|
«Қауіп-қатер» сөзіне ассоциация картасын құрастыру.
Топпен жұмыс жасау.
– «Тіршілік ортасы» деген сөз тіркесін «қауіп-қатер» сөзімен байланыстырып көріңдер.
Жұмыстарды көрсету.
|
А 3 парақтары, маркерлер
|
Жаңа сабақ
|
Оқулықтағы «Есіңдн сақта!» мәтінін оқу.
Ұжымдаса отырып, «Қауіпті аймақ» сызбасымен жұмыс жасау.
|
Оқулық
|
|
Мұғалім: Әңгімелерді мұқият тыңдап, соған қатысты өз ойларыңды айтып, пікірлеріңді білдіріңдер.
1) ...Бір адам алай-дүлей желден кейін жағажай бойымен жүріп келе жатып, алыста бір адамның ерсі би билеп жатқанын көреді. Қасына жақындай келе, ол адамның билеп
жатпағандығын түсінеді. Адам құмның арасынан бірдеңе алып, оны мұхитқа қарай лақтырып жатыр екен. Ол тағы да жақындай түсіп, былай деп сұрады:
Сіз не істеп жатырсыз?
Толқынның жағаға шығарып тастаған теңіз жұлдыздарын қайтадан суға лақтырып жатырмын.
– Не үшін?
Күн шықты, ал су болса кері кетті. Егер мен оларды суға тастамасам, олар өліп қалуы мүмкін.
Бірақ жағажай ұзындығы қаншама километрге созылып жатыр. Ал бұл жерде мыңдаған теңіз жұлдыздары бар, сіз барлығына бірдей жәрдемдесе алмайсыз ғой. Сіздің жасап жатқан ісіңіздің ешқандай мәні жоқ, бұл ештеңені өзгерте алмайды.
Жігіт қолына тағы бір теңіз жұлдызын алып, оған қарап шығып, теңізге лақтырды. Сосын былай деді:
Ал теңіз жұлдызы үшін бұл жәрдемімнің мәні бар, ол тірі қалып, өмір сүретін болады. Демек, ол үшін бәрі өзгереді.
(Мысал)
|
Слайдтар
Дәптер
Слайдтар
|
|
2) Аспанға қарап отырмыз. Қара бұлт ақырын жылжып келеді. Оның қара болғаны соншалық,
|
|
|
айналаның бәрі түнере бастады. Аспанды қою бұлт қаптады.
|
|
|
Біз үйге қарай қаштық. Бұлтқа қарсы жүгіріп келеміз.
|
|
|
Аяқ астынан жел соға бастады. Айналамыздағы барлық нәрсені үйіріп барады. Шаң көтеріле
|
|
|
бастады. Құрғақ шөптер ұшып жүр. Бұталар мен ағаштар желдің әсерінен ары-бері қозғалып
|
|
|
тұр. Үйге қарай жүгіріп келеміз.
Міне, жаңбыр қатты құя бастады. Үсті-басымыз су бола бастады. Найзағайдың ойнауы және күннің қатты күркіреуі бізді одан ары қорқыта түсті.
Мен жерге құлап түсіп, орнымнан тұрып, қайта жүгіріп барамын. Артымнан біреу қуып келе жатқандай, қатты жылдамдықпен жүгіріп келемін.
Міне, үйге жақындадық. Енді жүз қадам жасасақ, шатырдың астында боламыз. Бір-бірімізге жақындап, кереуетте отырмыз. Күннің қатты күркіреуі саяжайымызды орнынан шайқалтып жібергендей болды. Жаңбыр үйдің төбесіне даңғырлата құйып жатыр. Жауынның қатты
жауғанынан айналада ештеңе көрінбейді. (Михаил Зощенко)
3) Ертеде бір өзен болыпты. Басында ол биік, әдемі шыршалар мен ақ қайыңдардың арасында тығылып аққан кішкентай, көңілді бұлақ болыпты. Барлығы бұлақ суының тазалығына, оның дәмділігіне қызығыпты. Сосын бұлақ нағыз өзенге айналыпты. Өзеннің ағысы бұрынғыдай қатты емес еді, бірақ оның суы әлі де тұп-тұнық және таза болатын.
Өзен саяхаттағанды өте қатты жақсы көрді. Бір күні ол қалаға келді. Мұнда шыршалар мен қайыңдар өспейтін, оның есесіне адамдар тұратын үлкен, биік үйлер бар еді. Адамдар өте көп болды. Олар өзенді көріп қатты қуанды және одан қалада қалуды сұрады. Өзен келісімін береді. Енді оның үстімен кеме, қайық жүзе бастады, адамдар шомылып, жағасында күнге
қыздырынып жататын болды. Өзен бүкіл қаланы сумен қамтамасыз етіп тұрды.
Жылдар өтіп жатты, адамдар өзенге бойларын үйретті, бірақ одан ештеңе сұрамады, керісінше өзенге қатысты ойларына не келсе, соны жасайтын болды. Бір күні өзеннің жағасынан үлкен зауыт тұрғызды. Зауыттың құбырынан өзенге ласталған, лай су аға бастады. Бұл жағдай өзенге ауыр тиді, ол ластанып, лайланып, қарая бастады. Ешкім баяғыдай оның тазалығына, әдемілігіне қызықпайтын болды. Ешкім оның жағасында серуен құрмайтын болды. Өзенге неше түрлі керексіз заттарды, мысалы, банкілер, ағаштың кесілген қалдықтарын тастай
бастады. Өзенге көліктерін, кірлерін жуа бастады. Қала тұрғындарының ешқайсысы өзеннің де тірі жан екендігін ойламады.
(Н. Рыжов)
Сергіту сәті.
Ең ұқыпты оқушылар шапалақ соқсын! Ең еңбекқұмар оқушылар секірсін!
|
Дәптер
|
|
Ең жинақы оқушылар отырсын! Ең қайырымдылары айналсын!
Ең сөзшең оқушылар адымдай бастасын!
Мұғалім: Адамдар күнделікті үйінен шығады да, тіршілігі қайнап жатқан үлкен әлемге кіріп кетеді. Бұл әлемде адам өміріне қауіп төндіретін, мәселен, байқаусызда жараланып қалудан
басталып және лаңкестік әрекетке тап келумен аяқталатын жағдайлар орын алуы мүмкін. Осы секілді жағдайларды «төтенше жағдайлар» деп атайды. Төтенше деген ауыр, қиын деген мағынаны білдіреді. Демек, төтенше жағдайлар дегеніміз – адам тап келуі мүмкін ауыр, қиын, жағымсыз жағдайлар. Осындай оқиғалар орын алып жатса, қалай өзіңді аман алып қалуға
болады, қалай тез әрі дұрыс шешім қабылдауға болады, кімнен көмек сұрауға болады?
Берілген тапсырманы орындау.
Мұғалім: Жылдың әр мезгілінде сендерге қандай қауіп-қатерлер төнуі мүмкін? (Т)
Оқулықтағы «Топпен жұмыс жасаймыз» тапсырмасын орындау. Жұмыстарды көрсету.
