Сабақ жоспары Ашық сабақ тақырыбы: Тіршілік үшін күрес, оның себептері мен түрлері

Қысқа мерзімді сабақ жоспары

Ашық сабақ тақырыбы:

Тіршілік үшін күрес, оның себептері мен түрлері.

Сыныбы: 9 «А»

Қарағанды облысы

Шахтинск қаласы

Ә.Бөкейханов атындағы

мектеп-лицей

биология пәнінің мұғалімі:

К.А.Нурпеисова

Сабақ жүргізген мұғалімнің аты-жөні			Нурпеисова К.А		9 «А» сыныбы
					№24 кабинет
Сабақтың тақырыбы			Тіршілік үшін күрес, оның себептері мен түрлері.
Сілтеме	Биология 9 сынып оқулығы. Алматы. «Атамұра» 2013. М.Қ.Гильманов, А.Р.Соловьева
Жалпы мақсаты	Оқушыларға тіршілік үшін күрес түрлері, себептері, ерекшеліктері, өміріндегі және қоршаған ортадағы маңыздары туралы өзбеттерінше білім алуларына жағдай жасау.
Міндеттер:	- оқушылардың  сұрыптау түрлерін  және  тіршілік  үшін  күрес  туралы  алған  білімдерін  жетілдіру; күрестің  рөлі  мен оның  себептерін анықтау  арқылы  талдап  түсіндіру;  дамытушылық: шығармашылық ізденістерін арттыру,бірлесіп жұмыс істеу дағдысын қалыптастыру;өзінің және жолдастарының білімін бағалай алу. тәрбиелік:  түсініктер бойынша жергілікті  жануарларды  мысалға  ала  отырып,қазақ халқының салт-дәстүрін,ұлттық өнерін насихаттау.
Мұғалімдер үшін оқу нәтижелері	1.Оқушылардың бірін-бірі оқытуы арқылы аталған тақырыпты меңгеріп шығу; 2.Мұғалім оқуға бағыттап отыру; 3.Оқушылардың өзін және достарын бағалау мүмкіндіктерін жасау; 4. Тіршілік үшін күрес жайлы түсініктердің пайда болуы.
Сабақта туындаған негізгі идеялар	1. Тіршілік үшін күрес түрлерін анықтау. 2. Жаңа теориялық ақпаратты беру арқылы оқушыға жаңа ойлау дағдысын, мәнерін, амалдарын қалыптастыруға ықпал жасау.
Тақырыбы: Тіршілік үшін күрес және оның түрлері.
Табиғи сұрыпталу түрлерімен, ерекшеліктерімен танысу
Сабақтың жүрілуі бойынша мұғалімнің жазбалары: Мұғалімдер мен оқушылар іс-әрекеті. Оқушыларды ұйымдастыру, сәлемдесу /1-2 мин/
СТО сұрақтары		Сабақ барысында жасаған мұғалім мен оқушының іс-әрекеті
Сабақтың маңыздылығы не? -оқушылар не алады? -бұрынғы білімін қалай пайдалана алады? -өмірден алған тәжірибесінің әсері? -сабақтың болашақта оқушыға қандай пайдасы бар?		Оқушылар өтілетін тақырыпты келтіріп шығарады Ұйымдастыру кезеңі Оқушыларды топқа бөлу. Оқушыларды 3-топқа бөлу: 1 топ- «Табиғи сұрыпталу 2-топ- «Қолдан сұрыптау» 3-топ-«Тіршілік  үшін күрес» . /2 мин/
Сын тұрғысынан ойлау үшін мүмкіндіктер -еркін ойлауға қандай мүмкіндіктер жасалды? -өздігінен ізденуге қандай мүмкіндіктер жасалады?		І. Қызығушылығын ояту Слайд1,2 Мұғалім: ІІ. Өткен сабақтарды қайталау «Бинго ойыны» Әрбір топтан бір оқушы шығып бір ұяшықты тандап ұпай сандарын жинап сұрақтарға жауап береді. (5 минут) Қызығушылығын ояту мақсатында жылдам сұрақтар: 1. Эволюциядағы табиғи сұрыпталудың рөлі неде? 2. Тұқым қуалау мен модификациялық өзгергіштіктер арасында қандай айырмашылық бар? 3. Зоология философиясы еңбегінің авторы? 4. Түрлердің шығу тегі еңбегінің авторы? 5. Табиғи сұрыпталу теориясының авторы? 6. Эволюцияның негізгі қозғаушы күші?
Мағынаны ажырату сатысы (жаңа ақпарат) -оқушыларды белсене қатыстыру -стратегияларды жүйелі қолдану арқылы оқушылардың жұмысын ұйымдастыру (сауал қоя білу, талдау жа-сай білу, баяндау және қызу ой талқысын жасай білу қабілеттерін жетілдіру жолдарын беру) -оқушылармен бірлесіп жұмыс жасау, қарым-қатынас шеберлігін ұтымды пайдалана білу -оқулықтан басқа ақпараттар көзін ашу		- оқушыларды белсенділігін арттыру ІІ. Мағынаны тану ІІІ.Жаңа сабақ 1. -«Тіршілік  үшін  күрес» - тірек сызбасымен жұмыс                                        Тіршілік  үшін  күре Түраралық                   Түрішілік               Сыртқы  ортамен   (Мысалдар келтіру) 2. 1Жабайы табиғат» Суреттермен жұмыс.Күрес түрлері бойынша анықтау,түсіндіру.  Топ оқушылары постер қорғап, бірін-бірі бағалайды. А) Блиц турнир Сұрақтарға  тез жауап алу.Жасырылған сұрақтарды әр топ түстер бойынша таңдайды. Қызыл түс: 1.Топтағы  біріншілікке жататын тіршілік үшін күрес. 2.Алғашқы эволюциялық теорияның авторы 3.Жыртқыш пен құрбандық арасындағы күрес түрі. 4. Бір түр дарақтарын алуан түрлі етіп өзгертуі.  Көк түс 1.Тірі ағзалардың өлі табиғатпен күрес түрі. 2.Эволюция себептерін дұрыс көрсеткен ғалым. 3.Ұзақ уақыт бойы тірі ағзалардың біртіндеп жетілу үдерісі. 4.Дарақтар,түрлер санының кемуі,таралу аймағының тарылуы.  Жасыл түс 1.Тірі ағзалардың өлі табиғатпен күрес түрі. 2.Эволюция себептерін дұрыс көрсеткен ғалым. 3.Ұзақ уақыт бойы тірі ағзалардың біртіндеп жетілу үдерісі. 4.Дарақтар,түрлер санының кемуі,таралу аймағының тарылуы.  1-топ 1-Түрішілік 2-Ламарк 3-Түраралық 4-Өзгергіштік 2-топ 1-Линней 2-Сұрыптау 3-Түрішілік  4-Биологиялық өркендеу 3-топ 1-Абиоздық 2-Дарвин 3-Эволюция 4- Биологиялық кері кету
