға аунап,

Құмында ойнақ салып қайт.

Өр болып келед біз жақтың азаматтары,

Намысты соның көкігерінде жанып қайт.

Барып қайт!

Барып қайт, балам, ауылға туған барып қайт.

Жоқ, әлде мидай дала ма,

Қарама, жаным.

Қалдырмай бәрін арала.

Шомыла барсаң, байқарсың, күміс көліңе,

Іздерім жатқан секілді менің жағада.

Арала!

Арала бәрін – орман ба, тау ма, дала ма?!

Сұрайтын едің жайлауды.

Сыбағаң үшін

Бір қозы сонда байлаулы.

Аңқылдап келіп арғымақ тартар ағайын,

Алтынды-зерлі ер-тұрмандары сайлаулы.

Байлаулы!

Көзіңмен өзің қайтарсың көріп жайлауды.

Қиялың менен елесің,

Айналып шыңға,

Ғажайып күйге енесің.

Атаң мен марқұм әжеңнің сонда бейіті,

Соға кел, қалқам, елемей кетті-ау демесін.

Басына барсаң,

Түс ауып кетпей, ерте бар.

Қасыңа, жаным,

Жөн білер біреу ерте бар.

Атымнан менің топырақ таста иіліп,

Әкеңнің осы сағыныш күйін шерте бар.

Шерте бар!

Әкеңнің осы сағыныш күйін шерте бар.

Қуалай бермей, ойынды,

Бір ауық, қарғам,

Арманға жүздір ойыңды.

Көпшілік көзі сынағыш келер мұндайда,

Абайлап басып, түзетіп ұста бойыңды.

Бойыңды!

Абайлап басып, түзетіп ұста бойыңды.

Барып қайт, балам,

Ауылға туған барып қайт.

Шалғынға аунап,

Құмында ойнақ салып қайт.

Біз жақтың қызы ибалы келед, құлыным,

Жарқ етіп, жаным,

Жанарын шоқ боп қарып қайт.

Барып қайт!

Барып қайт, балам, ауылға туған барып қайт.

ЖАЗИРА ДАЛАМ
Сөзі С.Жиенбаевтікі

Әні Б.Құрманғалиевтікі
Туған далам, асыл анам – ардағым

Дән-дәрия, гүл-жазира жан-жағым

Қырларыңда ақ сағыммен жарысып

Аспанында аққу болып шарладым

Балауса белдерім

Көгілдір көлдерім

Шаттығым сен менің

Асқартау – сен маған

Жайқалған қырында алтын дән

Жазира кең далам!
Алғаш рет қаздар ұшып жеткенде

Қараймын мен көз жеткісіз көк белге

Қалады ылғи менің жаным жадырап

Ақ жаңбырлар қырға төгіп өткенде

Қырандары көк аспанға самғаған

Қазақстан – каһармандар елі деп

Атағыңа бас иеді бар ғалам

Жайлауында жүрген жігіт бағып қой,

Дос келді деп, жасап жатыр анық той.

Алғашқы рет көріп тұрсың сен оны,

Нағыз қазақ осы, міне, танып қой.

Сәйгүлікті құйрық-жалы таралған,

Сүйетұғын қазақ осы, қараңдар.

Қазақ осы күй шығарып, ән салып,

Көкпар тартып, қыз қууға жаралған.

Қазақ осы - айтатұғын желге сыр,

О, ағайын, халық емес ол кесір.

Қазақ осы – аңғал-саңғал жабусыз,

Қазақ осы – ағыл-тегіл, көл-көсір.

Айхай!

Қазақ осы – дала дейтін, күн дейтін,

Қазақ осы – «Өнер алды – тіл» дейтін.

Қазақ осы - қарасың ба, ақсың ба,

Қоңырсың ба, жатырқауды білмейтін.

Қазақ осы – көргенінен танбайтын,

Той-думансыз оты түзу жанбайтын.

Қазақ осы – алудай-ақ алатын,

Ал беруден алдына жан салмайтын.

Қазақ осы - ашық жарқын қабағы,

Қонақ келсе шабылып бір қалады.

Байқа да тұр, саған да ол кетерде,

Ат мінгізіп, жібек шапан жабады.

Айхай!

Қазақ осы - құда бол деп қинайтын,

Құдаларын құдайындай сыйлайтын.

Қазақ осы – дүние мен малыңды,

Оңды-солды шашу үшін жинайтын.

Қазақ осы – жайып жатқан қанатын,

Батыр халық, ақын халық – дәл аты.