Мұғалім: Кез келген төтенше жағдайда адам жарақат алып қалуы мүмкін.
Тапсырманы орындау. (Т) «Өзім жасаймын»
№1.
Сенің досың серуендеп жүргенде құлап қалып, оның аяғын әйнек тіліп кетті. Қолдарыңда ешқандай дәрі-дәрмек жоқ. Іс-әрекеттерің қандай болады?
Жауаптары:
Жараның үстіндегі тамырды саусақпен қатты қысу;
Жарадан 3-5 см жоғары жерді бұраумен орау;
Қан кетіп жатқан жерді таңғышпен қысып байлау;
Аяқты барынша бүгу;
Аяқты көкірек қуысынан жоғары көтеру;
«Зиянды» сұрақтар.
Бұрауды жалаңаш теріге таңуға бола ма? (Жоқ)
Қандай шөп қан кетуді тоқтатады? (Жолжелкен)
Қанның көктамырдан немесе күретамырдан шығып жатқанын қалай білуге болады?
|
Карточкалар Оқулық
Түрлі-түсті суреттер
Бұрау, таңғыш
Карточкалар Оқулық
Жолжелкен
|
|
(Көктамырдан қара-қошқыл, ал күретамырдан алқызыл қан шығады)
№2.
Сен үзіліс кезінде ойнап жүрдің, кенет сенің мұрныңнан қан кетті. Іс-әрекетің қандай болады?
Жауаптары:
Алға қарай иіліп отыру
Мұрынға мұз қою
Егер көмектеспесе, мұрынды 5-10 минутқа саусақпен қысып отыру.
Егер көмектеспесе, тұз ерітіндісіне мақтаны сулап алып (бір стақан суға 1 шәй қасық тұз) мұрынға салу.
Егер көмектеспесе, дәрігерге қаралу.
«Зиянды» сұрақтар.
Мұрыннан аққан қан тамаққа қарай ағылуы үшін шалқалап жатуға бола ма? (Жоқ)
Қанды сутек тотығымен тоқтатуға бола ма? (Иә)
Мұрыннан қан кеткеннен кейін шәй, кофе ішуге бола ма? (Жоқ)
№3.
Бақшада жүргенде сені сона немесе ара шағып алды. Іс-әрекетің қандай болады?
Жауаптары:
Теріден араның бізгегін бас бармақтың тырнағымен қысып отырып алып тастау;
Жараға суық компресс қою.
Оның аяқтары басынан жоғары тұруы үшін арқамен шалқалап жату;
Тыныс алуды жеңілдету (белдікті, көйлектің жағасын ағыту)
Көрпе жамылу;
Ештеңе ішіп, ештеңе жемеу керек.
«Зиянды» сұрақтар.
Сонаның бізгегін алып тастау керек пе? (Жоқ, сона бізгегін қалдырмайды)
Ал егер ара тіліңді шағып алса, ол күлкілі ме? (Жоқ, бұл өте қауіпті, тұншығып қалуың мүмкін)
Ара немесе сона шаққан кезде есіңнен танып қалуың мүмкін бе? (Иә, мүмкін, тіпті соңы өлімге алып келу де мүмкін)
|
Түрлі-түсті суреттер
Мақта, тұз, стақан
Бұрау, таңғыш
Түрлі-түсті суреттер
|
|
№4.
Сендер от тұтандырып, балық сорпасын қайнатамыз деп шештіңдер. Ыдыстағы қайнап жатқан су төңкеріліп түсіп, досың қолын күйдіріп алды. Іс-әрекеттерің қандай болады? Жауаптары:
Күйген жерге мұз салынған қалтаны немесе суық суды 5-10 минутқа қою.
Күйген жердің айналасын спиртпен, жасыл дәрімен немесе марганец ерітіндісімен сүрту.
Тазартылған таңғышпен байлау.
Күйіп қалған адамға ауырсынуды басатын дәрі беру.
Оны ауруханаға жеткізу.
«Зиянды» сұрақтар.
Күйген жерден зақымданған теріні, киімнің қалдықтарын алып тастауға бола ма? (Жоқ)
Күйген жерді спиртпен, жасыл дәрімен, йодпен, маймен, жақпа маймен сүртуге, ұнтақ жағуға бола ма? (Жоқ)
Күйген жерді таңғышпен қатты байлауға бола ма? (Жоқ)
|
Дәптер
|
Суық компрес
|
Суық су, спирт, марганец ерітіндісі, таңғыш
| |
Йод, жақпа май, таңғыш
|
Рефлексия
|
«Нысананы көзде» дәптермен жұмыс.
|
Дәптер
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы «Өзім жасаймын» тапсырмасы.
|
Оқулық
|
Мектеп: Мұғалімнің аты-жөні:
Сынып:
|
Пән: Дүниетану № 31 сабақ
Ортақ тақырып: Демалыс мәдениеті. Мейрамдар. Бөлімше: 1.1 Менің отбасым.
|
Күні:
|
Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны:
|
Тақырып:
|
Отбасының берекесі бәрінен де қымбат.
|
Оқыту мақсаты
|
3.1.1.3 Өз отбасыңның құндылықтарын анықтау.
|
Сабақтың мақсаты
(Күтілетін нәтижелер)
|
Барлық оқушылар:
– отбасы мүшелерін жақсы көреді, оларға құрмет көрсетеді, қамқор болады;
|
|
– отбасылық құндылықтарды сақтаудың мәнін түсінетін болады.
|
|
Көптеген оқушылар:
– «отбасы», «бақытты отбасы» деген түсініктердің мағынасын ұғынатын болады.
|
|
Кейбір оқушылар:
Сыныптағы оқушылардың бірігіп, ұжымдасып жұмыс істеуіне жағдай жасайды, мүмкіндік туғызады.
|
Тілдік мақсат
|
Оқушылар ойланып, өз пікірлерін дәлелдеп, қорытындылар шығара алады.
Пәндік лексика және терминология:
Отбасы. Береке. Бақыт.
Диалогке/хатқа арналған пайдалы фразалардың топтамасы.
Балапан ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі.
Талқылауға арналған сұрақтар:
Бақытты болу үшін не керек?
Барлық отбасылар бақытты ма?
Қандай рухани құндылықтар бізді бақытты қылады?
Хат:
«Сиқырлы сөз» жоспары бойынша әңгіме құрастыру
|
Алдыңғы білімдер
|
Менің отбасымның рухани құндылықтары
|
Сабақтың жоспары
|
Сабақ кезеңдері
|
Жоспарланған іс-әрекет
|
Ресурстар
|
Ой қозғау
|
Мұғалім: Барлығыңның жақсы көңіл күйде болғандарыңды көргеніме өте қуаныштымын. Жақсы көңіл күймен сабағымызды бастасақ, жақсы нәтижелерге жетеміз деп ойлаймын. Сабақтың басында мына аңызды көңіл қойып тыңдағандарыңды қалаймын.
