Сабақ саны Модуль мазмұны Уақыты Кіріспе 1-сабақ
жүктеу/скачать 2,61 Mb.
|
V. Сөздік жұмысы. 1. Сөздер мен сөз тіркестерінің мағыналарын түсіндіру, сөздік дөптерлеріне жазу. 2. Сөздерді дұрыс айтуға дағдыландыру: а) мұғалімнің мәнерлеп оқуы; ә) оқушылардың дауыстап қайталауы; б) оқушылардың тізбектеп оқуы. 3. Сөздерден сөз тіркестерін құрау. 4. Сөйлем құрау. Сөздік жетім – сирота тәрбиесінде - на воспитании қатал – строгий өткір мінезді - решительный характер өжет - бойкий зерек - одаренный ұста - мастер VI. Бекіту. 1-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, берілген сұрақтарға жауап беру. «Сұрақтар мен жауаптар» ойыны Ойынды материалды өз бетінше игерудің бірінші кезеңінде, яғни сөйлеу бөлімінің бірінші сабақтарында өткізуге болады. I тур Оқушылар, әдеттегідей, партада қатармен отырады. Барлығы 6 қатар.
Мұғалім әр жұпқа барлық игеріліп жатқан тақырып бойынша 10 сұрақ жазылған қағаздарды таратады (немесе тақтаға жазады), 20 минут ішінде ер жұп оқулықтардан жауап іздеумен айналысады. II тур 2 және 3-қатарда отырған оқушылар орын ауыстырды, 4 және 5-қатарлар да солай істейді, яғни жаңа жұптар пайда болады. 1-қатар + 3-қатар 4-қатар + 6-қатар 2-қатар + 5-қатар Енді қатар отырған оқушылар кезекпен бір-біріне сұрақтар қоя бастайды (сұрақтардың бұрынғы тізімі бойынша). Әр оқушыда жауаптарды бағалау үшін жеке бланк болады. Осылайша оқушы тек жұп (немесе тақ) сұрақтарға ғана жауап береді. Әр жауаптың уақыты - 2 минут. Бағаны екіншісі қояды. ІІІ тур II турдағы жұмыс біткеннен кейін қатарлар қайтадан алмасады. Енді кездесетіндер: 1-қатар + 6-қатар 2-қатар + 3-қатар 4-қатар + 5-қатар (қатарлардың нөмірлері ойын басынан сақталады). Басында берілген сұрақтардың тізімі бойынша оқушылар бір-бірін қайтадан тексереді. Егер II турда оқушылар жұп нөмірлері сұрақтарға жауап берсе, онда III турда тақ нөмірлері сұрақтарға жауап береді. Сұрақтар: 1. Ілияс Жансүгіров қашан және қайда туған? 2. Ілиясты жастайынан кім тәрбиелеген? 3. Әкесі қандай болған? Немен айналысқан? 4. «Сегіз қырлы, бір сырлы» дегенді қалай түсінесіңдер? 5. Ілияс Жансүгіров әкесінен не үйренген? 6. Ілиястың әдебиетке қызығуына кім әсер еткен? 7. Ілияс кімнен халық өлеңдерін, қызықты әңгімелер естіген? 8. Халық өмірімен тереңірек танысуына кім мүмкіндік туғызған? 2-тапсырма. Мәтінді пайдалана отырып, сөйлемдерді жалқы зат есімдермен толықтыру. 3-тапсырма. Ілияс Жансүгіровтің «Мен қалай жаздым?» мақаласындағы айтқан сөзін қалай түсінетіндерін талдау. 4-тапсырма. Диалог бойынша өзара сөйлесу. VII. Сабақты қорытындылау. VIII. Үй тапсырмасы. 5-тапсырма. I. Жансүгіровтің өлеңін мәнерлеп оқуға жаттығу. 66-2-сабақ I. Тақырыбы: Жансүгіровтің шығармалары I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Үй тапсырмасын тексеру. Сабақтың мақсатын, барысын айту. Тұйық етістік туралы түсінік жақ шақ Негізгі туынды түрленуі Сұрау+у шеге+ле+у зат есімдерше түрленеді Етіс болымсыз Сөйле+с+у кл+ме+у Жалқы есім Заттардың ішіндегі бір түрінің өзіне ғана қойылған аты жалқы есім Е  лді мекен аттары;
