Тақырыбы: Жүйке жүйесіне әсер етуші заттар. Наркозға қолданылатын дәрілік заттар Орындаған: Демеуханова Г.Т Тобы:ВС-801 Тексерген: Ыгиева А.С
Семей 2020ж
Жоспары: I. Кіріспе II. Негізгі бөлім 1 ) Жүйке жүйесі дегеніміз не? 2) Жүйкеге әсер ететін заттар. 3) Наркозға арналған дəрілер. III. Қорытынды IV. Пайдаланылған әдебиеттер Кіріспе
Фармакология пəнінің максаты – дəрілік заттардың организмге тигізетін фармакологиялық əсерінің негізіне жататын жалпы заңдылықтар туралы ұғымды білім алушыларға қалыптастыру. Фармакологияны оқытудың міндеттері: - шипашақтарды рəсімдеудің жалпы принциптеріне жəне шипашақ жазбаларын құрастыруға үйрету; - дəрі-дəрмектердің тірлері жəне оларды шипашақтар бойынша жазып беру əдістері туралы білім беру; - дəрі – дəрмектердіѕ əртүрлі мөлшерін есептеуді үйрету; - дəрілік заттар биотрансформациясының түрлері туралы ұғым беру; - фармакокинетика жəне фармакодинамиканы зерттеудің негізгі фармакологиялық əдістері туралы түсінікті қалыптастыру; - зерттелетін дəрі – дəрмектер топтарының фармакокинетикасы жəне фармакодинамикасының, фармакологиялық қасиеттері туралы білім беру; - фармакологиялық əсерлерінен болатын ағзалар мен жүйелер қызметтеріндегі өзгерістерді болжауға үйрету жəне т.б. Осы үлгілік оқу бағдарламасын құрастыру кезінде келесі тараулар қарастырылған.
Жүйке жүйесі дегеніміз не?
. Жүйке жүйесін зерттейтін морфологияның бөлімін гр. neurologia (грек, neuron — жүйке, жүйке жасушасы; logos — ілім) деп атайды. Жүйке жүйесінің қызметтері рефлекстер арқылы іс жүзіне асады. Жүйке жүйесі жануарлар мен адам организмдегі органдар мен жүйелер әрекетін біріктіретін және организмнің тіршілік әрекетінің сыртқы ортамен үздіксіз қарым-қатынасын қамтамасыз ететін жүйке ұлпасы мен глеяның жиынтығы. Жүйке жүйесі ішкі және сыртқы тітіркендіргіш әсерін қабылдайды, талдайды, өңдейді,организм қызметін реттеп үйлестіреді.Бұның негізгі бөлігі - аса қозғыш және қозуды тез өткізетін өсінділері бар жүйке жасышасы (нейрон). Жүйке жүйесі филогенез процесінде күрделі өзгеріске ұшыраған.
.
.
Қарапайымдардың жүйке жүйесі
Қарапайымдарда (бір жасушалылар) Жүйке жүйесі болмайды, бірақ инфузориялардың кейбір түрінде қозулы жасушаның басқа бөліктеріне өткізетін торшасы болады
Ішек қуыстылардың жүйке жүйесі
Жүйке жүйесінің ең қарапайым түрі төменгі сатыдағы ішек қуыстыларды (гидра) диффузиялы түрде болады. Бұл жүйеде қозу барлық бағытта тарал алады. Еркін қозғалып тіршілік ететін ішек қуыстыларды жүйке жасушалары топтанып, жүйке түйіні (ганглий) түзелген және олар бір-бірімен ұзын өсінділері (жүйке талшықтары, нервтер) арқылы жалғасады. Мұндай диффузиялы түйінді Жүйке жүйесінде маманданған қабылдағыштар - рецептерлар қатар дамиды және жүйе қозуды бір бағытта ғана өткізетін қасиетке ие болады.
Жүйкеге әсер ететін заттар
Жүйкеге әсер ететін заттар - басым түрде жоғары жүйке жүйесінің қызметіне әсер етіп, психикалық үдерістерге ықпал ететін дәрілік заттар. Қазақстан Республикасының заңнамасына, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына , соның ішінде 1971 жылғы Психотроптық заттар туралы конвенцияға сәйкес бақылау жасалуға жататын есірткі психотроптық заттар мен прекурсорлар тізіміне енгізілген шығу тегі синтетикалық немесе табиғи заттар. Омыртқалы жануарлар жүйке жасушалары негізінен орталық Жүйке жүйесіне біріккен жұлын мен мидан тұрады. Омыртқалылардың эмбрионалдық дамуында Жүйке жүйесі сыртқы ұрық қабықшасы - эктодермадан (алғашқы жүйке пластинкасы түрінде) дамып, кейін науашық, ал одан әрі қауыса келіп түтікке айналады
Наркозға арналған дəрілер.
Наркозға арналған дəрілер (фторотан, энфлуран, наркозға арналған эфир, азот шала тотығы, тиопентал – натрий, пропанидин, кетамин, гексенал, натрий оксибутират). Дəрілердің ашылу тарихы жəне қолданылуы (В. Мортон, Н.И. Пирогов, Н.П. Кравков). Наркоз жағдайына жалпы сипаттама беру. Наркоздың түрлері жəне сатылары. Наркозға арналған дəрілерге қысқаша физика – химиялық сипаттама беру. Молекулалық əсер ету механизмдері. Наркотикалық əсерлердің кеңдігі туралы түсінік. Ингаляциялық наркозға арналған дəрілердің жіктелуі (белсенділігі, наркоздың даму жылдамдығы, наркотикалық əсерлердіѕ кеңдігі, салдары, жүрек-қантамыр жүйесіне əсер етуі).
Ингаляциялық емес наркозға арналған дəрілердің əсер ету ерекшеліктері. Əсерлерінің ұзақтығы бойынша жіктелуі. Олардың салыстырмалы бағасы (белсенділігі, наркоздың даму жылдамдығы, əсерлерінің ұзақтығы, салдары). Қолданылуы, жағымсыз əсерлері, наркозға арналған дəрілерді біріктіріп қолдану. Этил спирті Жергілікті жəне резорбтивті əсері. ОЖЖ–не тигізетін əсері. Энергетикалық маңызы. Медициналық практикада қолданылуы. Этил спиртінің токсикологиялық сипаттамасы.
Қорытынды
Қорытындылай келе жүйке жүйесі - адам мен жануарлар организмдерінің қоршаған ортаға бейімделуін реттейтін жүйе . Жүйке жүйесі жануарлар мен адам организмдегі органдар мен жүйелер әрекетін біріктіретін және организмнің тіршілік әрекетінің сыртқы ортамен үздіксіз қарым-қатынасын қамтамасыз ететін жүйке ұлпасы мен глеяның жиынтығы. Жүйке жүйесі ішкі және сыртқы тітіркендіргіш әсерін қабылдайды, талдайды, өңдейді,организм қызметін реттеп үйлестіреді.Бұның негізгі бөлігі - аса қозғыш және қозуды тез өткізетін өсінділері бар жүйке жасышасы (нейрон). Жүйке жүйесі филогенез процесінде күрделі өзгеріске ұшыраған.
Пайдаланылған әдебиеттер - Орысша-қазақша заңдық түсіндірме сөздік-анықтамалық. — Алматы: «Жеті жарғы» баспасы, 2008 жыл. ISBN 9965-11-274-6
- Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі / — Алматы: «Сөздік-Словарь», 2009 жыл. ISBN 9965-822-54-9
- ↑ Биология:Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. Алматы: «Атамұра» баспасы, 2008. ISВN 9965-34-812-Х
Достарыңызбен бөлісу: |