Ерте, ерте, ертеде, көптеген ғасырлар бұрын аспанда қазіргі кездегідей көп жұлдыз болмапты. Түнде аспан ашық болған кезде тек бір ғана жұлдызды көруге болады екен. Ол жұлдыз бірде қатты жарқырап тұрса, бірде көмескі, күңгірт тартып тұратын болған. Бір күні Ай жұлдыздан былай деп сұрапты: «Жұлдыз, неге сенің жарығың әртүрлі: кейде түннің өзін самаладай
жарық етіп жібересің, кейде білінер-білінбес күңгірттеніп тұрасың»? Жұлдыз ұзақ үнсіз қалды да, терең демалып, жауап берді: «Мен жалғызсыраған кезде менің жарығым күңгірттенеді. Себебі менің жанымда мен сияқты, маған ұқсайтын бірде-бір жұлдыз жоқ. Ал мен қасымда жұлдыздардың болғанын қалаймын, оларды күнде көріп, күнде дауыстарын естігім келеді». «Ал қай кезде сен жарқырай түсесің?» – деп сұрады Ай. «Мен асығып кетіп бара жатқан жолаушыны көргенімде одан сайын жарқырай түсемін. Олардың қайда, кімге асығып бара жатқандығын үнемі білгім келіп тұрады». «Сен олардың қайда асығып бара
жатқандығын білдің бе»? – деп сұрады Ай. «Иә, – деді Жұлдыз.
– Бір күні мен осы сұрақты жолда көп уақыт жүрген жолаушыдан сұрадым. Оның жол
|
Баяу музыка
|
|
жүруден әбден шаршағаны, қатты жүдегені көрініп тұрды. Әрбір басқан адымы оған қиыншылықпен келіп жатты. Бірақ көздері…». «Ал оның көздері қандай еді»? – деп ай
таңдана сұрады. «Бақыт пен шаттықтан олардың көздері жарқырап тұрды», – деп жауап берді де, терең демалып, қайта жалғастырды.
– Сенің көздеріңнен бақыт пен қуаныш көріп тұрмын, себебі не, жолаушы»? Жолаушы былай деп жауап берді: «Қақаған қыста тоңып, нанның бір үзіміне зар болып, күннің ыстығына тұншығып жүрсем де, мен барлық қиындықтарды артта қалдырып, тек қана алға жүріп
отырдым. Себебі үйде мені сағына, тағатсыздана күтіп отырған отбасымның – әйелім,
балаларым, немерелерімнің барын ешқашан естен шығармадым. Олардың бақытты жүздерін көру үшін, мен мүмкін емес нәрселерді жасауға дайынмын». Жұлдыз сәл үндемей тұрып,
былай деді: «Міне, өз үйіне, өз отбасына асығып бара жатқан жолаушылардың жолын
жеңілдету үшін, мен оларға жарық сыйлауға тырысамын». Ай Жұлдызға қарады да, былай деп сұрады: «Менің кішкентай ғана көмекшім! Ал сен өз отбасың болғанын қалайсың ба?» «Ал
бұл мүмкін бе?» – деп Жұлдыз үмітке толы көздерімен қарады. Осыдан кейін Ай бірде-бір сөз айтпастан, ойланбастан алтын түстес киімінің жеңімен бір сілтеп қалып еді, сол арада аспанда мыңдаған жұлдыздар пайда болып, айнала жарқырай түсті. Барлығы да кішкентай Жұлдызға жарықтарын төге, жылтылдай: «Біз сенің жаныңдамыз, біз осындамыз, енді біз – бір
Отбасымыз» деп сөйлегендей болды.
– Бұл ертегі не туралы? Дәл осы ертегіні не үшін тыңдадық, қалай ойлайсыңдар? Біз
сендермен қандай тақырыпты сөз етеміз? Дұрыс, біз сендермен отбасы жайында сөйлесетін боламыз.
Отбасы – жылы ұямыз, Тірегі – ата-анамыз.
Уыз сүт еміп осында, Уылжып біздер өсеміз. Осында үлгі аламыз, Осында адам боламыз. Еркелеп, ойнап, еліктеп,
Осында өсіп толамыз. (Естеу Нүсіпбеков)
|
|
Жаңа сабақ
|
Балалар, барлық адамдар бақытты болғысы келеді, солай емес пе? Егер барлық адамдар
бақытты болғысы келсе, онда барлығы да бір нәрсені ғана армандайды деген сөз бе? Яғни, бақыт деген ұғымды әр адам әрқалай түсінеді. Қазір қиын емес тапсырманы орындаймыз. Адам өміріндегі бақыт деген ұғымға сәйкес келетін маңызды нәрселерді маңыздылығына
|
|
|
қарай нөмір қойып жазып шығыңдар.
Оқулықтағы «Бақытты өмір сүруге қажеттіліктерді өз түсінігіңе сай нөмірле?» деген тапсырманы орындау.
Қараңдар, барлығың 1 және 2 деген нөмірде отбасы және бала сөздерін бірауыздан жазған екенсіңдер. Неліктен отбасы мен бақыт өзара байланысты? Неліктен отбасы адам үшін сонша маңызды? (жауаптардың нұсқасы)
Отбасы – қоғамның негізі. Себебі қоғам отбасыдан тұрады. Егер отбасылық құндылықтар маңызын жоғалтатын болса, адамгершілік қасиеттер жойылатын болса, онда бүкіл қоғам құрдымға кетеді. Өмір, заман өзгереді. Заман өзгерген сайын мызғымастай көрінген
құндылықтар да, өкінішке орай, өзгере бастайды. Егер де адамдар бірінші орынға отбасы мен балаларын емес, өзінің мансабы мен жеке басын ғана қойса, қалай болады? (оқушылардың пікірі тыңдалады).
– Өкінішке орай, барлық отбасы махаббат пен түсіністікке құрылмаған. Кейде отбасы мүшелерінің арасында ұрыс-керістер орын алуы мүмкін. Қалай ойлайсыңдар, бір-біріне
жақын адамдар не үшін келіспей қалып жатады, оған не себеп болуы мүмкін? (оқушылардың пікірі)
Оқулықтағы суреттерге құрылған тапсырманы орындау
Оқушылар суретте бейнеленген жағдайларды талқылайды.
1-топ оқушылары мына сұраққа жауап іздейді: Ата-ана арасындағы ұрыс-керіске не себеп болды, қалай ойлайсыңдар?
2-топ оқушылары мына сұраққа жауап іздейді: Ата-анасы ұрысып жатқан кезде, бала қандай сезімде, қандай көңіл күйде болады?
3-топ оқушылары ата-ана арасында болған ұрыстың жолдарын қарастырады. Мәселелерді талқылап болған соң, әр топтан бір оқушыдан шығып, өз тобының пікірін қорғап шығады.
Мұғалім: – Ал қазір мына мәселе бойынша ойланып көріңдер. Отбасындағы ұрыс-керістер үнемі үлкендердің арасындағы мәселелерге байланысты туындай ма? Сендердің тәртіптерің, өздеріңді ұстауларың ата-ана арасындағы келіспеушілікке алып келуі мүмкін бе? Сендердің қай теріс қылықтарың ата-ананың ызасын келтіруі мүмкін? (балалардың жауабы)
Оқулықтағы «Топпен жұмыс жасау» тапсырмасын орындау.
