«№45 бейімделген орта мектебі КММ » математика пәнінің мұғалімі
Қазақстан Республикасының білім беру саясатындағы негізгі принциптерінің бірі, ол: жеке адамның білімділігін ынталандыру және дамыту. Бұл тұрғыда Қазақстан Республикасының білім туралы заңында былай айтылған: «Білім саласындағы мемлекеттік саясаттың тұжырымдалған негізгі принциптеріне тұңғыш рет... білімділікті ынталандыру мен дамыту принципі енгізілген, сол арқылы интелектуалдық еңбектің беделін көтеруге болады».
ьҚазақстан Республикасының білім беру саясатындағы негізгі принциптерінің бірі, ол: жеке адамның білімділігін ынталандыру және дамыту. Бұл тұрғыда Қазақстан Республикасының білім туралы заңында былай айтылған: «Білім саласындағы мемлекеттік саясаттың тұжырымдалған негізгі принциптеріне тұңғыш рет... білімділікті ынталандыру мен дамыту принципі енгізілген, сол арқылы интелектуалдық еңбектің беделін көтеруге болады».
Бүгінгі әлемде білім беру ісіндегі жоспарлаудың маңыздылығын айта келіп, Қазақстан Республикасының президенті Н.Ә.Назарбаев былай дейді: «Ұлттың бәсекеге қабілеттілігі оның білімінің көрсеткішімен белгіленеді». Шындығында қазіргі уақытта бүкіл әлемге балалардың білімділігін ынталандыру мен дамыту мәселесіне ерекше көңіл бөлінуде.
Сабақ – ұстаздың көп ізденуінен, көп еңбектенуінен туатын педагогикалық шығарма. Ал осы «шығарманы» алдында отырған оқушыларға игерту де оңай шаруа емес. Ол үшін мұғалімнің біліктілігі, іскерлігі, көптеген әдіс-тәсілдерді қолдана білуі, айтқанын оқушы жүрегіне жеткізе алатындай шешендігі, шебер ой-өрнегі болуы керек.
Сабақ үстінде небір күрделі қиындықтар, оқыс әрекеттер кездеседі. Шебер ұстаз соның бәріне төтеп беріп, ешқандай әрекетке жол бермей сабақ үрдісін түрлендіріп отырады. Бүгінгі таңда озат педагог-ғалымдар, тәжірибелі мұғалімдер ойлап тапқан сабақты түрлендіріп өткізудің неше түрлі жаңа тәсілдері жеткілікті.
Ал енді мен бүгін «Квадраттық теңдеулерді шешу тәсілдері» баяндамамда оқушыларға квадрат теңдеулерді шешу жолдарын түсіндіру әдістерін қарастырып өтемін.
Мазмұны:
Толымсыз квадрат теңдеулерді шешу.
Квадрат теңдеулерді формулалар арқылы шешу.
Квадрат теңдеулерді екінші коэффициенті жұп сан болған жағдайдағы шешу формуласы.
aх2-bх+c=0 түріндегі теңдеу квадрат теңдеу деп аталады, мұндағы х – айнымалы, а, b және с – кез келген сандар және a≠0; а, в және с – сандары квадрат теңдеудің коэффициенттері
b немесе с, немесе b мен с нөлге тең
b немесе с, немесе b мен с нөлге тең
болатын дербес жағдайдағы квадраттық
теңдеу толымсыз квадрат теңдеу деп
аталады.
Егер толық квадрат теңдеудегі бірінші коэффициент 1 – ге тең (a=1) болса,
А – деңгейі бойынша № 120 (1), № 121 (1), № 122 (1)
В – деңгейі бойынша №122 (1), № 123 (1),
№ 124(1), №126(1)
А. № 120 1)
Шығару тәсілі – дәрежеге шығару тәсілі
Х = 9
Х = 9
тексереміз
№ 121 1)
Х + 2 = 27
Х = 25
тексереміз
№122 1)
тексереміз
х2-12х + 36 = х
Х1 = 3 х2 = 9
Тексеру арқылы бөгде түбірді анықтаймыз. Жауабы: х = 9
№ 123 1)
Жаңа айнымалы енгізу арқылы шешеміз
деп алсақ , сонда теңдеу мына түрге келеді а2 + а – 6 = 0
а1= - 3: а2=2
а – ның табылған мәндерін бастапқы түрлендірген орынға қойсақ,
Жауабы x= 16
тексерсек,
В) №125 1)
< = >
Тексереміз 1) X=0
2) X=3
6= 6
Жауабы x= 3
Пайдаланған әдебиет:
А. Әбілқасымова, И. Бекбоев, А. Абдиев, З. Жұмағұлова
Алгебра. Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. Алматы «Мектеп» баспасы 2008 ж.
Шыныбеков Ә. Алгебра. 8 сынып «Атамұра» 2007 ж.
«Ашық сабақтар» сайты (www.ustaz.kz)
«Фестиваль педагогических идей» сайты
ҰБТ-ға дайындық тест жинағы. 2009 жыл. Тестілеу центрі. Астана
Қорытынды:
Оқушыларға квадрат теңдеулерді шешудің әр түрлі тәсілдері бар екендігін толық көрсете отырып, оның тиімді тәсілдерін өздеріне таңдату қажет. Оқушының есепті дұрыс, тез, тиімді тәсілмен шеше білуі қазіргі заман талабына сай Ұлттық Бірыңғай Тестілеуді тапсыруда да атқаратын ролі зор. Бұл тақырыпты меңгерген оқушы осы квадрат теңдеуді шешуге келіп тірелетін барлық есептерді шеше біледі деуге болады. Квадрат теңдеуді шешудің бірнеше әдісі бар. Квадрат теңдеу түбірлерінің жалпы түрдегі формуласы, b - жұп сан болғандағы формуласы арқылы шешу, Виет теоремасын, кері теореманы пайдалану, а ± b + с=0 жағдайы, көбейткіштерге жіктеу арқылы, толық квадратқа келтіру, «асыра лақтыру», геометриялық тәсілмен шешу т.б. Біз тек ғана төрт тәсілмен шектелдік, алған қалған тәсілдерін оқушылармен шығармашылық және ғылыми жұмыс ретінде қарастыруға болады.
Сабақ – ұстаздың көп ізденуінен, көп еңбектенуінен туатын педагогикалық шығарма. Ал осы «шығарманы» алдында отырған оқушыларға игерту де оңай шаруа емес. Ол үшін мұғалімнің біліктілігі, іскерлігі, көптеген әдіс-тәсілдерді қолдана білуі, айтқанын оқушы жүрегіне жеткізе алатындай шешендігі, шебер ой-өрнегі болуы керек.
