С. Жайлауов физикалық химия



бет21/127
Дата22.11.2022
өлшемі2,46 Mb.
#159355
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   127
Байланысты:
Ñ. Æàéëàóîâ ôèçèêàëû? õèìèÿ

Изобаралық процесте (р = сопзt) системаның қысымы тұ-рақты, яғни ешбір өзгеріссіз болуы керек. Мүндай жағдайда соңғы (19) теңдеу мына төмендегідей өрнектеледі
А=p(V2—V1) (20)

6-сурет
31
яғни изобаралық процестегі газдың ұлғаю жұмысы қысым мен көлем өзгерісінің көбейтіндісіне тең. Жұмыстың көлем өзгерісіне тәуелділігі 6-суретте көрсетілген және ол Ү1\ЕFҮ2 шектелген тік төртбұрыш ауданымен сипатталады. Бір моль газдың улғаюыв қарастырғанда, жалпы газ күйін өрнектейтін рҮ = RТ Клапейрон-Менделеев теңдеуіндегі рҮ\ мен рУ2-ні сәйкес RТ1 және RT2мен ауыстырып жазсақ:
А=р(V2-V1)=pV2-pV1=R(T2-T1) (21)
Термодинамиканың бірінші заңына сәйкес
(22)
Qp= Up+p(V2-V1) (23)
яғни системаға берілген жылудың бәрі ішкі энергияны көбейтуге жұмсала бермейді екен, оның бір бөлігі ұлғайту жұмысына бөліне-ді. (23) теңдеуді басқаша да жазуға болады:
Qp=U2-U1+pU2-pU1=(U2+pU2)-(U1+pU1)
осы өрнекті ықшамды ету үшін, энтальпия деп аталатын белгілі, жаңа термодинамикалық функцияны Н=U+pY пайдаланып, соңғы теңдеуді былай жазуға болады: Qp=H2-H1= H
яғни изобаралық процестін, жылуы (Qp) энтальпиянын өзгеруіне тең.
Ал тұйықталған процесте, системадағы ішкі энергиянын өзгеруі нөлге тең ( U=0), қысым мен көлем өзгерісінің көбейтіндісі де нөлге тең ( (рY)=0) болғандықтан, ондағы энтальпияның да өзгеруі нөлге тең ( Н=0). Тек система күйіне байланысты болып келетін алгебралық комбинация шамасы күй функциясы деп ата-лады, олай болса, қарастырылып отырған рҮ көбейтіндісі де күй функциясы екен.
Изотермалық процесте (Т = сопst) системаның температурасы ешбір өзгеріссіз, тұрақты болып, оның көлемі мен қысымы өзгере-ді. Мұнда да тұрақты температура кезіндегі бір моль газдьщ ұл-ғаю жұмысы идеал газдардың теңдеуі Клапейрон — Менделеев теңдеуіне тікелей байланыста қарастырылады. Әрине, рҮ=RТ=>р=RТ/Ү оны (19) теңдеуге қойсақ, жұмыстьщ изотермалық процестегі мәнін аламыз:
(25)
Осы теңдеуге бағынатын изотермалық процесс нәтижесінде алынатын жұмыс 6-суретте ЕF' кисығымен шектелген Ү1ЕFУ2 ауданымен өлшенеді: Клапейрон-Менделеев теңдеуінен изотермалық процесте R = сопst:, сондықтан RT=сопst;, олай болса қысым мен көлем бір-біріне кері пропорционал екені шығады:
32
олай болса А = RТIn (p1р2) (26)
Осы айтылғандарды қысқаша қорытқанда, изотермалық про-цестегі газдың ұлғаю жұмысы тек көлем мен қысымның кері про-порционалдық жағдайындағы өзгеруіне тәуелді екен және ол жұ-мыс системаға сырттан енгізілген жылу есебінен жүреді. Демек, системаның температурасы неғұрльш төмен болса, жұмыс солғұр-лым аз.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   127




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет