Сабақ: «Жалқы және жалпы есім»

Зат есім түрлерін анықтау

Ережелерді түсініп оқуға, жаттығу орындаған кезде білімдерін қолдана білуге ынталандыру. Сұраққа     толық жауап беру арқылы тілін, ойын дамыту.

Қызығушылығын ояту,сабаққа қатысып отыруға, зейінін шоғырландыру жұмыстарын жүргізе отырып ынтасын, талабын арттыру.

• 
  Зат есім туралы алған білімдерін бекітеді, тиянақтайды.
  

• 
  Зат есім туралы біледі, мысал келтіре алады.
  

• 
  Зат есім туралы біледі, оған мысалдар келтіре алады. Зат есімнің түрлерін біледі. Зат есімді басқа сөз табымен байланыстыра алады.
  

• 
  Ой тарқату, өз пікірін айту; толық, кеңейтілген жауап беру, мысал келтіру, қайталап айту.
  

Шаттық шеңбері

Оқушыларды топқа бөлу

Суреттер, стикерлер, смайликтер

Қазақ тілі оқулығы 3 сынып, 2014 жыл, «Атамұра» баспасы

Қайырлы күн деп айтамыз,

Түсте бірге қайтамыз.

Отбасының гүліміз,

Көңілді өтсін күніміз!

• 
  Қазақ тілі сабағына дайындық жасап жіберейік:
  

145 б. 6-жаттығу. Мақсаты: Көшіріп жазу, сұрақтардың орнына зат есімдерді тауып жазу арқылы ойлау қаблетін дамыту.

(Кім?)Ағам отын жарды. (Кім?) Анам көйлек тікті. Аспанда (нелер?)

«Кофе таяқшасы» арқылы үй тапсырмасы сұралады.

1. 
   Тапсырмасынан зат есімдерді тауып оқы.
   
2. 
   Сөз таптарына не жатады?
   
3. 
   Зат есім деген не?
   
4. 
   Етістік деген не?
   
5. 
   Сан есім деген не?
   
6. 
   Сын есім деген не?
   
7. 
   Зат есімнің сұрақтары?
   
8. 
   Зат есім қай кезде не сұрағына жауап береді
   
9. 
   Зат есім қай кезде кім сұрағына жауап береді
   
10. 
    Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері деген не?
    
11. 
    Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері деген не?
    
12. 
    Қандай қосымша түрлерін білесің?
    
13. 
    Жұрнақ деген не? Жалғау деп нені айтамыз?
    

• 
  Балалар, бәріміз тақтаға назар аударайық.Балалар,бүгінгі біздің сабағымыздың тақырыбы: Жалқы және жалпы есім. Бұл зат есім түрлері.
  

Алматы Ақтөс Талғат

Ақтау Ақбауыр Арман

Жайық Құлагер Асыл

-Ендеше, әр топқа өз атауын берейік.

-Жер-Су аттары, жан-жануар атауы, кісі аттары.

-Енді зейінімізді салып қарайық.

-Бұл сөздер кімдердің,нелердің атауы?

-Олар қалай жазылып тұр?

-Бас әріппен жазылып тұр.

-Ендеше балалар, ережеге назар аударайық.

-Енді балалар,жалпы есімге тоқталайық. Мына сөйлемге назар аударамыз. Қане оқимыз.

Арман-озат оқушы.

-Бұл сөйлемдегі зат есімді атайық

-Арман, оқушы.

-Арман – жалқы есім, себебі ол кісі аты,ал оқушы – жалпы есім.

Ендеше, ережеге назар аударайық.
Жалқы есімдерден басқа зат есімдерді жалпы есім дейміз.

Ережені 1 оқушыға дауыстап оқыту.

Жоғарыда сөйлемде туынды сөз бар ма?

-Оқушы

Туынды сөз дегеніміз не? (Ережесін айтады)

Ұқсастығы мен айырмашылығын айту.

- Балалар, дәптерлерімізді ашып, көркем жазу минутына көңіл бөлейік.

-Балалар, оқулықтағы 7-жаттығуға қараймыз.Тапсырманы оқимыз.

Сөйлемдерді оқы.

Тәтті жемістердің бірі – алма. Қыздардың арасынан Алма суырылып алға шықты.

Ол анасына әдемі, ашық түсті раушангүл сыйлады. Раушангүл – сыныптағы озат оқушылардың бірі.

• 
  Сөйлемдегі дыбысталуы бірдей сөздерді тап. Неліктен олардың біреуі бас әріптен, екіншісі кіші әріптен басталып жазылғанын түсіндір.
  
• 
  Жалқы есімдері бар сөйлемдерді көшіріп жаз.
  

-Кім деген сұрақ қойылады

-Сөйлемнің ортасында, соңында келсе қандай әріппен жазылады.

-Бас әріппен жазылады

-Неліктен?

-Себебі, ол- жалқы есім.

Көркем жазу.1 оқушы тақтаға жазады.

Орнымыздан тұрамыз,

Алақанды ұрамыз.

Бiр отырып, бiр тұрып,

Тез шынығып шығамыз.
8-жаттығу.

Мақсаты: Сауатты әдемі,көркем жазуға төселдіру. Зат есімдерді тауып астын сызу.

Суретке қара. Қыздарға ат қойып, сурет бойынша сөйлем құрап жаз.

Сөздің түбірі мен қосымшасын ажырат.

Әр жұпқа бөлек- бөлек сөздер беріледі.

балықшы бапкер

ауылға татулық

аулаға кітапты

саяхатшы қаламмен

әлемде терезеде

боксшы қағазбен

оқушы білімпаз

Оқушылар тез- тез шығып , жұрнақ пен жалғауды ажыратып,түбірін көрсетеді.
Жұрнақ дегеніміз не?

Жалғау дегеніміз не?                  

Түбір дегеніміз не?

Ауызша жауап береді

Дайындалып отыру.(Назерке, Ризан, Мирас, Гүлназ).

Жеке оқушымен жұмыс.Тақтаға шығып орындау.

І парақша Назерке: Заттың атын білдіретін сөздерді теріп жаз.

ІІ парақша Ризан: «Қобызшы» сөзінің түбір,қосымшасын белгіле.Тасымал түрін көрсет.

ІІІ парақша Мирас:жалқы есімге мысал келтір.Дыбыстық талдау жасау.

ІV парақша Гүлназ: «Бота» сөзіне дыбыстық талдау жаса.

Мадақтау,бағалау.

Көп нүктенің орнына жалқы есімдерді қойып жаз.

Қазақстан қалалары:

Қазақстан көлдері:

Ауыл аттары:
Тақтамен жұмыс

І оқушы. Кісі аттары: ІІ оқушы. Жер – су аттары.

Алтынай Түркістан

Біржан Сырдария

Ақан Ақтау Естай Қарағанды

Мадақтау, бағалау

-Балалар, біздер қазір жаңа сабағымызды қорыту мақсатында сөздік диктант жұмысын жүргіземіз. Қатесіз, әдемі жазамыз. н-ң, ы-і дыбыстарының жазылуына мұқият боламыз.

Жетісу,жаңбыр,көлеңке,сіріңке, шаңғы,ілгіш, Теміртау, Есіл, парта.

1)жалқы есімнің астын бір сызу.

2)жалпы есімнің астын бір сызу.

Бекіту сұрақтары:

-Қандай тақырыппен таныстық?

-Жалқы,жалпы есім

-жалқы есім дегеніміз не?                                        

-жалпы есім дегеніміз не?

Өз түсінігі бойынша айту.

Мысал келтіру.

Бағалау. 

Үйге тапсырма: 147- бет, 10-жаттығу.

• 
  Жеке тапсырмалар
  

• 
  смайликтер
  

• 
  дүниетану
  

сабақта үйренгендерін бекіту, қолдану жолдарын беру

-жаңадан үйренгенін пайдалана отырып, білімін жүйелеу

жауап шешімі осыған байланысты жұмыстар беру арқылы түсінік деңгейін тексеру