Сабақ: Қазақ тілі
Тақырыбы: Жалғаулық шылаулар
|
Мектеп:
№ 60 жалпы орта мектеп
|
Күні: 19.04.2017ж.
|
Сабақ № 37
|
Мұғалімнің есімі:
Оралбекова. Г. К
|
Сынып: 6 «Ә»
|
Сабақ негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)
|
Кесте арқылы жалғаулық шылауларды түсіну,сабақта мәтіндерге ережеге талдау жасай білу
|
Сабақ мақсаттары
|
Барлық оқушылар:
|
|
Жалғаулық шылаулардың ережесі мен мысалдар келтіре алады.
|
Оқушылардың басым бөлігі:
|
Жалғаулық шылаулардың лексикалық мағынасы жоқ екенін біледі.
|
Кейбір оқушылар:
|
Жалғаулық шылаулардың сөз бен сөзді,сөйлем мен сөйлемді салыстыра байланыстыратын шылау түрлері екенін біледі.
|
Тілдік мақсат
|
Оқушылар:
|
|
Негізгі сөздер мен тіркестер:
|
Нарқын-бағасын,айырмашылығын
Сараптау-айырмасын білу,талқылау
|
Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер:
|
Талқылауға арналған тармақтар:
|
1.Өздері шылау бола тұра неге жалғаулық шылаулар деп аталады екен?
|
Оқылым бойынша ұсыныстар: Ережені оқу.
Жазылым бойынша ұсыныстар: «Үш тілділік», «Ою-өрнек перфокартасы» , «Антивирус» әдістері бойынша,жаттығуларды орындату.
Айтылым бойынша: Сөз бен сөзді,сөйлем мен сөйлемді салыстыра байланыстыратын шылау түрі жалғаулық шылау деп аталады.
№
|
Жалғаулық шылаулардың түрлері
|
жалғаулықтар
|
1
|
Ыңғайластық қатынасты білдіретін жалғаулықтар
|
Мен(бен,пен,менен, бенен,пенен),да,де,та,те,және,әрі
|
2
|
Қарсылықты қатынасты білдіретін жалғаулықтар
|
Алайда,әйткенмен,бірақ,дегенмен,әйтпесе,сонда да
|
3
|
Талғаулықты қатынасты білдіретін жалғаулықтар
|
Немесе,болмаса,әлде,не, я,яки
|
4
|
Кезектестік қатынасты білдіретін жалғаулықтар
|
Біресе,бірде,кейде
|
5
|
Себеп-салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтар
|
Себебі,сондықтан,сол себепті,өйткені,неге десеңіз
|
6
|
Шарттық қатынасты білдіретін жалғаулықтар
|
Егер,егер де,онда
|
|
Алдыңғы оқу
|
Өткен тақырып туралы не біледі?
Шылау сөздер туралы түсінік,септеулік шылаулар.
|
Жоспар
|
Жоспарланған уақыт
|
Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар, ескертпелерді жазыңыз)
|
Ресурстар
|
Басталуы
2 минут
7минут
Ой толғау
5 минут
|
Сәлемдесу.
Оқушыларды түгендеу.
Топтастыру:оқушыларды құрал-саймандар арқылы топтастырамын
Үйге берілген тапсырманы: «Аббревитуралар» әдісі арқылы сұрау.(Тізбектелген қысқартылып алынған ережені оқушылар кезегімен тұрып ажырата жауап береді.Мыс:СШББСТТМСТКОҚМҮОЕССБ)
1.Шылау сөздер туралы түсінік?
2.Еліктеуіш сөздер?
3. Бейнелеуіш сөздер?
4.Шылау сөздердің басқа сөз таптарынан айырмашылықтары?
5.Еліктеу сөздер мағынасына қарай нешеге бөлінеді?
6.Септеулік шылаулар
Оқушыларды ауызша мадақтау, жұлдызша арқылы бағалаймын.
Білімді өзектендіру:
Қазақ тілінде сөйлемдерді жалғаусыз айтып көрейікші.Мүмкін емес екенін білеміз.Сол себепті бүгін өтетін сабағымыз «Жалғаулық шылаулар» деп аталады.
|
1-топ.ара,балға,балталар
2-топ.кітап,дәптер,қаламдар
3-топ.қылыш,найза,
шоқпарлар
Үлестірмелі материалдар
Оқулық
|
Ортасы
минут
|
1-тапсырма. «Ою-өрнек перфокартасы» әдісімен 328-жаттығуды орындау.Жалғаулық шылауларды табу.
1.Абай мен Ербол енді жүрмек боп,киіне бастады.
А)Абай
Б)енді
С) мен
2.Құнанбай да тысқа шықты.
А) да
Б)тысқа
С)шықты
3.Шығысымен Абайды шақырып алды да,жақын жердегі төбешікке кеп отырды.
А) да
Б)кеп
С)отырды
4.Әке мен бала оңаша.
А)оңаша
Б)әке
С) мен
5.Сен оқыдың да,білім алдың,ұстаз көрдің.
А) да
Б)сен
С)ұстаз
6.Біз надан өстік.
А)біз
Б) жоқ
С)олар
7.Бірақ, сол білімің жұрт алдында ата сыйлауды неге білдірмейді саған.
А)саған
Б)бірақ
С)ата
8.Ол кінәңіз орынды.
А)жоқ
Б)ол
С)орынды
9.Айып менде екені рас.
А)жоқ
Б)рас
С)айып
10.Ғафу етіңіз.
А)ғафу
Б)жоқ
С)етіңіз
11.Ол азырақ бөгеліп отырды да,қайта сөйледі.
А)ол
Б)да
С)қайта
12.Ең әуелі арзан мен қымбаттың нарқын айырмайсың.
А)мен
Б)ең
С)арзан
13.Жайдақ суды ит те,құс та жалайды.
А)суды
Б)жалайды
С)те,та
14.Екінші,дос пен қасты сараптамайсың.
А)пен
Б)дос
С)қасты
15.Досқа досша,қасқа қасша қырың жоқ.
А)жоқ
Б)досша
С)жоқ
16.Жалғаулық шылауды тап.
А)тап
Б)ана
С)немесе
(Мұғалім 16 сұрақтан тұратын тест дайындайды. Оқушылар алдын ала 16 төркөзден тұратын перфокарта дайындайды. Мұғалім тест сұрақтарын оқиды (немесе оқушыға жазба түрінде таратады). Оқушылар жауабын перфокартаға белгілейді. Жұмыс соңында алдыңғы келісім бойынша бірдей әріптерді (а,б немесе с) бір сызықпен сызады. Нәтижесінде бір ою-өрнек шығу керек. Оқушылар тапсырманы дұрыс орындаса, мұғалімдегі кілт бойынша ою-өрнек бірдей болып шығады.) Мысалы:
с
|
а
|
а
|
с
|
а
|
б
|
б
|
а
|
а
|
б
|
б
|
а
|
с
|
а
|
а
|
с
|
2-тапсырма. «Антивирус» әдісімен 329-жаттығу орындау.(Оқушыларға бірнеше сөздер беріледі.Солардың ішінен жаңа сабаққа қатысы жоқ сөздерді іздеп табады.)
Болмаса,егер,немесе,әйтпесе,біресе,
бірде,бірақ,алайда,отырды,сол себепті,әке,өйткені,дос,мен,пен,я,
егер де,әйткенмен,және,онда,себебі.
|
3.Үлестірмелі материалдар деңгейлік тапсырмалар, постер, маркер.
|
Шығармашылық қалыптастыру
6 минут
|
3-тапсырма. «Үш тілділік»
329-жаттығу.Берілген сөздерді үш тілде сөйлейміз.
Ағылшын тілінде
|
Қазақ тілінде
|
Орыс тілінде
|
And
|
Және
|
И
|
Or
|
Немесе
|
Или
|
Because
|
Себебі
|
Потому что
|
If
|
Егер
|
если
|
Sometimes
|
Кейде
|
иногда
|
But
|
бірақ
|
но
|
|
Ақ парақ, қалам
|
Аяқталуы
Бекіту
Құзырлылық қалыптастыру
5 минут
|
4-тасырма. «Поп-корн» әдісі арқылы қорытындылау.
1.Жалғаулық шылаулар
2. Ыңғайластық қатынасты білдіретін жалғаулықтар
3. Қарсылықты қатынасты білдіретін жалғаулықтар
4. Талғаулықты қатынасты білдіретін жалғаулықтар
5. Кезектестік қатынасты білдіретін жалғаулықтар
6. Себеп-салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтар
7. Шарттық қатынасты білдіретін жалғаулықтар
|
Үлестірмелі материалдар
|
Бағамдау-бағалау
Рефлексия
2 минут
|
Білім ағашы:Бүгінгі сабақта не ұнады?
Оқушылар өз ойларын стикерге жазу арқылы білім ағашына іледі.
|
Бағалау
2 минут
|
Жүйелеп нақты сабаққа қатысу белсенділігіне қарай бағалаймын
|
Топ басшылар бағалау парағын толтырып мұғалімге тапсырады (жинақтау, бағалау)
|
Келесі оқу
1минут
|
Үй тапсырмасы: Ереже жаттау.330-жаттығу.Жалғаулықтарды мағынасына қарай топтаңдар.
|
|
Саралау- сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?
|
Бағалау - Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?
|
Пәнаралық байланыс
Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері
АКТ-мен байланыс
Құндылықтардағы байланыс
|
«Үш тілділік» 329-жаттығуда кездесетін сөздерді оқушыларға үш тілде айтқызу арқылы жоспарладым.
|
ауызша мадақтау, сабаққа қатысу белсенділігіне қарай бағалауды жоспарлаймын
|
әдебиет
|
Рефлексия:
|
1. Бүгінгі сабақта сізге бәрінен де не ұнады?
2. Бүгінгі сабақта қандай да бір түсініксіз сұрақтар болды ма?
Бұл мәселені қалай шештіңіз, шешесіз?
|