Мұғалім: Қоғамда әртүрлі отбасылар кездеседі. Кейбір отбасыларда тек бір ғана ата-ана
|
Оқулық, слайдтар
Оқулық
А 3 парақтары, маркерлер
Оқулық Слайд
|
|
болуы (анасы немесе әкесі) мүмкін. Бірақ бұл жаман емес. Егер отбасы өзара түсіністікке құрылса және отбасы мүшелері бір-біріне қамқорлық танытса, мұндай отбасылар ең жақсы жанұяға айналады. Көп балалы отбасылар бар. Біздің елімізде көп балалы және өмірін сол балаларының өсіп-жетілуіне арнаған аналарға ерекше құрмет көрсетіледі. Оларға арналған арнайы марапаттар бар. Бұл медальдар «Алтын алқа» және «Күміс алқа» деп аталады.
Қазақстан Республикасының болашақ азаматын тәрбиелеу, оның бойына жақсы қасиеттерді сіңіру көп еңбекті талап етеді емес пе?
(Ж) Берілген тапсыраны орындау.
Ерте заманда бір шаңырақ астында тұратын отбасы мүшелері өте көп болған. Атасы, әжесі, анасы, әкесі, балалары, немерелері, шөберелері – барлығы бірге тұрған. Бірігіп еңбек еткен,
балаларды тәрбиелеген, үлкендерге құрмет көрсетіп, бір-біріне қамқор болған. Барлығы тату- тәтті өмір сүрген. Осы сөзімізге дәлелді біз мақал-мәтелдерден таба аламыз. Кәне, мақал- мәтелдерді құрастырып көрейікші.
(Ө) Тапсырманы орындау.
«Мені түсін» шығармашылық ойыны
Мұғалім: Жақын адамдар бір-бірін сөзсіз түсінетіні анық.
Тапсырма: Ым, ишараның көмегімен келесі тапсырмаларды орындау керек. Карточкалар
Қызы анасына: «Маған биік өкшелі туфли сатып алып беріңізші».
Әкем анама: «Маған кешкі сегізде қоңырау соқ».
Ағам әпкеме: «Кеттік, бутербродпен шай ішіп алайық».
Немересі әжесіне: «Өтінемін, құймақ пісіріп беріңізші!».
Анам әкеме: «Майшабақты тазалап берші».
Әкесі балаларына: «Мен келмейінше компьютерді қоспаңдар».
Мұғалім: Тапсырманы ойдағыдай орындағандарыңа қуаныштымын.
(Т) Оқулықтағы жоспар бойынша «Сиқырлы сөз» тақырыбында әңгіме құра тапсырмасын орындау.
Мұғалім: Балалар, біз тағы бір отбасы туралы айтуды ұмытып барамыз. Ол отбасы – біздің сыныбымыз. Сынып – сендердің екінші отбасыларың. Мұнда біз көп уақытымызды бірге өткіземіз, бірге еңбектенеміз, білім аламыз, пайдалы істермен айналысамыз, бірге көңіл көтереміз, демаламыз. Біздің сыныбымыз - өте ұйымшыл.
– Балалар, кез келген отбасы бақытты да баянды өмір сүруі үшін оның әрбір мүшесі белгілі бір жақсы қасиеттерге ие болуы керек. Бір-бірін жақсы түсініп, қамқорлық танытып, барлық
нәрсені ұйымдасып істесе ғана әрбір отбасы бақытты болады.
|
Дәптер
Жеке карточкалар
Оқулық Дәптер, тақта,
«Үйімізде бақыт» суреті, үйге апарар жолдар
|
Рефлексия
|
Ақ көгершін, көгершін, Қолқанат құс сен едің. Бар, кезіп қайт, ел үшін, Кең дүниенің көлемін... Тыныш-бейбіт өмірдің Белгісі боп қанат қақ... Ел тілегін алып ұш,
Адамзаттың бағына... (Нығмет Баймұхамедов)
Жай ғана көгершін емес, ақ көгершін. Неліктен, білесіңдер ме?
Сендердің парталарыңда көгершіндер жатыр. Кәне, осы ақ көгершіндерді ашық аспанымызға ұшырайықшы. Біздің көгершіндеріміз, сонымен қоса, сиқырлы күшке де ие. Өз отбасыларыңа қандай тілек тілейсіңдер? Сол арман-тілектеріңді көгершіндерге жазыңдар. Олар сендердің
жазған тілектеріңді таратады, сосын барлық тілектерің орындалады.
|
Көгершіннің суреттері
|
Үй тапсырмасы
|
«Мені түсін»
Ол өте қайырымды, балаларды жақсы көреді. Балалар нені қаласа, сатып алып береді. Ол өте қамқор, ешқашан дауыс көтермейді. Оның ең жақын адамы – ол атамыз. Кім жайында айтып жатырмыз? (Әже) Өз әжелерің жайында хабар жүргіз.
Ата-аналарыңмен біріге отырып, «Отбасылық бақыттың құпиясы» жобасын жасаңдар.
|
Оқулық Дәптер
|
Мектеп:
Мұғалімнің аты-жөні: Сынып:
|
Пән: Дүниетану № 32 сабақ
Ортақ тақырып: Демалыс мәдениеті. Мейрамдар. Бөлімше: 1.2 Мектеп және мектеп қоғамдастығы.
|
Күні:
|
Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны:
|
Тақырып:
|
Мен және қоғам
|
Оқыту мақсаты
|
3.1.2.3 қоғамда өзін-өзі ұстау әдеп нормаларын түсіндіру.
|
Сабақтың мақсаты (Күтілетін нәтижелер)
|
Барлық оқушылар:
жанжалсыз, даусыз қарым-қатынас құрудың этикалық нормаларын білетін болады;
қоршаған әлемді позитивті қабылдай алатын болады.
Көптеген оқушылар:
алған білімдерін өмірде пайдаланатын болады.
Кейбір оқушылар:
Сыныптастарына деген өзінің қарым-қатынасын түзейтін болады.
|
Тілдік мақсат
|
Оқушылар қоғамда өзін қалай ұстау керектігін үйренеді, тәртіпсіздік жасаудың соңы неге алып келетіндігін түсінеді.
– Пәндік лексика және терминология:
Адам, қоғам, мейірім.
Диалогке/хатқа арналған пайдалы фразалардың топтамасы:
Әдептілік – әдемілік белгісі
Талқылауға арналған сұрақтар:
– Адамдардың арасында өзіңді қалай ұстау керек?
Рухани құндылықтар дегеніміз не?
Келеңсіз жағдайлар орын алса, оны қалай түзетуге болады?
Хат:
Берілген тапсырмадағы сұрақтарға жауап беру.
|
Алдыңғы білімдер
|
Отбасының берекесі бәрінен де қымбат
|
Сабақтың жоспары
|
Сабақ кезеңдері
|
Жоспарланған іс-әрекет
|
Ресурстар
|
Ой қозғау
|
Мұғалім:
Адамның бақытты ғұмыр кешуі үшін табиғат барлығын жаратты: ағаштар, жарқыраған күн, таза су, құнарлы топырақ, және де бізді – күшті, әдемі, дені сау, саналы адамдарды. Барлық адам бақыт үшін жаралады. Оның жүрегі тек қана мейірімділікке, қайырымдылыққа толы
болуы керек.