Қазақ осы – өзімсінген адамға,

Насыбайға бола өкпелеп қалатын.

Жайлауында жүрген жігіт бағып қой,

Дос келді деп, жасап жатыр анық той.

Алғашқы рет көріп тұрсың сен оны,

Нағыз қазақ осы, міне, танып қой.

Айхай!

Көңілін гүл басқан.

Шырағы көктегі

Жұлдызбен сырласқан.

Өз елім менің,

Өзегім менің,

Жырыма қосып жүремін.

Төрім деп менің,

Жерім деп сенің,

Соғады мәңгі жүрегім!

Түлегі сендер,

Тілегі сендер,

Тірегі сендер сол елдің»

Назары сендер,

Базары сендер,

Ажары сендер сол елдің»
Ақ күмбез астығы

Асқар боп өрлеген.

Жалынды жастығы

Жүлдені бермеген.

Батыры уақыттың.

Тербеген самалы

Бесігін бақыттың.

Алатаудай таулардан,

Сарыарқадай даламнан,

Теңіз Каспий, Аралдан,

Баян-сұлу, Жібектей,

Төлегендей түлектей,

Ұл-қызы бар елімнен,

Жұлдызы бар жерімнен,

Сәлем саған, туған ел!

Аспаны бір, күні бір,

Жұлдызы бір, түні бір,

Даласы бір, гүлі бір,

Арманы бір, сыры бір,

Сәлем саған, сәлем саған, туған ел!

Жаралған ел, жыр үшін,

Сырда сұлу – күрішім,

Қырда бидай – ырысым,

Миллиардтай алтын дән,

Миллиардтай бар тұлғам,

Жыршы, жырау салтымнан,

Әнші, күйші халқымнан,

Сәлем саған, сәлем саған, туған ел!

Аспаны бір, күні бір,

Жұлдызы бір, түні бір,

Даласы бір, гүлі бір,

Арманы бір, сыры бір,

Сәлем саған, сәлем саған, туған ел!

Туған бақыт таңы алдан,

Таңы нұрдан жаралған,

Байқоңырдан ғарышқа,

Қанат қаққан сан арман,

Қазақ деген даламнан,

Әруақты бабамнан,

Ардагерім әкемнен,

Ақ жаулықты анамнан,

Сәлем саған, туған ел!

Аспаны бір, күні бір,

Жұлдызы бір, түні бір,

Даласы бір, гүлі бір,

Арманы бір, сыры бір,

Сәлем саған, сәлем саған, туған ел!

Адамның жан жүрегі діл де дара.

Бұйырған бір халықтың маңдайына

Тірліктің тілмашындай тіл де дара.

Ойымның нәрі – Ана тілі,

Тойымның сәні – Ана тіл.

Даңқымның тауы – Ана тіл,

Халқымның ары – Ана тіл.
Ежелден атам мирас еншіміз де,

Сөйлесер болашақпен елшіміз де.

Халқымыз қазақ тілі қазынасы,

Қастерлеп жайнатар деп сенсін бізге.

Сырдың сұлу бойында.

Кеудесінде оты жанған

Қызылқұмның қойнында.

Аңыздарда аты қалған,

Талай ақын толғаған –

Осындай той Отырардан

Басқа жерде болмаған!

Кдйта туды жаңғырып.

Жырлап жатыр ұлылығын

Барлық аймақ, атырап.

Әнмен бірге

Күймен бірге толғанам.

Осындай той Отырардан

Басқа жерде болмаған!

Палуандар алысқан.

Қызғалдақтай қыздар кандай

Көз тартады алыстан!

Сол қыздарға оты бар жан

Жүрек отын жалғаган.

Осындай той Отырардан,

Басқа жерде болмаған!

Ана тілден аламын.

Ана тілім ардақты

Ақ сүтіндей анамның. 2 рет.

Сүйем туған тілімді

Мақсат етем әр сөздің

Мәнін терең білуді. 2 рет.

Бейбітшілік – ел ұраны.

Өмір сүйген халқымыз бар,

Бейбіт елдің біз ұланы.

Халықтар өмірді қорғайды,

Әділет ұранын қолдайды.

Шырқаңдар, кел достар, әр елде,

Бейбіт күн жасасын әлемде!

Бүгіннен де ертең нұрлы.

Болдырмаймыз соғыс өртін,

Достар берік сапқа тұрды.

Халықтар өмірді қорғайды,

Әділет ұранын қолдайды.

Шырқаңдар, кел достар, әр елде,

Бейбіт күн жасасын әлемде!

Әр жүректе жатталады.

