Сабақ 1-үлестірме материал Ақпаратпен жұмыс істеу дағдыларын дамыту тәсілдері

IDEAL тәсілі 
Проблемалық жағдаяттар берілген ақпаратпен жұмыс істеуге қолайлы тәсіл. 
I – мәтін мазмұнындағы проблеманы анықтау 
D – проблеманы сипаттау 
E – проблеманы шешу жолданын анықтау 
A – проблеманы шешу үшін әрекет жасау (мәселені шешу жолын көрсету) 
L – қорытынды жасау, атқарылған жұмысқа рефлексия жасау 

5-күн, 2-сабақ 
1-үлестірме материал 
БББ кестесі 
Ақпаратпен жұмыс істегенде оқушылардың сын тұрғысынан ойлауын дамыту үшін 
«
Білемін, білгім келеді, білдім
» 
тәсілін
(БББ кестесі) қолдануға болады. 
Тәсілдің мақсаты – танымдық үдерісте оқушының рефлексия жасау дағдыларын 
жетілдіру. Оқушылар өзіне белгілі мағлұматтар мен жаңа деректерді салыстыруға, 
бұрыннан білетіндерінің негізінде өздерінің танымдық талаптарын анықтауға үйренеді. 
Сондай-ақ сабақта БББ тәсілін қолдану оқушылардың оқу жетістіктерін сыни бағалауға, 
өзінің танымдық ойы туралы ойлауын дамытуға және шығармашылық қабілеттерін 
жетілдіруге мүмкіндік береді. БББ кестесі сынып болып кең ауқымды талдау жұмыстарын 
жасауға, сонымен қатар, жеке тұлғалық нәтижелерді пәндік және метапәндік 
нәтижелермен байланыстыруға мүмкіндік береді. 1984 американдық ғалым Донна Огл 
ұсынған 
БББ тәсілінің 
кестесі келесі үлгіде жазылады: 
БББ кестесі 
Білемін 
Білгім келеді 
Білдім 
 
 
 
Қолданатын ұғымдар мен тірек сөздер:
А
Б 
Дереккөздер 
1.
 
 
2.
 
 
1. 
Білімді өз бетінше өзектендіру: 
Бірнеше минут бойында әрбір оқушы тірек сөздер 
немесе қысқаша сөз тіркестері арқылы берілген тақырыпқа байланысты бар білгендерін 
кестенің 
Білемін
бағанына толтырып жазады (
жеке
жұмыс). Сосын 
жұпта
, кейін 
шағын 
топта
бірігіп талқылап, тақырыпқа қатысты деректер мен құбылыстырдың тізімін 
толықтырады. 
2. 
Қолданатын ұғымдар мен тірек сөздер 
бағанын толтырады. 
3. Проблемалық жағдаят: 
Нені білгіміз келеді? 
Оқушылар тақырыпқа қатысты 
білгілері келетін маңызды нәрселерді талқылайды. 
4. 
Білгім келеді 
бағанын толтырады. Оқушылар зерттеушілік жұмыс жасап, берілген 
тақырыпқа (мәтінге) қатысты білгісі келетіндерін сұрақтар арқылы жазулары мүмкін. 
5. Оқушылар мәтінді (ақпарат) оқиды. 
6. 
Білдім
бағанын толтырады. 
Жеке
және 
топта
талқылау. 
7. 
Білгім келеді
бағанына қайта оралып жауап алмаған сұрақтарын белгілейді. 
8. 
Дереккөздер 
бағанын толтырады: жауапсыз қалған сұрақтары бойынша 
мәліметтер іздейтін дереккөздерді жазады.
(«Ашық 
қоғам» 
институты 
семинарларының 
материалдары 
бойынша 
Интернеттен алынған) 
Сыни ойлау арқылы жаңа ақпаратпен жұмыс жасауға арналған бұл тәсіл табысты 
сабақты ұйымдастырудың да тиімді құралы болып табылады.
Сабақтың басында оқушылар өткен сабақтардан білетіндерін кестенің (бастапқы 
кестенің қысқартылған түрі) 
Білемін
бағанына жазады. Мұғалім сыныптан диалог арқылы 
оқушылардың не білетіндерін дауыстап айтқызып, тағы не білгілері келетіндерін 
Білгім 
келеді
кестесіне жазуларына уақыт береді (сұрақтар түрінде жазулары мүмкін). Осы 
бағанды тағы да сыныппен ауызша талқылаған соң, мұғалім сабақтың тақырыбын 
жариялап, оқушылармен оқу мақсаттарын анықтайды. Сабақ бойында әрбір оқушы 
кестенің үшінші – 
Білдім
бағанын толтырады. Сабақ соңында барлық оқушылар сабақтан 
үйренгендерін талқыға салып, тағы да не білгілері келетіндерін және оны қайдан іздеп 
оқитындарын айтады (оларды кестенің соңына 
Тағы да білгім келеді
қатарына немесе 
бағанына жазуына болады. Осылайша оқушылар нені білетінін, нені білмейтін және нені 
тағы білуі керектігін бағалау арқылы өздерінің қосымша ізденетін тақырыптарын 
белгілейді. 
БББ кестесі 
Білемін 
Білгім келеді 
Білдім