1. Құрмалас сөйлем дегеніміз не?
2. Салаластың құрамындағы жай сөйлемдер байланысатын жалғаулықты шылауларды атаңыз
3.«Шахаң сыңғырлаған әдемі даусымен «Мақпал қараны» бастады, өзгеміз еріксіз қосылып кеттік» мына сөйлем жай сөйлем бе, әлде құрмалас сөйлемге жатады ма? Жасалу жолын түсіндіріңіз.
4. Ыңғайлас салалас сөйлемнің ережесі
5.Салалас құрмалас сөйлем мағынасына қарай нешеге бөлінеді?
6.. Құрмалас сөйлем өзара қандай түрлерге бөлінеді және оларды бір-бірінен қандай белгілеріне қарап ажыратамыз?
7. Жай сөйлемдердің арасында бір –ақ рет қолданатын жалғаулық шылау
«Әдемі құстар». Енді балалар автобуста келе жатырып, алдымыздан ұшып бара жатқан құсты көреміз. Білім ордасына жету үшін біз бұл кедергіден де өтуіміз қажет.
Сәйкестендіру тесті
1.Бірде, біресе, кейде Ыңғайлас мәнді
2.Я, яки, әйтпесе Кезектес мәнді
3.Бірақ, сонда да, әйтсе де Қарсылықты мәнді
4.Да,де,та,те, және Талғаулы мәнді
5.Сондықтан, сол себепті,
себебі, өйткені Себеп-салдар мәнді
Алдымызда тағы да кедергі бар екен балалар. Гүлдегі торғайлар бұдан енді қалай өтеміз?Дайынбыз ба?
ТЕСТ
1.Салалас құрмалас сөйлемді тап.
а) Айгүл аттан түсіп еді, су қайта таязданып қалғандай екен
в) Айтушы ақылды болса, тыңдаушы дана болар
с) Сабыр сақтасаң қайтер еді, ә ?
д) Баланы жаман үйретпеу керек
2.Ыңғайлас салалас құрмалас сөйлемде қандай ойды білдіретінің анықта.
а/Біріндегі ой екіншідегі ойға қарсы болады
в/Біріндегі ой екіншідегі ойдың себеп-салдарын білдіреді
с/Бірінде айтылған ой екіншіде айтылған оймен мезгілдес, ыңғайлас бағытта болады+
д/Біріндегі ой екіншідегі ойды түсіндіреді.
3.Салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Бұдан әрі екеуі де үндескен жоқ.
В) Бір кезде орман шуылдап, дауыл соқты.
С) Ізденіс түбі- жеңіс.
Д) Танк өз- өзінен жұлқынып қалғандай болды да, гүрс етіп шаң- топырақ бұрқ ете қалды.
4.Ыңғайлас салаласты табыңыз
А) Көк байрақта дала қыраны,алтын күн және ұлттық өрнек бейнеленген.
В) Аттылар келе жатып ,жол екіге айрылғанын көрді.
С) Жаз жаңбырлы болып, егінге құрт түсті.
Д) Ер жолдасы-тәуекел.
5.Жалғаулықсыз Ыңғайлас салаласты табыңыз
А) Маған ойыншық берді,ағама доп берді.
В) Далада жел соғып тұр, әрі жаңбыр жауып тұр.
С) Еңбек адамды көрікті етеді және тынысты тазартады.
Д) Қоңырау да соғылды, балалар да сыныптарына кірді.
6.Ыңғайлас салалас болмайтын қатарды анықта.
А) Айсұлудың күші де жетеді,ақылы да жетеді.
В) Тыңдап отырды да, өз байлауын айтты.
С) От жағылып еді, үйдің ішін жылылық жайлады.
Д) Иығын тікен жыртса да, тоқтаған жоқ.
1. а 2. С. 3.д 4.а 5.а 6.д
|