С. А. Вологжанина, А. Ф. Иголкин материалтану оқУ ҚҰралы
Электротехникалық болаттар және қорытпалар
жүктеу/скачать 8,95 Mb. Pdf көрінісі
|
6 Вологжанина Материалтану. Оқулық
| Электротехникалық болаттар және қорытпалар.
Болат жəне қорытпалар (МОСТ 21427.1—83, МОСТ 21427.2—83) осы типті электр энергиясын жылуды түрлендіру үшін пайдаланады немесе керісінше, ең аз электрлік кедергісі бар материалдар ретінде қолданылады. Бірінші топ электр техникалық қорытпалардың жоғарғы электір кедергісі жəне электр қыздырғышы бар элементтер мен реостаттарды дайындау үшін қолданады. Қорытпалар жоғары электр кедергісі қатты ерітінділер жоғары концентрациясы болып табылады, оның электр кедергісі қисық сызықты заңы бойынша өзгереді (7.22 сурет) жəне таза компоненттердің электр кедергісін əлдеқайда арттырады, бірақ температурасын өзгерткен кезінде электр кедергісін айтарлықтай өзгермеуі тиіс. Реостатты қорытпалар ретінде мыс қоспалары бар никельді, марганец жəне мырышты қолданады. Мысты никелді қорытпалар құрамында никель 40.50% (константан МНМц40-1,5, копель МНМц45-0,5) барынша көп электрлік кедергі бар, бірақ температурада аса дерлік өзгермейді. Олардың ең жоғарғы жұмыс температурасы окалинді туындау 500 °С жоғары болмауы тиіс.Окалинді тұрақты қызмет мерзімі пештердің қыздыратын элементтері мен аспаптарын анықтайды немесе айтарлықтай жоғары температураға ие. Ферритті болаттар үшін қыздырғыштарды қоспаланған хроммен жəне алюминиймен (хромали), сондай-ақ қорытпалар негізіндегі, хром мен никель, мысалы Х20Н80 нихром 295 шамамен 20 % қамтитын хром жəне 80 % никель қолданылады. Оның рұқсат етілген жұмыс температурасы 1 150 °С кем емес болуы керек. Молибденді жылытқыштар, аса жоғары (дейін 1 500 °С) температурада пайдаланулар кезінде ыстыққа беріктігі төмен тек вакуумда немесе инертті газдар ортасында жұмыс істей алады. Термобу дайындау үшін сым ғана қажет емес,сонымен қатар жоғары ыстыққа берік,бірақ тік электрлі жылжымлы күшінің температурасына тəуелді материал ретінде электродтарды термобуда сымды платинаны қолданады (бірінші электрод) жəне қорытпа платина 10 % (екінші). Мұндай термобулар үшін жоғары температураны өлшеу үшін сұйық болаттарды қолдануға болады. Анағұрлым төмен температураны өлшеу үшін (1 000° С дейін) никель қорытпаларының 2% алюмини (алюмель) жəне никель-10 % хром (хромель) қолданылады. Өткізгішті материалдар ретінде қорытпаларды қолданбайды, ал таза металдар: мыс, алюминий, кейде күміс. Өткізгіш металдар қоспалардың ең аз санын қамтуы тиіс, өйткені қоспалану электр кедергісін арттырады. өткізгіш материалдардың ерекше тобын аса жоғарғы өткізгіш құрайды. жүктеу/скачать 8,95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|