Жер – су аттары; Газет – журнал, шығарма атаулары; Адам аты, тегі, лақап аты. 1. Шақпен, жақпен байланысты болмай, қимылдың атауын ғана білдіретін түрі тұйық етістік деп аталады. Тұйық етістік не істеу? деген сұраққа жауап береді. Тұйық етістік у жұрнағы арқылы жасалады. Мысалы: аудару, орындау. Тұйық етістік көптеледі (тексерулер), тәуелденеді (менің айтуым – І ж.), септеледі (тексерудің – і.с.). 2. Зат есім жалпы есім және жалқы есім болып екіге бөлінеді. Заттардың ішіндегі бір түрінің өзіне ғана қойылған аты жалқы есім деп аталады. Жалқы есім, әдетте, жеке кісінің аты-жөні, мемлекет, республика, облыс, аудан, қала, көше, ұйым аттары, географиялық атаулар, әр түрлі шығарма атаулары. Мысалы: Көкшетау, Сарысу, Асан, «Абай жолы» романы, т.б. IV. Бекіту. 3-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, тұйық етістіктерді теріп жазу. Емлесін түсіндіру. Қадірле+у+ге, құрметте+у+ге, айт+у+ға, бас+у. Сөздік: Шәркей – лапти жыртылу – порваться Жылау – плакать өсу – вырасти Жүн – шерсть шабақталу – повалять Қарпиды – валять кошму білектейді – помять локтями Кептіру – сушить пішу – кроить Тігу – шить V. Сабақты қорытындылау. 2-тапсырма. 1-сабақтағы 4-тапсырмадан жалқы есімдерді атау. Олардың жазылудағы ерекшеліктері қандай екенін анықтау. VI. Үй тапсырмасы. 4-тапсырма. «I. Жансүгіровтің өмірі мен шығармашылығы» деген тақырыпқа шығарма жазу. 67-3-сабақ Тақырыбы: Өтебай Тұрманжанов I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Үй тапсырмасын тексеру. III. Сабақтың мақсатын, барысын айту. IV. Бекіту. 1-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, жалқы есімдерді теріп жазу. Жердің атауы: Шымкент, Бөген, Жалғызағаш, Ташкент. Адамның атауы: Өтебай Тұрманжанов, Ғани Мұратбаев. Газет атауы: «Ақ жол». 2-тапсырма. Сөйлемдерді түсініп оқып, 1-тапсырмадағы мәліметтерді пайдаланып, диалог құрау. Содан соң өзара сөйлесу. Ө.Тұрманжанов жасөспірімдерге арнап көптеген шығармалар жазды. Еңбек тәрбиесін жырлайтын шығармалары: «Қарлығаш, дәуіт және жылан», «Жолбарыс», «Құмырсқалар, аралар – қиыспас дос , құдалар», «Жолаушы мен жеті қасқыр», «Төрт өгіз туралы ертегі», т.б. Балаларды ерлікке, ынтымақтыққа, достыққа баулитын шығарманың бірі – «Аю мен аралар». Сөйлесу: - Ө.Тұрманжанов кім? - Ө.Тұрманжанов жазушы. - Оның еңбек тәрбиесін жырлайтын шығармаларын ата. - «Қарлығаш, дәуіт және жылан», «Жолбарыс», т.б. - Ол қай жерде туған? - Шымкент облысының Бөген ауданындағы Жалғызағаш ауылында туған. - Оның балалық шағы қалай өтеді? - Балалық шағы қиыншылық, жоқшылық жағдайда өтеді. V. Сабақты қорытындылау. 4-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, әңгімелеу. Қарамен жазылған сөздерді тұйық етістік формасына айналдыру. Танып – тану, сүйіп – сүю, бейнелеген – бейнелеу, болған – болу. Венн диаграммасы:  Жалқы есім Жалпы есім
VI. Үй тапсырмасы. 3-тапсырма. Ө. Тұрманжановтың өлеңін түсініп жаттау. 68-4-caбaқ Тақырыбы: Мұқан Иманжанов - жазушы I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Үй тапсырмасын тексеру. III. Сабақтың мақсатын, барысын айту. IV. Бекіту. 1-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, үш деңгейлік тапсырмаларды орындау. ІІІ деңгей 1. Жалқы есімдер туралы айтып беріңдер. Мысал келтіріңдер. 2. Мәтіннен шығарма атауларын теріп жазып, есте сақтаңдар. 3. Мәтіннің мазмұнын ашатын бес сұрақ құраңдар. ІІ деңгей 1. Мәтін бойынша төменде берілген кестені толықтырып, мазмұнын айтып беріңдер.
