Тексерілді: Ә.Егізеков
Сабақтың тақырыбы: Үстеудің мағыналық түрлері. Мезгіл үстеуі.
|
Мұғалімнің аты-жөні:Байбосынова А
Күні: 14.02
|
СЫНЫП: 6
|
Қатысқан оқушылар саны:
|
Қатыспаған оқушылар саны:
|
Сабақ негізделген оқу мақсаттары
|
|
Сабақ нәтижесі:
|
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты бірлесе орындайды. Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды.
Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады:
Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды, тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады.
|
Бағалау критерийі
|
Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады.
Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады.
|
Тілдік құзіреттілік
|
Үстеу, мезгіл, мекен, т.б.
|
Ресурстар
|
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.
|
Құндылықтарға баулу
|
Алтыншы- тарихтың, мәдениет пен тілдің ортақтығы
|
Әдіс-тәсілдер
|
Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия.
|
Пәнаралық байланыс
|
Музыка, қазақ тілі.
|
Алдыңғы оқу
|
Үстеу туралы түсінік
|
Сабақтың жоспары
|
Жоспарланған уақыт
|
Сабақ барысы :
|
Бағалау түрлері
|
Басталуы
5 минут
|
Ұйымдастыру кезеңі 2 минут
Топтарға бөлу.
Тірек сөздер бойынша топқа бөліну.
Үзіліс кезінде оқушыларды тренинг арқылы 4 топқа бөлу. Әр оқушыға қима қағазадар таратылады. Әр қағазда «-ыл, іл, -л», «-ын, -ін, -н», «-ғыз, -гіз, -қыз, -кіз», «-ыс, -іс, -с» деген жазулар бар. Бұл етістің жұрнақтары. Оқушылар етістің жұрнақтарын еске түсіру арқылы 4 топқа бөлінулері қажет
Психологиялық ахуал қалыптастыру: 3 минут
-1.Оқушылармен амандасу, түгелдеу.
- Оқушылар, көңіл-күйіміз қалай? Сабағымызды бастамас бұрын, бір шумақтық өлеңімізді оқып шығайық.
2. Психологиялық дайындық
Қайырлы таң достым,
қайырлы күн болсын,
сәрсенбінің әр кезі,
сәттілікке толсын,
біздің алар бағамаыз,
кілең бестік болсын.
3. Бірге ойлаймыз. Әр топ өлеңмен бүгінгі сабаққа тілек айтады.
|
Тренинг жазылған парақшалар
|
Жаңа білім
10 минут
|
Білу және түсіну
Үстеу дегеніміз не? Ø
Үстеулер қандай сөз таптарынан ауысып келген сөздер? Ø
Үстеулер морфологиялық құрылымына қарай неше топқа бөлінеді? Ø
Жалаң үстеулер нешеге бөлінеді? Ø
Күрделі үстеулер қалай жасалады? Ø
|
Оқулық. Кеспе мәтіндер.
Оқулық,қабырғаға ілінген ватмандар, түрлі-түсті маркерлер.
|
Ортасы
10 минут
|
Қолдану
«ДЖИГСО» стратегиясы
І. Негізгі үстеулерге қазіргі кезде құрамы жағынан түбір мен қосымшаға бөлшектеуге келмейтін үстеулер жатады. Мысалы: жылдам, тез, ақырын, ерте, кеш, бұрын, жорта, жоғары, төмен, қазір.
Негізгі ұстеудің көпшілігіне сын есім шырайының –рақ, -рек, -ырақ, -ірек, және –лау, -леу, -дау, -деу, -тау, -теу жұрнақтары жалғана алады. Мысалы: жылдам – жылдамырақ, жылдамдау, тез – тезірек, тездеу, ілгері – ілгеріек, ілгерілеу, кещ-ш – кешірек, кештеу т.б.
ІІ. Туынды үстеулерге жұрнақ арқылы және кейбір септік жалғауларының түбірімен сіңісіп, көнеленуі арқылы жасалған үстеулер жатады.
Туынды түбір үстеу тудыратын жұрнақтар:
–ша., -ше: адамша, балаша, көзінше. ²
–лай, -лей, -дай, -дей, -тай, -тей: шикілей, қыстай, осылай, ақшалай. ²
–дайын, -дейін, -тайын, -тейін: тотыдайын, бұлақтайын, сұңқардайын т.б. ²
– шама, -шеме: осыншама, біршама, соншалық т.б. ²
– майынша, -мейінше, байынша, - бейінше, -пайынша, -пейінше құранды жұрнақтар айтпайынша, оқымайынша, тыңдамайынша т.б. ²
ІІІ. Күрделі үстеулер екі я одан да көп түбірдің немесе сөздің бірігіп, тіркесіп немесе қосарланып тұрақтануынан жасалады:
i. сөздің бірігуі арқылы жасалған күрделі үстеулері: жаздыгүні (жаздың + күні), таңертең (таң + ертең), ендігәрі (енді+гіден+әрі), биыл (бұл жыл), бүгін (бұл күн) т.б.
