Зертханалық -практикалық сабақ №8
Буферлі ерітінділер
Жұмыстың мақсаты: Буферлі ерітінділерді дайындауды, дайындалған ерітінділердің рН есептеуді үйрену, ерітіндінің буферлі сыйымдылығын қышқыл және негіз бойынша өлшеу.
Тәжірибе 1. Буферлі ерітіндіні дайындау және буферлі ерітіндінің рН-на сұйылтудың әсерін анықтау.
Жұмыстың барысы:
1. Буферлі ерітінді дайындауға 0,1 н. СН3СООН және 0,1 н. CH3COONa ерітінділері алынады.
0,1 н CH3COONa және CH3COOH ерітінділерін келесі қатынастарда араластыру арқылы 10 мл буферлік ерітінділер дайындаңыз:
пробирка №1 – 1:9, пробирка №2 – 5:5, пробирка №3 – 9:1
Натрий ацетаты мен сірке қышқылы ерітінділерінің нақты көлемін пробиркаға бюреткалар көмегімен өлшеп құйады; пробиркаларды резеңке тығынмен жауып, жақсылап араластырады.
2. Біріктірілген компоненттердің қатынасы бірдей сұйылтылған ерітінділерді дайындаңыз. Ол үшін: бюреткадан бос пробиркаға (№4) 8 мл дистилденген суды өлшеп, пипетка көмегімен №1 пробиркадан 1 мл бұрын дайындалған буферлік ерітінді қосыңыз. Сол сияқты, бос пробирканы (№5) алып, оған 8 мл дистилденген суды өлшеп, №2 пробиркадағы ерітіндіден 1 мл ерітінді құйып, №3 пробиркаға 8 мл дистилденген суды бос пробиркаға өлшеп, 1 мл ерітінді қосады.
3. Дайындалған алты пробирканың әрқайсысына 5 тамшы метилоранж индикаторын қосып, пробиркаға аздап тигізу арқылы араластырыңыз. Ерітінділердің түстерін 1 кестеге жазыңыз.
4. №1,2,3 және №4,5,6 пробиркалардағы түстерді салыстырыңыз. Қорытынды жасаңыз: буферлік ерітіндінің рН-ы компоненттердің қатынасына тәуелді ме?
5. №1 және 4; №2 және 5; №3 және 6 пробиркалардағы түстерді салыстырыңыз. Қорытынды жасаңыз: буферлік ерітіндінің рН мәні сұйылтуға тәуелді ме?
6. Алынған нәтижелерді дәлелдеу үшін алты дайындалған ерітінділер үшін рН есептеңіз (барлық есептеулерді келтіріңіз).
Есептеу үшін Гендерсон - Хассельбах теңдеуі қолданылады, бұл буферлік жүйеде концентрациясы сан жағынан натрий ацетатының концентрациясына тең болатын ацетат ионы сірке қышқылымен байланысқан негіз болатындығын ескереді. pKa (CH3COOH)=4.76 (анықтамадан алынған).
№1 және №4 пробиркалардағы дайындалған ерітінділерді №2 тәжірибе үшін қолданыңыз.
Буфер ерітінділері рН-ның оларды құрайтын компоненттер концентрациясының қатынасына және сұйылтуға тәуелділігі
Пробирканың №
|
1
|
2
|
3
|
Буферлі ерітіндідегі қышқыл мен тұз концентрацияларының арақатынасы
|
9:1
|
5:5
|
1:9
|
Индикаторды қосқаннан кейін буфер ерітіндісінің түсі
|
|
|
|
рН метрімен өлшенген буферлік ерітіндінің рН мәні
|
|
|
|
Есептелген буферлік ерітіндінің рН мәні
|
|
|
|
Тәжірибе бойынша қорытынды жасаңыз.
Тәжірибе 2. Ерітіндінің буферлік сыйымдылығының сұйылтуға тәуелділігін анықтау
1 тәжірибенің (№1 және №4 пробиркалар) дайындалған ерітінділеріне аз мөлшерде сілті қосып буферлік сыйымдылығын салыстырыңыз.
Ол үшін пробиркалардағы ерітінділерге 0,1 моль / л концентрациясы бар 5 тамшы натрий гидроксиді ерітіндісін қосады. Ерітінділер араластырады, бақыланған түс кестеге жазады.
Ерітіндінің буферлік сыйымдылығының оның сұйылтылуына тәуелділігі
Пробирка №
|
Зерттеу объектісі
|
Метилоранж қосқаннан кейінгі ерітіндіні түсі
|
5 тамшы NaOH қосқаннан кейінгі ерітіндіні түсі,
См = 0.1 моль/л
|
1
|
Бастапқы буфер ерітіндісі
|
|
|
4
|
Сұйытылған буфер ерітіндісі
|
|
|
Төменде көрсетілгендей ацетатты қосылыстың буферлі сыйымдылығын есептейміз.
Мысалы, 10 мл буферлік қоспаны титрлеу үшін 4,8 мл негіз жұмсалды, онда 1 л қоспаны титрлеу үшін қанша көлемді негіз жұмсалады?
V = = 480мл
Буферлік сыйымдылық және негіздің миллиграм-эквиваленттік саны-В, осы көлемдегі мына формуламен өрнектеледі.
B=N • V
Негіздің қалыптылығы немесе 1 мл-дағы саны (мг-экв) осы жағдайда N=0,1. В=0,1 ·480 = 48
Достарыңызбен бөлісу: |