Қолға алса барлық халық,

Бейбітшілік сақталады.

Халықтар өмірді қорғайды,

Әділет ұранын қолдайды.

Шырқаңдар, кел достар, әр елде,

Бейбіт күн жасасын әлемде!

Күй ойнайды қазағымның жанында.

Жүрегінің, жүрегінің, жүрегінің дүрсілі –

Күмбірлеген домбырасы барында.

Бабамыздың мұңысың сен, домбыра,

Анамыздың сырысың сен, домбыра.

Қазағымның жүрегінен жаралған,

Даламыздың үнісің сен, домбыра!

Қуаныш та, қайғы-мұң да кернеген.

Үзіледі, үзіледі, үзіледі әуендер,

Ғашықтардың көз жасындай пернеден.

Бабамыздың мұңысың сен, домбыра,

Анамыздың сырысың сен, домбыра.

Қазағымның жүрегінен жаралған,

Даламыздың үнісің сен, домбыра!

Даламыздың тағдырларын толғаған.

Армандарын, армандарын, армандарын халқымның,

Аманат қып ұрпағына жолдаған.

Бабамыздың мұңысың сен, домбыра,

Анамыздың сырысың сен, домбыра.

Қазағымның жүрегінен жаралған,

Даламыздың үнісің сен, домбыра!

Өр мінез, ақ көңіл, мейірбан, қонақ жай.

Даналық дарыған, ақын ел, батыр ел,

Бабалар мекені асқар тау, шалқар көл.

Ақ бесік, ақ отау мәңгілік,

Жасай бер, жаңарып, жаңғырып.

Достық пен ынтымақ мекені,

Гүлденер халқымның ертеңі.

Жасай бер, жері бай,

Егемен елім-ай!

Жасай бер, жері бай,

Тәуелсіз елім-ай!
Бармақтан күй тамған, жез таңдай әншіміз,

Ғасырдан ғасырға ұласар даңқымыз.

Әлемге әйгілеп елімнің есімін,

Айқара аштық біз азаттық есігін.

Ән ойнап көгім, күй тартты көлім.

Қол жетті міне, аңсаған күнге,

Жасай бер, жаса, қазағым менің.

Қуанышымды жасыра алмадым.

Аңсаған бабам, аңсаған елім!

Бостандық еді-ау асыл арманым.

Елім менің, аңсаған,

Тас бұғаудан босаған.

Құтты болсың отауың,

Берік болсын оу босағаң.
Бабамның қаны, анамның жасы,

Сіңген бұл далам, қымбатсың маған,

Береке-бірлік – қамалдың басы,

Ұрпаққа мәңгі тіл қатшы, далам.

Жиылсын қауым, құйылсын көшің.

Ертеңің үшін аянба, ерім,

Ояншы, елім, жиылсын есің

Ұрпақ үшін, ел үшін,

Атамекен, жер үшін.

Берекең мен бірлігің,

Таси берсін ырысың!

ҚАЗАҚСТАН ЖАЛАУЫ
Сөзі С. Жиенбаевтікі

Әні Н. Дүкенбайдікі
Желбірейді жалаулар,

Оң қолында сәбидің.

Желбірейді жалаулар,

Балконында әр үйдің.

Гүл жайнаған алабын.

Білесің бе сен бірақ,

Қазақстан жалауын.

Білуің жөн сенің де.

Ортада бар қыраны,

Бостандықтың ұраны.

Еркін толып жетіге,

Өсіп келем жетіле.

Қалып үйде бесігім,

Аштым мектеп есігін.

Әріптерді ежелеп,

Әліппені үйрендім.

Саусақ санап жекелеп,

Сан тізбекпен гүлдендім.

Мен де ғалым боламын,

Кемеліме толамын.

Арман қуған жасынан,

Мен бақытты ұланың.
Тілім қайта жаңғырды,

Салт дәстүрім сан қырлы.

Оқып, жазып білгенді,

Ойға түйем жан құрбы.

Әріптерді ежелеп,

Әліппені үйрендім.

Саусақ санап жекелеп,

Сан тізбекпен гүлдендім.

Мен де ғалым боламын,

Кемеліме толамын.

Арман қуған жасынан,

Мен бақытты ұланың.

Шаттық сайран құрамын.

Тәуелсіздік аңсаған,

Мен бақытты ұланың.

Әріптерді ежелеп,

Әліппені үйрендім.

Саусақ санап жекелеп,

Сан тізбекпен гүлдендім.

Мен де ғалым боламын,

Кемеліме толамын.

Арман қуған жасынан,

Мен бақытты ұланың.