Толғаныс (рефлексия) -сабақта үйренгендерін бекіту, қолдану жолдарын беру -жаңадан үйренгенін пайдалана отырып, білімін жүйелеу жауап шешімі осыған байланысты жұмыстар беру арқылы түсінік деңгейін тексеру		ІІІ. Ой қорытынды Тестілеуді дайын кілті арқылы тексеріледі.Өзара тексеріп, дұрыстайды. 1.Алғашқы эволюционист   А) Ж.Б.Ламарк  В)И.Дарвин  Д)К.Линней  2.Жаңа қолтұқымдар,іріктемелер жасайтын шығармашылық үрдіс.  А) әдістемелік В) санасыз  С) табиғи 3.Күтімнің ауысуына байланысты өзгеретін өзгергіштік А) Жеке   В) Топтық  С) Комбинациялық  4.Эволюцияның  атасы А) Ж.Б.Ламарк  В)И.Дарвин Д)К.Линней 5.Малдың еттілігін,сүттілігін арттыру А)Табиғи сұрыпталу    В)Қолдан сұрыптау   С)Санасыз сұрыптау 6.Тұқым қуалайтын өзгергіштік А)Жеке   В) Топтық  С) Комбинациялық  7.Жаңа формалардың түзілу процесінің негізгі принципі А)Тұқым қуалау  В) Сұрыптау С) өзгергіштік 8.Раушангүлдің жабайы тегі А) Раушан  В) Жүзім С) Итмұрын 9.Үздіксіз жүре беретін сұрыптау түрі А) Қолдан  В)Жеке  С) Табиғи 10.Бұғылардың негізгі азығы: А)Арктикалық қына В)Кладония С)киіз қына  Бүгінгі сабаққа сараптама Биология пәнін таңдамаған оқушыларға тіршілік үшін күрес түрлерін анықтау үшін 10 сұрақ. 1.Жануарлар арасындағы мекенжай үшін талас. 2.Араластырып еккен әртүрлі өсімдік дақылдарының бірі жақсы,екіншісі нашар дамуы. 3.Бунақденеліліер мен құстардың өзара қатынасы. 4.Шөл жерде өсетін өсімдік жапырағының тікенекке айналуы. 5.Құстрдың ұя салатын орны үшін таласуы. 6.Өсімдік жапырақтарының өте шырынды болуы. 7.Шалғынды жердің өсімдіктерінің біркелкі дамымауы. 8.Сыртқы орта жағдайы біркелкі блсада ағаштардың біркелі болып өспеуі. 9.Өсімдіктің айналаға жағымсыз иісті бөліп шығаруы. 10.Жыртқыштар мен жемтіктерінің өзара қатынасы.
Бағалау түрлері оқушының өзін-өзі бағалауы; топтық өзін-өзі бағалауы; мұғалімнің бағалауы; жалпы бағалау; критерийлер арқылы бағалау		VIII.Оқушылардың білімдерін бағалау. Бағалау: /4мин/ Өзін-өзі және достарын бағалау парағы Оқушының аты-жөні____________________________________ № Оқушының аты-жөні Сыныптасыңды бағалау Мұғалімнің бағалауы 1 2 3 4
-сабақты қалай аяқтауды жоспарлау		Тапсырмалар орындау арқылы аяқтау
Сабақты аяқтау түрлері -бір пікірге келу... -өз пікірін дәлелдеу... -үйде жалғастыру...		Үй тапсырмасы: Үйге тапсырма:пар. 40 оқу, сұрақтарға жуап беру. Эссе жазу «Жануарлардың маңызы» /1,5 мин/ 45 мин. Сабақтың соңы
Сабақ барысын ұйымдастырудағы қосымша іс-әрекеттер немесе сабақ бойынша өзгертулер -оқушы алған білімінің деңгейін қандай дәлел арқылы білуге болады? - оқушының білмегенін жеткізе аламыз ба? -мүкіндіктер мен уақыт жеткілікті болды ма?		оқушының белсенділігі, оған деген сенім, бірігіп жұмыс жасау ынтымақтастық арқылы дәлелдей аламын. Мысалы: топтардың суреттерді талқылап, салыстыра алуы, жұмбақтар шешу, мәтіндегі анықтамаларды түсініп нәтижесін флипчартта салу, жазу арқылы ғана түсіндіруге болады. Мұнда оқушылар ынтымақтаса отырып білім беру үдерісіне белсенді араласуы, жеке тұлға ретінде өз-өзіне сеніммен қарап жұмыс жасауы(өзін-өзі бағалауы), білім берудегі жаңа мүмкіндіктерді (достарымен бірге жұмыс жасау) пайдана алды. Бұл жердегі ең негізгі принцип сенім білдіру мен ынтымақтастық болды.
-қандай әдіспен олардан топ құрамын? (білім деңгейі, өз қалаулары, өзара үйрету топтары)		1.Топтарды құрастыру кезінде алдын ала іріктеу және саралау жүргізілген жоқ. Топтар сол сабақ үстінде ойындар арқылы топқа бөлінді. 2. Барлық оқушылар үшін тапсырмалар бірдей деңгейлі қиындықтары бар. 3. Бұл арада мұғалім балаларға сеніп, олардың білімін арттыру, кеңейту жайлы ғана іс-әрекеттер жасады. Мұғалімнің мақсаты мен міндеті әр бала- ның өзінің қабілет қарымын аша түсуге күш салдым.