ii. сөздердің қосарлануы арқылы жасалған күрделі үстеулер: жоғары-төмен, енді-енді, әрең - әрең, қолма-қол, бет-бетімен, қолды-қолына т.б.;
iii. сөздердің тіркесуі арқылы тұрақтанып қалыптасқан күрделі үстеулер: күні бүгін, ала жаздай, ертеден қара кешке дейін, қаннен – қаперсіз күн ілгері, күн ұзаққа т.б;
ІV . Жаттығу жұмыстарын орындау
|
Оқулықтағы мәтінді оқып алады.
|
Аяқталуы
Сабақты бекіту
10 минут
|
259-жаттығу.
Тақтаға мақал-мәтелдер көшіріліп жазылады. Оқушылар құрамындағы етістіктерге талдау жасайды.
Шығармашылық жұмыс.
Оқушыларға сюжеттік сурет беріледі. Топ болып 2-3 сөйлем жазу керек. Құрамында көсемшелер мен есімшелердің болуы шарт.
|
|
Бағалау
5 минут
Кері байланыс
3 минут
|
Бағалау. Смайликтермен.
«Дұрыс», «Дұрыс емес» стратегиясы.
- үстеу үшке бөлінеді.
- Зат есім деректі және дерексіз болады.
- -ған, -ген есімшенің жұрнақтары.
- Салт етістік табыс септігіндегі сөзді қажет етеді.
- “Тыңдады” сабақты етістік
Рефлексия:
1. Бүгінгі сабақта маған____________________
_______________ қызықты болды.
2.Маған________________________________________________қиындық туғызды.
3. Менің көңіл-күйім___________________
|
Бағалау парақшасы
Қағаз қиындылары.
|
Қосымша ақпарат
|
Саралау – Сіз қосымша
көмек көрсетуді қалай
жоспарлайсыз? Сіз
қабілеті жоғары
оқушыларға тапсырманы
күрделендіруді қалай
жоспарлайсыз?
|
Бағалау - Оқушылардың
үйренгенін тексеруді
қалай жоспарлайсыз?
|
Пəнаралық байланыс
Қауіпсіздік жəне еңбекті
қорғау ережелері
АКТ-мен байланыс
|
Қызықты тапсырмаларды көздеймін
|
Бағалау парақшасы арқылы
|
Өзін-өзі тану
|
Рефлексия
Сабақ / оқумақсаттары
шынайы ма?Бүгін оқушылар
не білді?Сыныптағы ахуал
қандай болды?Мен оспарлаған
саралау шараларытиімді болды ма?Мен берілген
уақыт ішіндеүлгердім бе? Мен
өз жоспарымақандай үзетулер
енгіздім жəненеліктен?
|
|
Қорытынды бағамдау
Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1:
2:
Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1:
2:
Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды
жетілдіруге көмектесетін не білдім?
|
Тексерілді: Ә.Егізеков
Сабақтың тақырыбы:
Мекен үстеуі
|
Мұғалімнің аты-жөні:Байбосынова А
Күні: 16.02
|
СЫНЫП: 6
|
Қатысқан оқушылар саны:
|
Қатыспаған оқушылар саны:
|
Сабақ негізделген оқу мақсаттары
|
|
Сабақ нәтижесі:
|
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты бірлесе орындайды. Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды.
Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады:
Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды, тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады.
|
Бағалау критерийі
|
Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады.
Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады.
|
Тілдік құзіреттілік
|
Үстеу, мезгіл, мекен, т.б.
|
Ресурстар
|
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.
|
Құндылықтарға баулу
|
Алтыншы- тарихтың, мәдениет пен тілдің ортақтығы
|
Әдіс-тәсілдер
|
Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия.
|
Пәнаралық байланыс
|
Музыка, қазақ тілі.
|
Алдыңғы оқу
|
Үстеу туралы түсінік Үстеудің мағыналық түрлері. Мезгіл үстеуі.
|
Сабақтың жоспары
|
Жоспарланған уақыт
|
Сабақ барысы :
|
Бағалау түрлері
|
Басталуы
5 минут
|
Ұйымдастыру кезеңі 2 минут
Топтарға бөлу.
Тірек сөздер бойынша топқа бөліну.
Психологиялық ахуал қалыптастыру: 3 минут
-1.Оқушылармен амандасу, түгелдеу.
- Оқушылар, көңіл-күйіміз қалай? Сабағымызды бастамас бұрын, бір шумақтық өлеңімізді оқып шығайық.
2. Психологиялық дайындық
Қайырлы таң достым,
қайырлы күн болсын,
сәрсенбінің әр кезі,
сәттілікке толсын,
біздің алар бағамаыз,
кілең бестік болсын.
