Әңгiмелесу (сұхбаттасу).
Әңгіме «Боз орамал» П. Джон
Автобус аялдамасында ешкімді елеместен мұңға батып жалғыз жігіт отыр. Жолаушылардың кейбірі оған көңіл аударып қарап өтсе, енді біреулері қарамайды да. Жігіттің оларға мойын бұруға мұршасы да жоқ, терең ойға батқан.
Ол өткен өмірін қайта-қайта есіне алды. Жиырма жылдай бұрын ол келесі көшедегі қызыл кірпіш үйде дүниеге келіп, бақытты балалық шағын өткізіп еді. Бұл үй мүмкін орнында жоқ та шығар бірақ, қызыл-жасыл гүлдер орнында қалған болар. Ол үйінің маңындағы сол гүлдерді есінен бір сәт те шығара алмады. Үйдің жанында әкесі өз қолымен жасап берген әткеншек, өзі алғаш велосипед теуіп үйренген бақтағы жалғыз аяқ жол бәрі-бәрі есінде. Ата-анасы осы велосипедті бірнеше ай бойы еңбек-ақыларын жинап алып беріп еді. Араға оншақты жыл салып велосипедті мопедке ауыстырды.
Жасөспірім енді ата-анасына төбесін сирек көрсететін жағдайға жетті. Өзі ақша таба бастады, достары да көбейді, ол үшін ата-анасы өмірден артта қалғандай болып, олардан гөрі, достарымен сауық кештерде уақыт өткізу қызықтырақ көрінді.
Жігіт өмірінің осы бір кезеңін есіне алғанда жаны түршікті, оны жан дүниесінің көмескілеу жеріне жасырғысы келді де өне бойы дір ете қалды. Ол сол күні алған қарыздары жиналып қалып, ата-анасына ақша сұрауға келді. Анасы ұлын көргенде құрақ ұшып, барын аузына тосты, әкесі баласына әкелік мейірімін төкті. Ал ұлы әке-шешесінің ақшасын рұқсатсыз алған күйі кете барды.
Осы күннен бастап жасөспірім ата-анасының бет-жүзін көрген жоқ. Өзінің осы қылығынан соң ата-анасының жүзіне қарауға дәті де шыдамады. Сөйтіп, ол өте алысқа кетті…
Ата-анасы баласының өмірінен хабарсыз еді.
Ол кейде түнде айға қарап өз ата-анасын есіне алатын, «егер ата-анам аман болса, мені көргілері келсе, әйтеуір бір үйіме барармын», – деп ойлайтын.
Жігіт үлкен қалада жұмысқа орналасады, жұмыстан қолы қалт ете қалса ойына ата-анасы мен үйі түсетін, көзге көрінбейтін бір күш үйіне қарай тарта беретін еді. Көз алдына кішкентай кірпіш үйі мен үйінің маңындағы қызылды-жасылды гүлдер елес болып орала кететін.
Ақыры үйіне қайтуға бел буғанымен жолға ақшасы болмай ұзақ жолға жаяу шығады. Жол жөнекей кездескен көліктерге мініп, жаяулатып үйіне жақын қалған жігіттің ойы сан саққа кетеді.
…Ата-анасының үйіне қайта баруға қақысы бар ма? Өзін жан-тәнімен сүйген адамдар жасаған қиянатын кешіре ме?
Жігіт күні бойы ағаш астында отырып өз ойымен әлек болды. Сөйтіп кеш бата бір күн бойы, бірақ бірнеше сөз ғана жазылған хатты пошта жәшігіне салды. Хатта «Мені көргілерің келетінін ойлау ақымақтық болар. Бірақ қалау өздеріңізден. Бейсенбі күні таң сәріде мен біздің көшеде боламын, мені көргілеріңіз келсе, босағаға боз орамал байларсыздар. Егер орамал болса мен үйге кірермін, егер болмаса туған үйге қолымды ең ақырғы рет бұлғап, өз жөніммен кетермін…» деп жазылған еді.
Міне күткен бейсенбі күнінің де таңы атты. Жігіттің жүрегі алып ұшып, асығып келеді. Кенет өз ойынан өзі шошып кілт тоқтай қалды. Мүмкін ата-анасы басқа жаққа көшіп кеткен болар… Босағада боз орамал болмаса ше…Егер боз орамал босағада болмаса көршілерге кіріп ата-анамның жағдайын біліп, өз жөніме кетермін…
Өзімен өзі ойға батқан жігіт ағаш маңында бірнеше минут аялдап, көшесіне жасқана көз қиығын салды. Өз көзіне өзі сенер емес. Анадайдан туған үйі аппақ шағаладай жарқырайды. Үйдің барлық есік терезесі ақ матадан көрінбейді. Үй бозарып атқан ақ таңның сәулесімен шағылысып тұр еді.
Екі көзден парлап аққан жасқа ие бола алмаған жігіт, үйінің босағасына қалай жеткенін де байқамай қалды. Ал оның алдында туған үйдің есігі шалқасынан ашық тұр еді.
Сұрақтар:
1.Жасөспірімнің ата-анасынан қол үзіп кетуінің себебін қалай түсіндірер едіңдер?
2. Оның сағынышының сыры неде?
3.Ата-анасының ұлына деген сезімін сипаттап беріңдер?
4.Ата-ананың ризашылығын қалай алуға болады деп ойлайсыңдар?
5.Мұғалімнің сыйы: «Анамның жалған сөздері».
Бейнебаян.
Жалған сөздердің себебі неде?
| 