Өмір – адамға берілген баға жетпес сый. Өмірдің әрбір сәтіне қуана білу керек. Айналаңдағы табиғаттың әсемділігіне сүйсіне білу керек. Адамдарға жылы сөздер айтып, күлкіңмен қуаныш сыйласаң, сенің де өмірің бақытқа толы болады.
Егер менімен келіссеңдер, «Өмір – бізге берілген бағалы сыйлық!» деп айтыңдар.
Балалар, бүгінгі сабаққа дейін біз сендермен әдептілік жайлы, өзіңді ұстау мәдениеті жайлы көптеген әңгіме жүргіздік. Бүгінгі сабағымыз осы әңгімелердің жалғасы болмақ. Бірінші
сыныптан бастап біз сендермен мектепте, көшеде, қоғамдық орындарда өз-өзіңді қалай ұстау керек деген мәселелерді оқыдық. Сендерге кішіге ізет, үлкенге құрмет көрсетуді, адамдарға қуаныш сыйлауды, қайырымды, мейірімді болуды үйреттік.
Сендер өздеріңді қоғамдық орындарда қалай ұстайсыңдар, үнемі әдептілік танытып
жүресіңдер ме, адамдарға деген қарым-қатынастарың қандай? Осы мәселелерді ойланып көріңдерші. Сендер ештеңе жасырмай, барлығын ашық айтады деп үміттенемін.
|
Слайдтар
|
Жаңа сабақ
|
Мұғалім: Бүгін біз «адам» деген ұғыммен жақын таныса түсеміз. Қалай ойлайсыңдар, «адам» және «қоғам» деген сөздер бір мағынаны білдіре ме? (оқушылардың пікірі тыңдалады) Оқулықтағы «Ненің артық екенін анықта» тапсырмасын орында.
Мұғалім: Адам басқа адамдардың қасында тұрғанда өзін жақсы сезінуі үшін нені білуі керек деген мәселеде әңгімелесейікші.
Адам қоғамда өзін қалай ұстау керек, қалай өмір сүру керек?
Тапсырмасын орындау.
Мұғалім: Кішкентай кездеріңнен ата-аналарың сендерге «мұны жасауға болады» және «мұны жасауға болмайды» деген сөздерді айтып, ненің жақсы, ненің жаман екенін үйретіп келді.
Сосын «Сен дұрыс жасадың» немесе «Сенің жасағаның дұрыс болмады» деп айта бастады.
Сендер ертегілерді тыңдадыңдар, мектепке келгенде өздерің оқи бастадыңдар. Ертегіден сендер мейірімді және жауыз кейіпкерлердің болатынын білдіңдер. Сендер жақсылық
жасауды үйрендіңдер. Үлкендердің берген бағасына және ертегі кейіпкерлерінің іс-әрекетіне қарап, өздеріңнің дұрыс немесе бұрыс жасағандарыңды білдіңдер.
Ал енді өскенде ше? Неліктен ата-аналар «Бала кішкентай кезінде алтын еді, қазір тыңдамайды, барлығын керісінше істейді» деп айтатын болды?
Себебі, сендер өстіңдер және өмірдің ертегі емес екендігін ұғындыңдар. Ал адамдар ертегідегідей жақсы және жаман кейіпкерлерге бөлінбейтіндігін түсіндіңдер. Жамандықты жақсылықтан үнемі айыра бермейсің. Себебі жамандықты білдіртпей жасауы мүмкін, бірден барлығын ұғыну, түсіну қиынға соғады. Кей кездері өзің де айыра алмай, шатасып қалуың мүмкін.
(Ж). Оқулықтағы «Қиын мәселелерді шеш» тапсырмасы
Әдепті адам қандай болу керек? Бір-біріңе сынақ жүргізіп көріңдерші:
Біреудің үйіне немесе пәтеріне кірместен бұрын не істеу керек?
Адамдар бір-бірімен кездескенде және қоштасқанда қандай сөздер айтады?
Кім кімге орын беруі керек? (қонаққа барғанда немесе қоғамдық көлікте).
Қонаққа, театрға, кітапханаға келгенде баскиімді шешу керек пе?
Сен кәмпит жеген соң, оның қағазын не істейсің?
Жануарларды ренжітетін адамдарды әдепті деп атауға бола ма?
Неліктен нағыз әдепті, сыпайы адамдар ешқашан өтірік айтпайды, мақтанбайды, өзінің
|
Оқулық
Оқулық
Карточкалар
|
|
достарын ренжітпейді?
|
|
Ішінара өзара бағалау: сен өзіңнің көршіңді әдепті, сыпайы адам деп есептейсің бе? Өзіңнің жауабыңды дәлелде.
|
|
Берілген күрделі жағдайларды ұжымдаса отырып шешу.
(Ж) Оқулықтағы «Жұптасып жұмыс жасаймыз» тапсырмасын орындау.
|
Дәптер
|
Жауаптарды талқылап болғаннан кейін, сыныпты үш топқа бөлу керек. Бірінші топ
адамдардың қандай құқықтары болғанын қалайды? Сол құқықтарды құрастырады. Екінші топ қандай заңдармен өмір сүргісі келеді? Сол заңдарды құрастырады. Ал үшінші топ
азаматтардың қандай міндеттері болғанын қалайды? Сол міндеттерді құрастырады.
Мұғалім топтың жұмысына бақылау жүргізеді, қиындық туып жатса, көмектеседі.
|
|
Топ өкілдерінің шығуы.
Оқулықтағы В. Маяковскийдің өлеңінен үзінді оқу. (ҚБ) «Ыстық орындық» стратегиясы.
Өз қалауларымен ортаға 3 оқушы шақырылады. Қойылған сұраққа тек қана шындықпен жауап беру керек, сосын сыныптастары тарапынан сұрақ туындап жатса, оған да жауап беру керек.
|
Мультфильм
|
Сендерге біреу тіл тигізсе, дөрекі сөйлесе, былапыт сөздермен ұрысып жатса, оны есту сендерге ауыр ма?
Адамдармен қарым-қатынастарың қандай? Сол жайында ойландыңдар ма? Сөйлеген сөздеріңе мән бердіңдер ме?
Қандай әдепсіздіктер адамдар арасындағы қарым-қатынастың бұзылуына алып келеді?
(Т) Оқулықта берілген көріністерді ойнап шығу
«Қоғамдық орындардағы тәртіп ережесі» постерін құрастыру
|
Көрініске арналған атрибуттар
А 3 парақтары, суреттер Оқулық, дәптер
|
Рефлексия
|
Мұғалім: Адамдармен қандай қарым-қатынаста болуларың тек қана өздеріңе байланысты екенін естен шығармаңдар. Әрқашан мейірімді, ақ көңіл болыңдар, ниеттерің таза болсын деген тілектерді арнағым келеді.
