ацетилхолин болып табылады. Холинергиялық синапста қозудың берілуі
ацетилхолин медиаторы арқылы жүзеге асырылады. Ацетилхолин
холинергиялық нейрондар үштарының цитоплазмасында синтезделінеді. Ол
холинацетилазаның цитоплазмалық энзимінің қатынасында холин және
ацетилкоэнзим-А-дан пайда болады. Ацетилкоэнзим синапстық көпіршіктерде
жинақталады. Ал адренергиялық синапстың медиаторы -
норадреналин болып табылады. Ацетилхолинге сезімтал рецепторды
холинорецептор, ал
норадреналинге сезімтал рецепторларды
адренорецептор деп атаймыз. Осы
рецепторларды қуаттандыратын препараттарды
миметиктер, ал тежейтін
препарапарды
блокаторлар деп атаймыз, Холинорецепторлардың екі түрі
бар:
М-холинорецепторлар (мускаринге сезімтал), олар парасимпатикалық
жүйке талшықтарының ганглийден кейінгі жүйке үштарында жөне ОЖЖ-де
орналасқан;
Н-холинорецепторлар (никотинге сезімтал), олар симпатикалық және парасимпатикалық ганглийлерде, синокаротид
аймақта, бүйрек үсті безінің хромаффинді жасушаларында, қаңқа бүлшық
еттерінің жасушаларында және ОЖЖ-де орналасқан.
Холинергиялықсинапста қозу келесі жолмен өтедг. жүйке импульсы ОЖЖ-нен холинергиялық жүйке
талшықтардың үштарына жетіп, синапстық саңылауға ацетилхолин бөлініп,
постсинапстық мембрананың рецепторларымен байланысып,
ол ағза қызметінің өзгеруіне алып келеді, ацетилхолинэстераза ферментінің
әсерінен бүзылып, жүйке ұштарына біртіндеп жиналады.
1. Холинергиялықсинапстарға әсер ететін дәрілер 1. М-холиномиметиктер: пилокарпин, ацеклидин. М-холинорецепторларды қуаттаңцырып, келесі әсерлер шақыруы мүмкін:
көз қарашығының тарылуы
(миоз), жүрек соғуының баяулауы
(брадикардия), қан тамырларды кеңейтіп, артериялық қысымның
(АҚ) төмендеуі, бронхиолалардың тарылуы және
АІЖ-ны
ң бездері секрециясы
110
мен толқи жиырылу қызметінің күшеюі.