3. Бірге ойлаймыз. Әр топ өлеңмен бүгінгі сабаққа тілек айтады.
|
Тренинг жазылған парақшалар
|
Жаңа білім
10 минут
|
Білу және түсіну
1.Үстеу дегеніміз не ?
2.Үстеу құрамына қарай нешеге бөлінеді ?
3.Үстеу мағынасына қарай нешеге бөлінеді ?
4. Негізгі үстеу дегеніміз не ?
5. Туынды үстеу қандай жұрнақтар арқылы жасалады ?
6.Күрделі үстеу қалай жасалады ?
7.Мезгіл үстеу нені білдіреді ?
8.Мекен үстеуі қандай сұрақтарға жауап береді ?
9. Үстеу қай сөз табымен тіркеседі ?
10.Етістік тұлғасына қарай нешеге бөлінеді ?
11.Көсемше дегеніміз не ?
12.Есімше қалай жасалады ?
|
Оқулық. Кеспе мәтіндер.
Оқулық,қабырғаға ілінген ватмандар, түрлі-түсті маркерлер.
|
Ортасы
10 минут
|
Қолдану
«ДЖИГСО» стратегиясы
1-топ
Сын-қимыл үстеуі қимылдың,іс-әрекеттің амалын, сынын. Бейнесін, тәсілін білдіріп, қалай? Қайтіп? Қалайша? Кімше? Деген сұрақтарға жауап береді. Сын-қимыл (бейне) үстеуі көбінесе етістікпен тіркесіп,жұмсалады. Мысалы : ақырын жүрді,тез келді,бірден сөйледі,шалқасынан құлады, балаша мәз болды,емін-еркін отырды,бостан-бос жүрді т.б.
Сын-қимыл (бейне) үстеулері де құрамы жағынан негізгі я туынды, түбір немесе күрделі түбір бола береді.
2-топ
Мекен үстеуі қимылдың, іс-әрекеттің болу орнын,бағытын білдіріп,қайда ? қайдан ? деген сұрақтарға жауап береді. Мекен үстеулері де негізінен етістікпен тіркеседі. Мысалы : ілгері жүр, жоғары тартты,төмен түсті,алды-артын орады,әрі-бері жүрді,жолшыбай ала кетті т.б.
Мекен үстеулері де құрамы жағынан негізгі я туынды түбір немесе күрделі түбір бола береді.
ІV . Жаттығу жұмыстарын орындау
|
Оқулықтағы мәтінді оқып алады.
|
Аяқталуы
Сабақты бекіту
10 минут
|
218-220-жаттығу.
Тақтаға мақал-мәтелдер көшіріліп жазылады. Оқушылар құрамындағы етістіктерге талдау жасайды.
Шығармашылық жұмыс.
Оқушыларға сюжеттік сурет беріледі. Топ болып 2-3 сөйлем жазу керек. Құрамында көсемшелер мен есімшелердің болуы шарт.
|
|
Бағалау
5 минут
Кері байланыс
3 минут
|
Бағалау. Смайликтермен.
«Дұрыс», «Дұрыс емес» стратегиясы.
- үстеу үшке бөлінеді.
- Зат есім деректі және дерексіз болады.
- -ған, -ген есімшенің жұрнақтары.
- Салт етістік табыс септігіндегі сөзді қажет етеді.
- “Тыңдады” сабақты етістік
Осындай мысылдарды оқушылар өздері құрастырады
Рефлексия:
1. Бүгінгі сабақта маған____________________
_______________ қызықты болды.
2.Маған________________________________________________қиындық туғызды.
3. Менің көңіл-күйім___________________
|
Бағалау парақшасы
Қағаз қиындылары.
|
Қосымша ақпарат
|
Саралау – Сіз қосымша
көмек көрсетуді қалай
жоспарлайсыз? Сіз
қабілеті жоғары
оқушыларға тапсырманы
күрделендіруді қалай
жоспарлайсыз?
|
Бағалау - Оқушылардың
үйренгенін тексеруді
қалай жоспарлайсыз?
|
Пəнаралық байланыс
Қауіпсіздік жəне еңбекті
қорғау ережелері
АКТ-мен байланыс
|
Қызықты тапсырмаларды көздеймін
|
Бағалау парақшасы арқылы
|
Өзін-өзі тану
|
Рефлексия
Сабақ / оқумақсаттары
шынайы ма?Бүгін оқушылар
не білді?Сыныптағы ахуал
қандай болды?Мен оспарлаған
саралау шараларытиімді болды ма?Мен берілген
уақыт ішіндеүлгердім бе? Мен
өз жоспарымақандай үзетулер
енгіздім жəненеліктен?
|
|
Қорытынды бағамдау
Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1:
2:
Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1:
2:
Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды
жетілдіруге көмектесетін не білдім?
|
Достарыңызбен бөлісу: |