Өмір сүруге көмектесетін және айналаңдағы адамдарға тек қана шаттық сыйлайтын қағидаларды ешқашан ұмытпай, есте сақтап жүріңдер.
|
Дәптер
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы «Жанды әріптер» тапсырмасын ата-аналарыңмен ақылдаса отырып, орындаңдар.
|
Оқулық
Дәптер
|
Мектеп: Мұғалімнің аты-жөні:
Сынып:
|
Пән: Дүниетану № 33 сабақ
Ортақ тақырып: Демалыс мәдениеті. Мейрамдар Бөлімше: Мейрамдар
|
Күні:
|
Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны:
|
Тақырып:
|
Қазақстан халықтарының мейрамдары
|
Сабақтың мақсаты
|
3.1.6.1 зерттеулер негізінде Қазақстан халықтарының ұлттық мерекелерін шығармашылық түрде ұсыну.
|
Сабақтың мақсаттары (Күтілетін нәтижелер)
|
Барлық оқушылар:
Қазақстанда қандай мейрамдар аталып өтілетінін біледі;
Қазақстан халқының бірлігі күні қашан және қалай тойланатынын біледі;
ұлттық мәдени орталықтар немен айналысатынын біледі;
мейрамдардың не үшін керек екенін түсінеді.
Көптеген оқушылар:
еліміздегі мейрамдардың күнтізбесін құрастырады;
салыстырады, қорытындылар шығарады;
мәселені талқылайды, пікірлерімен бөліседі.
Кейбір оқушылар:
еліміздегі мейрамдарды шығармашылық тұрғыда көрсетеді;
өзінің тұрғылықты жеріндегі бір халықтың мейрамына сипаттама береді.
|
Тілдік мақсат
|
Оқушылар:
– мейрамдардың маңызын түсіндіреді.
Пәнге қатысты лексика мен терминология: Мейрамдар, достық, келісім, толеранттылық. Диалогке/жазылымға қажетті тіркестер
Қазақстанда 120-дан астам ұлт өкілдері тату-тәтті өмір сүріп жатыр. 1 мамыр – Қазақстан халықтарының бірлігі күні.
Еліміздегі мейрамдар ұлттық, мемлекеттік және кәсіби болып бөлінеді. Талқыланатын мәселелер
Біздің елімізде қандай мейрамдар аталып өтіледі?
Мейрам күндері адамдар не істейді?
|
|
Қазақстанда қандай ұлттың өкілдері тұрады? Олар жайлы не білесіңдер?
«Қазақстан халықтарының тату-тәтті жанұясы» сөзін қалай түсінесіңдер?
«Толеранттылық» сөзін естігендерің бар ма? Ол нені білдіреді?
Жазылым:
Қандай мейрамды ерекше жақсы көретінің және не үшін жақсы көретінің жайлы дәптеріңе шағын әңгіме жаз.
|
Алдыңғы білімдер
|
Наурыз мейрамы
|
Сабақ жоспары
|
Сабақ кезеңдері
|
Жоспарланған іс-әрекет
|
Ресурстар
|
Ой қозғау
|
Мұғалім: Мейрамдар не үшін керек, қалай ойлайсыңдар?
Оқушылар:
көңіл көтеру үшін, өзіңді бақытты сезінуің үшін;
күнделікті шаруадан көңіл сергіту үшін;
жақындарыңа сыйлық жасап немесе тәтті тағамдар дайындап, оларға қуаныш сыйлау үшін;
шығармашылық қабілеттеріңді көрсету үшін және т.б.
(Ж) Парталас көршіңмен мына сұрақтар бойынша әңгімелес:
біздің елімізде қандай мейрамдар аталып өтіледі?
мейрам күндері адамдар не істейді?
«мейрам» сөзін естігенде көз алдыңа не келетінін сипаттап бер: түрлі дыбыстар, иістер, көңіл-күй, т. б.
(Ұ, Ж) Сабақтың тақырыбын анықтаңдар. Сабақтың соңында қандай мақсаттарға жетуіміз керек:
–Қазақстанда тұратын халықтардың мерекелері жайында білеміз;
елімізде аталып өтілетін мерекелерді шығармашылық түрде көрсете білуді үйренеміз.
|
Оқулық
|
Жаңа сабақ
|
Оқулықтағы мәтінді оқу (тапсырмаға дейін).
(Т) Топта жұмыс істей отырып, мейрамдардың бірі туралы постер дайындаңдар. Оған шағын төрт жолды өлең шумағын, мерекелік ашық хатты, құттықтауларды қосуға болады.
Мейрамның қашан және қалай тойланатыны жайлы шағын әңгіме құрастырыңдар немесе қысқаша сахналық қойылым дайындаңдар.
Оқулықтағы 85 беттегі екінші азат жолдағы мәтінді оқу Мұғалімге арналған ақпарат:
Ораза айт – (арабша: Ораза – жаман істен тиылу, тәуліктің күндізгі уақытында ауыз бекіту, исламның бес парызының үшіншісі). Рамазан айындағы оразаның аяқталғаннан кейінгі
|
Оқулық
|
|
Шәууәл айының бірінші күні Ораза айт деп аталады. Бұл күні мұсылмандар мешітте жиналып жамағатпен Айт намазын оқиды. Ораза ұстауға тиым салынған күн.
Құрбан айт – мұсылмандардың ең қасиетті мерекесі. Құрбан айтты мерекелеу намаз оқудан басталады. Намаздан кейін қойды немесе қошқарды құрбандыққа шалады. Малдың етін үшке бөліп, бір бөлігін кедей-кепшіктерге береді, бір бөлігін өздеріне қалдырады және бір бөлігін айттап келген қонақтарға дайындап береді. Бұл қасиетті күні адамдар бір-бірін мерекемен құттықтап, тілектерін білдіреді.
ҚБ «Күтпеген ақпарат» стратегиясы.
Сабақта өтілген материалдың ішінен сіздің болжамдарыңыз бен ұғымыңызға сай келмейтін, күтпеген ақпаратыңызды таңдаңыз.
Мұғалім:
Әр халықтың өзінің бай мәдениеті бар. Ұрпақтан ұрпаққа аңыздар, ертегілер, дәстүрлер беріліп отырады. Әр халықтың өзінің ертегілері, өзінің сәбиге айтатын бесік жыры болады. Бірақ барлық халықты бақыт, әділеттілік, бейбітшілік, достық туралы армандар біріктіреді. Қазақстан халықтарын, сонымен қатар, мейрамдар біріктіреді.
Қазақстанда қандай ұлттың өкілдері тұрады? Олар жайлы не білесіңдер?
«Қазақстан халықтары – тату отбасы» сөзін қалай түсінесіңдер?
«Толеранттылық» сөзін естігендерің бар ма? Ол нені білдіреді?
халықтар арасындағы толерантты мінез-құлыққа мысалдар келтіріңдерші. Слайд- презентацияны көру және электронды қосымшадағы тапсырманы орындау.
Тапсырманы орындау.
