4. Жоғары нерв әрекетінінің типтері. Баланың оқу үлгерімі және мінез- құлқының қалыптасуын оның н.ж.типтеріне тәуелді. Шартты рефлекстің жасалуы олардың берік болуы ішкі және сыртқы тежелулердің қарқындылығы көп жағдайда н.ж.типтері байл. И.П.Павлов адамдар мен дануарларға жүргізген көп жылдық зерттеулерге сүйеніп н.ж.негізгі 3 қасиетін анықтаған.
1. нерв процесінің күші- ми қыртысының нерв кл-ның тіт-ге адекватты жауап ретінде қозуды н/се тежелуді күшейту.
2. олардың біркелкілігі- қозу мен тежелу біркелкілігі немесе олардың күші жөнінен тепе- теңдігі.
3. олардың ширақтылығы (қозғалғыштығы)- жағдайдың өзгеруіне байл.бір проц-ті 2-ші проц-ке ауыстыру жылдамдығы.
И.П.Павлов н.ж.3 түрлі қасиетіне сүйеніп, жоғары н.жәрек.негізгі 4 типін анықт.
1. Күшті, ұшқалақ мінезді тип (ұстамсыз), қозу тежелуге қарағанда үстем. Бұл типке жататын бала-да ш.р.оңай жасалады. Өте белсенді актив елікпе, кейде беймаза болады.
2. Күшті, біркелкі, жігерлі, еті тірі тип. Бұл типтегі бал-да жағымды, жағымсыз ш.р.тез жасалады. Жігерлі, көпшіл болады, еркін, қолдарын қимылдатып сөйлейді.
3. Күшті, жігерлі, байсалды тип.мұндай типті балаларда ш.р. баяу п.б. бірақ ұзақ сақталады. П.бп әдет – дағдыларды өзгерту қиын болады. Бұл тип балалары еркін, дұрыс сөйлейді. Сөз қоры жеткілікті, тыныш отырады.Мұқият бала.
4. Әлсіз тип. Мұнда қозу про-не қарағанда тежелу үстем болады. Жұмыс кезінде нерв кл. Тез шаршайды. Әр түрлі әсерлерден оңай тежеледі. Қимыл-қозғ, әлсіз.Баяу, жинақсыз, тұйық, ынтасыз.
ІҮ ғ. өмір сүрген грек дәрігері Гипократ аддарды 4 темпераментпен ажыратқан: холерик, сангвиник, флегматик, меланхолик. Холерик- күшті, тез қозатын, ұстамсыз ұшқалақ; Сангвиник-күшті, тиімді қозатын, байсалды, тез; Флегматик- күшті, тиімді қозатын, байсалды, баяу; Меланхолик- әлсіз, баяу қозатын, байсалды.
Достарыңызбен бөлісу: |