Оқушының аты-жөні____________________________________

№	Оқушының аты-жөні	Сыныптасыңды бағалау				Мұғалімнің бағалауы
		Үй жұмысы	Деңгейлік тапсырмар	Тест
1
2
3
4
5
6
7
8

Жоспарланған тізбектелген сабақтар топтамасынан алынған

бір сабақ бойынша есеп
Сабақтың тақырыбы: «Тіршілік үшін күрес, оның себептері мен түрлері»

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға тіршілік үшін күрес түрлері, себептері, ерекшеліктері, өміріндегі және қоршаған ортадағы маңыздары туралы өзбеттерінше білім алуларына жағдай жасау.

Міндеттер:

- оқушылардың сұрыптау түрлерін және тіршілік үшін күрес туралы алған білімдерін жетілдіру; күрестің рөлі мен оның себептерін анықтау арқылы талдап түсіндіру;

дамытушылық: шығармашылық ізденістерін арттыру,бірлесіп жұмыс істеу дағдысын қалыптастыру;өзінің және жолдастарының білімін бағалай алу.

тәрбиелік: түсініктер бойынша жергілікті жануарларды мысалға ала отырып,қазақ халқының салт-дәстүрін,ұлттық өнерін насихаттау.

Сабақты ынтымақтастық атмосферасын қалыптастырудан бастадым. Ол үшін оқушылар өздерінін қолдарының сызбасын салып, әр саусаққа өздері тілектерін жазады. Бұл ойым өте сәтті болды деп ойлаймын, себебі балалар бір-біріне өздеріне ұнайтын мінезі, қылықтары, келбеті туралы айтып,осыдан кейін бірден жақсы көңіл күймен сабақты бастадық. Сыныпты төрт топқа бөлдім, тақырыпқа сай сөздермен. Ары қарай сабағымның тақырыбын ашу барысында оқушыларға лездік сұрақтар арқылы й жұмысын тпексердім. Оқушылар сұрақтарға жауап беріп отырып смайликтер алып отырды. Жаңа тақырыпқа көшу үшін тақтада видео көрсетілді «Жануарлар әлемі», бейне таспаны көріп болғаннан кейін оқушыларға сұрақтар қойылып, сабақтың тақырыбын және мақсатың анықтап алдық. Оқушыларға мәтінді оқып, ББҮ кестесін толтыру ұсынылды. Оқушылар толтырған кестелерін оқып, оқушылар тақырып бойынша постер қорғап, бағалап отырды. Бұл сабақта тест жұмысы, ойындар тақырып бойынша, ББҮ кестесін толтырып, лездік сұрақтарға жауап беріп отырды.