А. Бос орындарды толтыр
С. Өз елді мекеніңдегі ұлттардың мерекесін сипатта. Фото сурет желімде немесе суретін сал.
|
Оқулық (сөздік)
Электронды қосымша Ватман мен маркерлер
Дәптер
|
Рефлексия
|
Тапсырманы орындау.
Қай мейрамды ерекше жақсы көретініңді және не үшін жақсы көретініңді жаз. Сабақтағы жұмысыңа баға бер.
(ҚБ) «СМС хабарлама» стратегиясы. Досыңа СМС-хабарламамен сабақтың қалай өткенін және сабақта қалай жұмыс істегенің жайлы хабарлама жазып жібер.
|
Дәптер
|
Үй тапсырмасы
|
Тапсырманы орындау. Өзіңнің тұрғылықты жеріңдегі бір халықтың мейрамына сипаттама бер. Үлкендерден алған мәліметтерді, қосымша әдебиеттерді пайдалан. Сол мейрамға
қатысты түсірілген фотосуреттерді жабыстыруға болады.
|
Дәптер
|
Мектеп:
Мұғалімнің аты-жөні: Сынып:
|
Пән: Дүниетану № 34 сабақ
Ортақ тақырып: Демалыс мәдениеті. Мейрамдар. Бөлімше: Менің отбасым
|
Күні:
|
Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны:
|
Тақырып:
|
Өз шығыстарыңды қалай жоспарлаған жөн?
|
Оқыту мақсаты
|
өз шығыстарын жоспарлау.
өз шығыстарын оңтайландыру жолдарын ұсыну.
|
Сабақтың мақсаты (Күтілетін нәтижелер)
|
Барлық оқушылар:
«отбасының бюджеті», отбасының «шығыстары мен кірістері» деген түсініктерді білетін болады;
отбасылық бюджеттен өзіне жұмсалатын шығыстарды дұрыс жоспарлаудың қағидаларын білетін болады.
Көптеген оқушылар:
оқушыларға таныс өмірлік жағдайлардың өзара байланысын сезінеді, рөлдік ойындар арқылы әлеуметтік рөлдердің негізгі құзыреттерін түсінеді.
Кейбір оқушылар:
ата-анасының өзіне берген ақшасын үнемдеп жұмсауды үйренеді;
өзінің жеке шығыстарының «паспортын» құрастыра алатын болады.
|
Тілдік мақсат
|
Оқушылар отбасылық бюджеттің не екенін, оның қалай жиналатынын, отбасының шаруашылығы қалай жүргізілетінін түсіндіреді; салыстырады, талдау жасайды, қорытындылар шығарады.
Пәндік лексика және терминология:
Отбасылық бюджет, экономика, кіріс – шығыстар.
Диалогке/хатқа арналған пайдалы фразалардың топтамасы
Ақша қай кез, қай жаста бұл бек керек. Бірақ жас адам ол ақшаны
Жылпос жолдастай көреді, Аямайды, неге болса Соған оны жұмсайды.
Қартайған адам ол ақшаны Сенімді достай көреді.
Бейне бір көздің қарашығындай сақтайды
(А.С. Пушкиннің «Сараң сері» драмасынан үзінді. Аударма Ж. Аймауытовтікі)
|
|
Талқылауға арналған сұрақтар:
Отбасылық бюджет дегеніміз не?
Отбасының кірісі неден тұрады, қалай жиналады?
Экономика не үшін керек?
Хат:
«Мен және менің шығыстарым» тақырыбында эссе жазу.
|
Алдыңғы білімдер
|
Қазақстан халқының мерекелері
|
Сабақтың жоспары
|
Сабақ кезеңдері
|
Жоспарланған іс-әрекет
|
Ресурстар
|
Ой қозғау
|
Мұғалім:– Араларыңда кім дүкенге жиі барады, айтыңдаршы?
|
|
|
– Бір бөлке нан қанша тұрады? 1 кг қант ше? Бір қорап тұз ше? Сабын? Тіс пастасы?
|
|
|
– Барлығың дүкеннен бірдеңе сатып аласыңдар, солай емес пе? Ал сендер ақшаны қайдан аласыңдар, кім береді? (оқушылардың жауабы)
(Ө) Қысқа тестті орындау.
Отбасылық бюджет қалай жиналады?
а) айлықтан, зейнетақыдан, шәкіртақыдан; ә) кірістен және шығыстан;
б) ақшадан.
Отбасының бюджетіне түсетін ақшалар қалай аталады? а) шығыстар;
ә) пайыздар; б) кірістер.
Авторлық сыйақы дегеніміз – ол ... а) айлық;
ә) салық;
б) қаламақы.
Отбасының бюджетінен жұмсалатын ақшалар қалай аталады? а) кірістер;
ә) шығыстар; б) түсімдер
Кіріс ... болса, онда отбасының бюджеті дұрыс жүргізілгені. а) шығыстан көп;
|
Оқулық Тесттер
|
|
ә) шығысқа тең; б) шығыстан кем.
6. Айлық, зейнетақы, шәкіртақы – бұлар ... әртүрлі түрлері. а) кірістің;
ә) шығыстың; б) қаламақының
– Енді білімдеріңді тексеру үшін жауап парақшаларыңмен алмасыңдар. Енді таңдаған жауаптарыңның әріптерін теріп жазыңдар. Қандай сөз шықты? (Бюджет)
|
|
|
– «Отбасылық бюджет» дегеніміз не, кімнің естуі бар?
|
|
Жаңа сабақ
|
|
Оқулық
|
|
Оқулықтағы «Есіңе түсір» сұрақтарына жауап ізде.
Бүгін біз сендермен отбасын «қаржыландырудың» құпиясын ашатын боламыз, «отбасылық
|
|
|
бюджет» дегеніміз не, ол қалай жиналады, отбасылық бюджетті ұқыпты ұстау керек пе және өз шығыстарыңды қалай жоспарлау керек деген сұрақтарға жауап іздейміз. Балалар,
отбасылық бюджетті өзен және көл деп бейнелейік. Кіріс деп аталатын өзен, Бюджет деп
|
Ертегіден үзінді Дәптер
|
|
аталатын көлге келіп құяды, ал бұл көлден Шығыс деп аталатын басқа өзен ағып шығады.
|
|
|
Енді қараңдар, Кіріс деп аталатын өзен Шығыс деп аталатын өзенге тең. Мұндай бюджет
|
|
|
теңдестірілген деп аталады.
|
|
|
Оқулықтағы «Сұрақтар мен тапсырмаларды» орындаймыз.
|
Тақта (слайд)
|
|
– Үнемділік сөзіне синоним табыңдар.
|
|
|
– «Үнемділік – байлық бастауы», «Теңге тиыннан құралады» мақалдарының мағынасын түсіндіріңдер.
|
|
|
«Блиц жарыс»
|
|
|
Әр топ сұрақ алып, оның жауабын сыныптың әр шетіне ілінетін нөмірленген парақтарға өз маркерінің түсімен жазады.
|
А 3 парақтары, түрлі түсті маркерлер
|
|
Мұғалім белгі бергеннен кейін топтар сағат тілінің бағытымен орындарын (сұрақтарын)
|
|
|
ауыстырып, жауапты толықтырады.