2. Етістіктерді теріп жазып, тұйық етістік формасын қойыңдар. І деңгей «М.Иманжанов шығармалары, олардың тақырыптары, тәрбиелік мәні» деген тақырыпқа реферат дайындаңдар. 2-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, әр сөйлемге сұрақ құрап жазу. Жауап үлгісі: 1. М.Иманжановтың алғашқы шығармаларының тақырыбы? 2. 1942-1948 жылдары қандай шығармалары жарық көрген? 3. Шығармаларында қандай уақыттың оқиғалары суреттеледі? 3-тапсырма. Жалқы зат есімдердің астын сызып жазу. М.Иманжановтың проза саласындағы елеулі еңбегі «Алғашқы айлар» повесі 1950 жылы шыққан. Повесте ауылдық жердегі мектеп өмірі, мұғалімдер ұжымының сан – салалы жұмыстары, оқушылардың мінез-құлық, іс-әрекеттері, адамдар арасындағы қарым-қатынастар шынайы әрі терең суреттеледі. 4-тапсырма. Көп нүктенің орнына тиісті жалғауларын қойып жазу. Жауап үлгісі: 1. М. Иманжановтың шығармалары арқылы оқушылар өздері сияқты балалар өмірімен танысады. 2. Ол балалардың іс-әрекеті, мінез-құлқы арқылы өз бойларындағы жақсы-жаман қасиеттеріне көңіл бөліп, ой қорытады. 3. Жазушының ерекшелігі - шығармалары арқылы мектеп өмірімен, мұғалімдер мен балалардың жан-дүниесіне үңіле біліп, жас ұрпақтың тәрбиесіне ерекше мән беруінде. V. Сабақты қорытындылау. 5-тапсырма. Диалогті толықтырып, өзара сөйлесу - М.Иманжановтың алғашқы шығармалары қандай тақырыпқа арналған? - ... . - Олар нешінші жылдары жазылған? - ... . - М.Иманжанов өз шығармаларында кімдерді суреттейді? - ... . - «Алғашқы айлар» повесі нешінші жылы жарық көрген? - ... . - Бұл повесте кімдер, нелер суреттелген? - ... . VI. Үй тапсырмасы. 6-тапсырма. Жалқы есімдерді толықтыру. 69-5-сабақ Тақырыбы: Мұзафар Әлімбаев I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Үй тапсырмасын тексеру. III. Сабақтың мақсатын, барысын айту. IV. Бекіту. 1-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, сұрақтарға жауап беру. Төменде берілген жоспар бойынша әңгімелеу. Сұрақтар: 1. М. Әлімбаев кім? 2. М. Әлімбаев қашан және қайда туған? 3. Ақынның алғашқы туындысы қашан, қайда шыққан? 4. М. Әлімбаев қандай қызмет атқарған? 5. Ақынның алғашқы кітабы қандай? Ол нешінші жылы баспадан шыққан? 6. М. Әлімбаевтың шығармалары қандай тілдерге аударылған? 7. Ақын қанша әнге мәтін - өлең жазған? Жоспар: 1. М. Әлімбаев - белгілі ақын, қазіргі қазақ балалар әдебиетінің көрнекті қайраткері. 2. Басылымдардағы атқарған қызметі, міндеттері. 3. Ақынның алғашқы кітабының шығуы. 4. М. Әлімбаевтың шығармаларының 38 тілге аударылуы. 5. Өнге жазған өлеңдері. 2-тапсырма. М. Әлімбаевтың халық ауыз әдебиеті шығармалары туралы айтқанын түсіндіру. Мәтін бойынша үш деңгейлік тапсырмаларды орындау. ІІІ деңгей 1. Мәтінді көшіріп, жалқы есімдерді бас әріппен жазыңдар. 2. Аударма сөздікті пайдаланып, шығармалардың атауын ауызша аударыңдар. ІІ деңгей 1. Сұрақтарға дәлелді жауап беріңдер. 1) Ақынның айтуы бойынша, оның халық өлеңдеріне деген сүйіспеншілігін туғызған кім? 2) Ақын өтірік өлеңдер мен жұмбақ – жаңылтпаштарды нелерге сүйеніп жазған? 2. Мәтіннен етістіктерді теріп алып, тұйық етістік формасын жасаңдар. Жасалу жолдарын түсіндіріңдер. І деңгей М.Әлімбаевтың «Мейман» дген кішкентай поэмасының мазмұнын әңгімелеңдер. V. Сабақты қорытындылау. 
М.Әлімбаев кім? VI. Үй тапсырмасы. 3-тапсырма. Сөз мәнісін түсініп айыру. Айырмашылығын анықтау. 70-6-сабақ Тақырыбы: Ақын шығармалары I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Үй тапсырмасын тексеру. III. Сабақтың мақсатын, барысын айту. IV. Бекіту. 1-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, үш деңгейлік тапсырмаларды орындау. ІІІ деңгей 1. Мәтінннен «Күн тоқыған кілем» өлеңін тауып жаттаңдар. 2. Жалқы есімдерді теріп жазыңдар. ІІ деңгей М.Әлімбаевтың өлеңдерінің көбіне «өз көзіммен көргендік арқау болды» дейді. Соның ішінде «Жол қайда жоғалды?» өлеңі қандай оқиға негізінде жазылғанын айтып беріңдер. І деңгей «М.Әлімбаевтың шығармашылығы» деген тақырыпқа реферат дайындаңдар. 2-тапсырма. М. Әлімбаевтың жұмбақтарын түсініп оқып, шешу. Жұлдыз болып жетеді, Көк шатырда қол орақ, Су, мұз болып кетеді. Өмірі ормас ол орақ. (Қар қиыршығы) (Ай) Қалың ағаш – бір алап, Бастапқым - тәтті шырын де, Жап – жасыл болып жайнайды. Екіншім – қатқан суым де, «Р»-ды қоссақ сыналап, Үшіншім – белгі таңба де, Құс болып та сайрайды. Үшеуін қосып оқысаң, (Тоғай – торғай) Осыдан тәтті бар ма де. (Бал-мұз-дақ) V. Сабақты қорытындылау. 4-тапсырма. Сұрақтарға жауап беру. 1. М.Әлімбаевтың балаларға арналған өлең-жырларының басты тақырыбы қандай? 2. М.Әлімбаевтың балаларға арналған қандай шығармаларын білесіңдер? Атап шығыңдар. 3. Қандай жұмбақтарын жатқа білесіңдер? 4. Ақынның «Жол қайда жоғалды?» өлеңі неге негізделген? VI. Үй тапсырмасы. 3-тапсырма. Сөйлемдерді оқып, тұйық етістіктерді табу. Астын сызып, жасалу жолын түсіндіру. 71-7-сабақ Тақырыбы: Бердібек Соқпақбаев - қазақ әдебиетінің көрнекті прозашысы I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Үй тапсырмасын тексеру. III. Сабақтың мақсатын, барысын айту. 1-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, әңгімелеу. Оқушыларға мәтінді үш бөлікке бөліп беріп, аударма жұмысын жасатамын. Содан соң әр топ өзінің бөлігін аударып, не туралы айтылғанын түсіндіріп береді. 2-тапсырма. Берілген мәліметтер бойынша жазбаша шағын мәтін құрау. 1. Б.соқпақбаев 1924 ж. Алматы облысы Кеген ауданы Қостөбе ауылында туған. 2. Ата-анасынан ерте айырылады, туыстарының қолында өмір сүреді. 3. Кеңес армиясы қатарында қызмет етеді. 4. Ауылдық жерде мұғалім болады. 5. Қазақ педагогикалық институтының филология факультетін бітірді. 6. 1955-1957 жылдары Мәскеудегі жоғары әдеби курста оқиды. 7. Ол – балалар жазушысы. 8. Оның повестері: «Менің атым - Қожа», «Жекпе-жек», «Балалық шаққа саяхат», «Аяжан». Кластер жасау: Әр топ Б.Соқпақбаев туралы бар білгендерін қағаз бетіне түсіріп, мәліметтерді қолдана отырып жазады. Ортаға шығып өз жазғандарын айтып береді. IV. Бекіту. 3-тапсырма. Б. Соқпақбаевтың «Балалық шаққа саяхат» повесінде кімнің өмірі туралы жазылғанын анықтау. Б.соқпақбаевтың «Балалық шаққа саяхат» повесі - өмірбаяндық туынды. Повестің балаларға танымдық мәні зор. Мұнда автор өз өмірін жазады. «Бір сөзбен айтсам, сол өзін жазатын жазушы менмін. Алыстан арбалап материал тасымаймын, архивтің шаңын жұтпаймын. Жақыннан: өз басымнан кешкенді, өзім байқап түйгендерімді, өзімді, өз айналамдағы жайттарды жинаймын. Солар туралы жазамын. Сегіз жасымда, бірінші класта оқып жүріп, шешем өліп, жетім қалдым. Ең бір қиын кез. «Балалық шаққа саяхат» повесі, міне, осы толғаныстан туған дүние. Осының бәрі де шын, бәрі де болған». («Қаламгерлік өмірбаян») V. Сабақты қорытындылау. 
Бердібек Соқпақбаев VI. Үй тапсырмасы. Қайталау. 72-8-сабақ Тақырыбы: «Менің атым - Қожа» повесі I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Үй тапсырмасын тексеру. III. Сабақтың мақсатын, барысын айту. 1-тапсырма. «Менің атым - Қожа» повесінің басты кейіпкері кім екенін анықтау. Мәтіннің мазмұнын айту. Оқушыларға мәтінді үш бөлікке бөліп беріп, аударма жұмысын жасатамын. Содан соң әр топ өзінің бөлігін аударып, не туралы айтылғанын түсіндіріп береді. 2-тапсырма. 1-тапсырмада берілген мәтін бойынша тапсырмаларды орындау. 1. Мәтіндегі жалқы есімдерді теріп жазыңдар. Бердібек Соқпақбаев, Қожа, Қаратай, Жантас, Нарынқол. 2. Берілген сөздердің тұйық етістік формасын жасаңдар. Аударылды – аударылу, Алды – алу, Жазылған – жазылу, Танысады – танысу, Айтылады – айтылу, Болады – болу, Қойылады – қойылу. IV. Бекіту. 3-тапсырма. «Менің атым - Қожа» повесіндегі Қожаның бейнесін талдау. Сұрақтарға жауап беру. 1. «Менің атым - Қожа» повесіндегі Қожаның бейнесі ұнай ма? Ұнаса, неге ұнайды? 2. Қожаны бұзақы десе де, ол қандай болған? Жолдасы Сұлтан туралы не дейді? Кестені толтыру:
