49
лауазымын алған Қытайдың жоғарғы билеушісі танылды. Императордың
ӛзі ырым, салттарды орындап, Аспанға қҧрметіне қҧрбандық шалып
отырған. Император діни қҧдіреттілікке ие болды, бірақ мҥмкіншіліктері
шектеулі еді. Қызметшілерді мемлекетке қызмет ету, мемлекетке табыну
және ол арқылы Аспанға табынуды білдіру жӛнінде сендірген. Билеушінің
ӛзі де бір мезгілде Аспанның тҥрлі міндеттемелерін орындауға мәжбҥр
болды. Оның барлық іс-әрекеті мҧқият алдын-ала белгіленген. Ол тамаққа,
киімге, ырымдарға қатысты ежелден белгіленген қағидаларға сҥйенеді.
Конфуциандық діні билеушілердің ӛзімшілдігі мен ӛз еркімен әрекет
етушілігіне қарсы болған. Егер билеуші Аспан бҧйрығын орындамаса, ол
мемлекетті басқару қҧқығынан айырылады. Бас тарту дәрежесі император
ақсҥйектері
жанындағы
кеңесшілер
мен
министрлердің
басты
ҧстанымдарын қолдаған конфуциандық ғалымдармен анықталады.
Конфуций әркімді билеушіге қарсы жағымсыз шындықты да бетіне тік
айтуға, ешбір ҥрейсіз сын айтуға ҥйретті. Оның кӛптеген шәкірттері
шындықты жақтайтын, ӛз антын ҧстану мақсатында ӛлім жолына дейін
баратын міндеттерін орындады.
Конфуций ілімінде тақсыр тек Аспан Ҧлы ғана емес, сонымен қатар,
халықтың, мемлекеттің қызметшісі болып табылатынын айту қажет. Егер
ол халықты қанап, қатігездік пен әділетсіздік танытса, Аспан бҧйрығын
орындамаса, халық оны зорлықпен орнынан тайдыруға дейін барады.
Достарыңызбен бөлісу: