АКТИВТІ ҮЛЕСТІРМЕЛІ МАТЕРИАЛ – АҮМ
Пән:
Қазақ тілі
Кредит саны
– 3
Деңгей
– В1
Практикалық сабақ -
3
Апта –
1
Лексикалық тақырып:
ӘУЛЕТ ДӘСТҮРІ: ОТБАСЫ ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫ
Грамматикалық тақырып:
БҰРЫНҒЫ ӨТКЕН ШАҚ
Оқытушы:___________________________________
Болымды түрі:
* Түбір етістіктің соңғы дыбысы қатаң
және құрамындағы дауысты дыбыстың
жуан/жіңішкелігіне байланысты
-қан/
-кен
жұрнағы жалғанып жіктеледі.
Мысалы:
Мен бас-қан-мын.
Сен іш-кен-сің.
* Түбір етістіктің соңғы дыбысы
дауысты дыбысқа / үнді дауыссыз
дыбысқа/
з
дауыссыз дыбыстарына
аяқталса
-ған/-ген
жұрнағы жалғанады.
Мысалы:
Мен сал-ған-мын.
Сен кел-ген-сің.
Болымсыз түрі:
Түбір етістік соңы дауысты дыбысқа/ үнді
й, л, р, у
дыбыстарына аяқталса
-ма/-ме
жұрнағы жалғанады және құрамындағы
дауысты дыбыстың жуан/жіңішкелігіне
байланысты
-ған/-ген
жұрнағы жалғанып
жіктеледі.
Мысалы,
Мен жаса-ма-ған-мын.
Сен көр-ме-ген-сің.
Түбір етістік соңы үнді
м, н, ң
/ ұяң
з
дыбысына аяқталса, оған
-ба/-бе
жұрнағы
жалғанады және құрамындағы дауысты
дыбыстың жуан/жіңішкелігіне байланысты
-ған/-ген
жұрнағы жалғанып жіктеледі.
Мысалы:
Сен жұм-ба-ған-сың.
Ол өң-бе-ген.
Түбір етістік соңы қатаң дыбысқа
аяқталса, оған
-па/-пе
жұрнағы жалғанады
және құрамындағы дауысты дыбыстың
жуан/жіңішкелігіне байланысты
-ған/-ген
жұрнағы жалғанып, жіктеледі.
Мысалы:
Мен сат-па-ған-мын.
Ол төк-пе-ген.
Етістікке
-ған/-ген, -қан/-кен + ж.ж.
жалғануы арқылы жасалады.
Грамматикалық түсініктеме
1
1
БҰРЫНҒЫ ӨТКЕН ШАҚ
Қимыл іс-әркететтің әлдеқашан бұрын орындалғандығын білдіреді.