Топтың берген барлық жауабын талқылау және барлық топтың пікірін есепке алып, нақты жауапты ұсыну.
Пәтерақыдан қалай үнемдеуге болады? Оның қандай бөлігінен үнемдеуге болады? (Суды үнемдеу! Қандай жолмен? Үйде электр жарығының бостан босқа жанып тұрмауын, судың ағып тұрмауын қадағалап жүру керек. Өз бөлмелеріңнен шығып, онда қосулы тұрған теледидар мен шамды қалдырып кететін жағдайлар өте көп кездеседі. Сендер ас бөлмеде шәй ішіп отырғанда, бөлмелеріңдегі электр босқа жанып тұрады. Шығар алдында оны өшіріп кетсеңдер, ақша үнемдеген болар едіңдер).
Азық-түліктен үнемдеуге бола ма? (Адам күнделікті өзінің тағам мөлшерінен көгөністер мен жемістерді, жармаларды, ет, балық және сүтті шығармауы керек. Ағза өзіне қажетті толыққанда қоректі алуы қажет. Тәттілерден, атап айтсақ, кәмпит, балмұздақ, чупа-чупс, қытырлақ картоп, пішінайдан үнемдеуге болады. Бұл азық-түліктерді жемесек те, біздің ағзамызға зиян келмейді).
Киімнен және аяқкиімнен қалай үнемдеуге болады? (Өзіңде бар киім-кешектерді ұқыпты, кірлетпей, жыртпай ұстау керек. Мысалы, саған ата-анаң күз мезгілінде екі джинс алып берді, сен екеуін де ұқыпты ұстамай, жыртып алдың, енді ата-анаң саған үшінші джинс сатып алып беруге мәжбүр. Осы жағдайда жаңа жемпір (немесе кроссовка) алуды ұзақ уақытқа ұмытуға тура келеді).
Қоғамдық көліктен үнемдеуге бола ма? (Егер сен еріншек болмасаң және жол қозғалысы ережелерін жақсы білсең, онда алыс емес жерге жаяу баруға болады, бір жағынан серуендеп қайтасың).
– Жауаптарыңның барлығы дұрыс, бірақ отбасының бюджеті отбасының шығындарынан артық болуы үшін ... еңбектену керек. «Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей», – деп Абай атамыз бекер айтпаса керек.
(Ө) Берілген тапсырманы орындау.
Ал енді елестетіңдерші, ата-аналарың күнде жұмыс істеп, ай сайын айлық алады. Сосын ол ақшаға бірінші кезекте не алу керектігін, ал нені сосын алу керектігін есептейді.
|
Дәптер
Дәптер
Оқулық
Дәптер
|
|
(Т) Оқулықтағы «Топпен жұмыс жасаймыз» тапсырмасы
Біз сендермен отбасылық бюджет деген ойынды ойнадық. Сендер ата-аналарыңнан бір нәрсе сатып алып беруді сұрадыңдар, ал ата-аналарың сендерге «Оған қазір ақша жоқ» деп жауап берді. Ол жауапқа ренжудің қажеті жоқ. Бұл дегеніміз әкеңде немесе анаңда ақша жоқ деген сөз емес. Ақша бар, бірақ бірінші кезекте аса қажетті нәрселерді сатып алу керек. Ата- аналарың бір айдың ішінде қай сома қайда кететінін есептеп қойған. Егер сендердің
өтініштерің орындалатын болса, онда азық-түліктің кейбір түрлерін немесе тағы басқа керекті заттарды сатып алуды кейінге қалдыруға тура келеді. Мүмкін ата-аналарыңа ақшаны қарызға алуға тура келетін шығар. Өтініштің орындалмағанына ренжіместен бұрын ата-аналарыңмен сөйлесіп, отбасылық бюджетті есептеп алыңдар.
(Ж) «Санап үйрен» тапсырмасын орындау.
Отбасылық бюджетті жоспарлай білу маңызды ма?
«Фразеологизмдер» динамикалық үзілісі.
Алтынмен пара-пар, бағасы ұшып тұр, су тегін, қалта көтермейді, құны көк тиын, бағасы удай, бағасы орынды, қол жетімсіз.
(Қымбат деген мағынаны білдірсе – жоғары секіреміз, арзан деген мағынаны білдірсе – отырып секіреміз).
(Ө) Оқулықтағы «Ертегілер елінде қонақта» тапсырмасын орындау
Ал енді «Мен өз шығыстарымды жоспарлауды үйренемін» жобасын жасап көріңдер.
(Т) Оқулықтағы талқылауға құрылған «Өз шығыстарыңды отбасылық кеңесте талқыла» айдарындағы тапсырманың мәтінін оқу және тапсырманы орындау.
|
Дәптер, оқулық
|
Рефлексия
|
Рөлдік ойын.
Мұғалім оқушылардың бірін ойын ойнауға шақырады. Бұл ойында оқушы ата-ана болады да, ал мұғалім бала болады.
Ойынның сюжеті: бала анасынан немесе әкесінен жаңа шыққан, соңғы үлгідегі, қымбат ұялы телефонды сатып алып беруді сұрайды. Ата-ана баланың бұл өтінішін қабылдамауы керек
және не үшін қабылдамағанын дәлелдеп беруі қажет.
|
Дәптер
|
Үй тапсырмасы
|
Топта құрастырған өз бюджетіңді отбасыңмен бірге отырып талқыла және «Мен және менің шығыстарым» тақырыбында эссе жаз.
Кейде туған күн иесіне қонақтар сыйлықты ақшалай беріп жатады. Ол кіріске жата ма?
Туған күндеріңде сендер сыйлыққа көп сомада ақша алдыңдар делік. Ол ақшаны қалай жарататын едіңдер?
|
Оқулық, дәптер
| Мазмұны
219
О қ у - ә д і с т е м е л і к б а с ы л ы м
Тұрмашева Ботагөз Қадырқызы Салиш Салтанат Салишқызы Пугач Владислава Геннадьевна
ДҮНИЕТАНУ
Оқыту әдістемесі
Жалпы білім беретін мектептің 3-сынып мұғалімдеріне арналған
Редакторы К. Ысқақова
Көркемдеушi редакторы А. Бекқожанова Техникалық редакторы Ұ. Рысалиева Корректоры Ү. Бахова
Компьютерде беттеген А. Мамырбаева
ИБ № 000
Теруге 000 берiлдi. Басуға 000 қол қойылды. Пiшiмi 60×841/8. Офсеттiк қағаз. Офсеттiк басылыс.
Әрiп түрi «мектептiк». Шартты баспа табағы 000. Есептiк баспа табағы 000. Таралымы 000 дана. Тапсырыс №000.
«Атамұра» корпорациясы» ЖШC, 050000, Алматы қаласы, Абылай хан даңғылы, 75.
Қазақстан Республикасы «Атамұра» корпорациясы» ЖШС-нiң Полиграфкомбинаты. 050002, Алматы қаласы, М. Мақатаев көшесi, 41
Достарыңызбен бөлісу: |