V. Сабақты қорытындылау. «Менің атым - Қожа» повесіндегі кейіпкерлерге сипаттама беріп, кестені толтыру.
VI. Үй тапсырмасы. 4-тапсырма. «Менің балалық шағым» деген тақырыпқа шығарма жазу. 73-9-сабақ Тақырыбы: Машқар Гумеровтың өмірі мен шығармашылығы I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Үй тапсырмасын тексеру. III. Сабақтың мақсатын, барысын айту. IV. Бекіту. 1-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, төменде берілген сұрақтарға жауап беру. Сұрақтар: 1. Машқар Бахретдинұлы Гумеров кім? 2. Ол қашан, қайда туған? 3. М. Гумеров қайда оқыған? 4. Жазушының балаларға арналған қандай шығармалары бар? 2-тапсырма. М. Гумеровтың «Құпия дәптер» атты кітабындағы «Аңсау» повесінің мазмұнын айтып беру. Оқушыларға мәтінді үш бөлікке бөліп беріп, аударма жұмысын жасатамын. Содан соң әр топ өзінің бөлігін аударып, не туралы айтылғанын түсіндіріп береді. Кластер жасау: Әр топ қағаз бетіне Машқар Гумеров туралы бар білгенін жазып, ортаға шығып қорғайды. Өмірі мен шығармашылығы туралы толық мәліметтер айту. Септеу: Сартай, Тікқұлақ сөздерін септеу. Атау с. Ілік с. Барыс с. Табыс с. Жатыс с. Шығыс с. Көмектес с. 3-тапсырма. Сөйлемдердегі жалқы есімдерді тауып, бас әріппен жазу. Жауап үлгісі: 1. М. Гумеровтың «Құпия дәптер» деп аталатын повесі - мектеп оқушыларының өмірі жайлы жазылған шығарма. 2. Жазушының соңғы жылдары туған шығармаларының бірі «Бірінші тоқсан» деп аталады. 3. «Бірінші тоқсан» повесінде алтыншы сынып оқушыларының тұрмыс-тіршілігі, олардың өнегелі істері туралы оқиғалар. V. Сабақты қорытындылау. Кестемен жұмыс:
VI. Үй тапсырмасы. Қайталау. 74-10-сабақ Тақырыбы: М. Гумеров шығармаларынан үзінділер I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Үй тапсырмасын тексеру. III. Сабақтың мақсатын, барысын айту. IV. Бекіту. 1-тапсырма. М. Гумеровтың «Ерегес» повесінен үзіндіні түсініп оқып, басты кейіпкерлердің бірі Домбайдың сабаққа дайындалуы туралы айтып беру. Өздерінің сабаққа дайындалуы туралы пікірлесу. Пікірталастық және рөлдік оқыта үйрету ойындары Рөлдік ойын Дөңгелек үстел, эксперттік комиссияның отырысы, форум және т.б. формада жүргізіледі. Құрал-жабдығы: 1. Рөлдердің, командалардың, топтардың сілтеме көрсеткіштері. Бағалау парағы. 2. Белгі жалауша. 3. «Тайм-аут» кестесі. Ойынның жүру барысы 1-нұсқасы Сынып 4-6 адамнан топтарға бөлінеді, олардың әрқайсысына: Реалистер, Оптимистер, Пессимистер, Сарапшылар, Сыншылар, Байқаушылар рөлдері беріледі. Әр топта Жүргізуші және Кеңесші тағайындалады. Мұғалім келесі мәселе қоя отырып, оны әр топ өз рөлі тұрғысынан қарауды ұсынады. 
Дайындыққа бөлінген уақыт (10-15 минут) өткен соң, әр топ өздерінің (рөлдеріне сай) біріге құрған пікір, көзқарастарын ортаға салып, оған дәйектеме келтіріп, өз сызба сурет, есеп берулерімен дәлелдейді. Негізгі (3) топтар сөйлеп болған соң, «сарапшылар» немесе «сыншылар» тобы шығады. Ол әр топтың жұмысын қорытады, олардың дәйектеме келтіріп, дәлелдеу дәрежесін талдайды немесе осал жерлерін сынайды, әр топқа сұрақтар қояды. «Байқаушылар» тобы барлық топтардың қызметін қорытындылап, ортақ бағалау парағын толтыра отырып, неғұрлым белсенді қатысушыларды атап көрсетеді. 2-нұсқа Мұндай рөлдік ойын тек екі бәсекелес командаға ғана құрылады (Б суретті қараңдар). Бұл жағдайда әр жақтың өкілдері сөйлеп болғаннан кейін, «Байқаушылар» командаға сұрақ қояды (сұрақтарды өздері құрады немесе оларға мұғалім береді); даярлық уақыты - 7-10 минут, сосын командалар кезегімен жауап береді. 
Қарама-қарсы сұрақтар тууы, яғни қарсылас командалар бір-бірінің сөздерінен кейін бірден өз сұрақтарын қоюы мүмкін. «Сарапшылар» бұл пікірталасты да бағалайды. Пікірталасқа команданың барлық оқушылары қатысуы керек. 2-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, үш деңгейлік тапсырмаларды орындау. жүктеу/скачать 2,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|